bi , prn Definitzione
prn. de 3ˆ pers. (= a isse/issu, a issa, a issos, a issas) impreau candho si agatat cun àteru prn. (lu, la, los, las, lis) abbandha postu innanti de su vrb. o fintzes totu a unu postu apustis: in nuoresu narant liu, lia = bi lu, bi la, si dhu, si dha; a logos dhu ponent a solu e faent fintzes su pl. bis = dhis, lis, a issos/a issus, a issas (bi chis = che lis)
Sinònimos e contràrios
li,
si 3
Frases
e ite pro bi l'àere ischidu!…◊ bi lu naro, a compare, si mi azuat ◊ daebbilu su chi li cheret! ◊ custa cosa bi lis torro, a issos ◊ mandhabbilis a fizas tuas unu saludu! ◊ bendhebbilis barata sa cosa! ◊ aiat lassadu sos boes a unu bighinarzu pro bi los tènnere contu (S.Patatu)◊ su frade pòberu andhaiat a su frade ricu a bi pedire pane, ma no bi zaiat nudha ◊ a su frutu de su rú nois bi namos "mura"◊ a issu bi dhu naro zeo ◊ narabbis ca za bi torro! ◊ dàbbila cussa cosa! ◊ zàbbidha! ◊ semus andhaos paris a bi chis leare s’immurzu ◊ poite bis ant lassau fàere totu cussu degollu?
Tradutziones
Frantzesu
lui
Ingresu
him (to),
her (to)
Ispagnolu
le,
les
Italianu
gli,
le (a lui,
a lei) + lo,
la,
le,
li (cumpl. og.)
Tedescu
ihm,
ihr,
ihn,
sie,
es.
dhi , prn: li Definitzione
prn. de 3ˆ persona sing. chi si manígiat po su cumplementu dativu e de 'interessu', fintzes coment'e forma de arrespetu: pl. dhis (a issos, a issas)
Sinònimos e contràrios
si 3
/
bos
Frases
dhi nau ca est aici! ◊ pia a èssere cuntentu de dhi mustrare su chi teneus ◊ su cavalieri miu, e ita dhi potzu nai?! (S.A.Spano)◊ unu pagu de ispera dhi est sobrada pro custa zente ◊ si dhu fatzo ischire, ca ndhe dhi paret bene ◊ at pigau s'ascioni po ndi dhi tirai su croxu, a su truncu ◊ a fustei ita ndi dhi parit? ◊ est pedindhe de dhi mutire su dotore ◊ at bófiu a unu chi dhi teniat cunfiantza meda
Ètimu
ltn.
illi
Tradutziones
Frantzesu
lui
Ingresu
him,
her
Ispagnolu
le,
con pron. diretto: se
Italianu
gli,
le (a lui,
a lei)
Tedescu
ihm,
ihr.
ísce , prn: isse Definitzione
prn. chi s'impreat po una tertza persona ómine / a, cun, de, in, pro, tra isse; iss'etotu = itl. égli stésso
Sinònimos e contràrios
ísciu
Frases
est intradu a créjia isce chin sa muzere ◊ isse benit cun megus ◊ so andhadu cun isse ◊ cudha cosa l'apo dada a isse andhe chi no l'as chérfida tue ◊ aficu b'at, in isse!…◊ iseta a isse ca a solu no ti abbales! ◊ pejus pro isse! ◊ male pro isse est, si faghet gai! ◊ custu triballu si l'at fatu isse etotu
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie no est bonu pro isse no est bonu pro sos àteros
Ètimu
ltn.
ipse
Tradutziones
Frantzesu
il,
lui
Ingresu
he,
him,
himself
Ispagnolu
él,
sí
Italianu
égli,
lui,
sé
Tedescu
er,
sich.
ísciu , prn: issu Definitzione
prn. po persona ómine, sugetu e cumplementu
Sinònimos e contràrios
isce
Frases
zai dh'isco, no cherzo chi mi dh'imparet issu! ◊ bollu abbarrai cun issu ◊ fui pensandu de andai auba de issu ◊ custa est faina po issu ◊ is àturus no faint comente a issu ◊ bae a sa de issu e as a agatare su chi disizas ◊ de issu no ischio nudha ◊ inoghe cumandhat, ordinzat e faghet totu issu
Ètimu
ltn.
ipsu(m)
Tradutziones
Frantzesu
il,
lui
Ingresu
he
Ispagnolu
él,
sí
Italianu
égli,
lui
Tedescu
er.
ísse , prn: issu Definitzione
prn. de 3ˆ persona sing. chi s'impreat po ómine o mascu: pl. issos, issus
Maneras de nàrrere
csn:
a, de, cun, pro, tra isse; si ponet cun valore de "própiu gai, abberu": continu fit, isse! = est abarrau sempri de aici, a sa sighida, sentza de cambiamentu, sentza de alléviu; como siat, isse, chi… = intimore si…, e ita si!…; de issu = sou
Frases
deo so andhadu, ma isse no bi est bénnidu ◊ nàralu a isse! ◊ pejus pro isse! ◊ beni chin issu! ◊ cherzo a isse, no a tie! ◊ custas cosas si las at pessadas tra isse
2.
como siat, isse, puru, chi nos fetant pagare totu cussu!…
Ètimu
ltn.
ipse, ipsu(m)
Tradutziones
Frantzesu
il
Ingresu
he,
him
Ispagnolu
él
Italianu
égli,
lui
Tedescu
er.
li , prn: dhi* Definitzione
pron. de 3ˆ persona sing. impreau po gente (mascu e fémina) e po cosa (= a issu, a issa, a cussu, a cussa) manigiau po cumplementu dativu o de 'interessu': andhat bene iscritu siat abbandha e innanti de su vrb., siat totu a unu apustis (solu cun impr. o ger.)
Sinònimos e contràrios
bi
Frases
a isse li naro goi, ma a issa li naro gai ◊ issa li rispondheit in frantzesu e isse li pedeit iscuja in sardu ◊ afrànzali sa terra, a su prantone! ◊ bètali abba, a sa bràsia, pro no si che falare a chisina! ◊ ite li cheret a cue? ◊ candho ti cramat, rispòndheli! ◊ a chie ndhe at bisonzu daendheli! ◊ in su chelu che siat e no li fetant pesu sas cosas chi li sezis nendhe! (S.Patatu)◊ si li at unfiadu unu didu
Ètimu
ltn.
illi
Tradutziones
Frantzesu
lui
Ingresu
him (to)
Ispagnolu
le
Italianu
gli (a lui,
ad esso),
le (a lei,
ad essa)
Tedescu
ihm,
ihr.