bigumàrras, bigumàrru , nm Definition
bigu o boe marinu; genia de lampu chentza tronu
Synonyms e antonyms
culumarru,
igumarras
Scientific Terminology
anar, monachus monachus
Translations
French
phoque moine de la Méditerranée,
éclair
English
monk seal,
lightning
Spanish
foca monje,
relámpago sin trueno
Italian
foca mònaca,
lampo sécco
German
Mönchsrobbe,
Wetterleuchten.
càrica 1 , nf: càriga 1 Definition
figu frungia, sicada, carigada; nau in cobertantza, fàula manna; genia de làdhara o ladamíngiu de is molentes / min. carighedha, carighita; èssere a una càriga (nadu de unu)= imbriagu pérdiu
Synonyms e antonyms
fàula
Sentences
sa figu cota meda la sighint a sicare a càriga ◊ apo mandhigadu totaganta die cun ses dinaris de càriga cana ◊ sa càriga, si est bene costoida, si tucorat, si faghet bianca nida ◊ sa ficu niedha est belle che totu càrica
Surnames and Proverbs
smb:
Cariga
Etymon
ltn.
carica
Translations
French
figue sèche
English
dried fig
Spanish
higo seco
Italian
fico sécco,
appassito
German
getrocknete Feige.
igumàrras , nm: irgumarras Definition
bicru o boe marinu; genia de lampada chentza tronu chi si biet atesu su note
Synonyms e antonyms
bigumarru*,
circumarra,
giogumarras,
gulumarru,
vigumarras
2.
bidia su Vesúviu a igumarras e a coloriduras sèmpere divèscias (E.Giordano)
Scientific Terminology
anar, monachus monachus
Translations
French
phoque moine de la Méditerranée,
éclair
English
monk seal,
lightning
Spanish
foca monje
Italian
foca mònaca,
lampo sécco
German
Mittelmeer Mönchsrobbe,
Blitz.
muràche , nm Definition
muru de pedra assentada chentza impastu; a logos fintzes nuraghe
Synonyms e antonyms
muragadha,
murubbullu
/
nurache*
Sentences
at tancau sas cussorjas a muraches ◊ si est pasau in d-unu murache
Translations
French
mur de pierres sèches
English
dry wall
Spanish
muro en seco,
tapia
Italian
muro a sécco
German
Trockenmauer.
sícu , agt, pps, nm: sigu Definition
chi no portat prus abba; nau de erba o matedu, chi at pérdiu totu s'abba e po cussu est mortu; nau de un'arremu de sa carena, chi no portat prus fortza, chi est acancarronau, igragalau, chi no ndhe serbit prus, ma nau de totu sa carena, chi est làngia, marria meda, chentza fortzas, o nau de su chi unu provat, chi est totu ispantau, dispràxiu meda
Synonyms e antonyms
adustu,
àrridu,
asciutu,
sicau
/
aggrauncidu,
rentesu
/
trassidu
| ctr.
birde,
friscu 1,
ifustu
Idioms
csn:
rana, píbera de sicu = chi crescit foras de s'àcua; pumatas de sicu = sentza de acuai prus, una borta chi anti pigau; sicu che linna (nadu de zente) = chi est làngiu meda, marriu; fàghere in sicu (nadu de cosa prantada) = chi crescit sentza de dh'acuai; berbeghes sicas, titas sicas = chi no sunt boghendhe prus late; èssere in sicu = abarrai in su sicu, sentza de àcua, no tènniri àcua; tempus de sicu = tempus de sicore, tempus meda chentza pròere; no bastare ne birde e ne sicu = nudha, consumai totu, tropu; unu corpu sicu = unu ebbia (ma chi at fatu totu s'efetu chi si depiat fàghere); avb. a sicu = candu (ccn. cosa) est sicada
Sentences
abba s'ortu ca est totu sicu! ◊ sa linna sica tenet prus de sa frisca ◊ sa figu candho est bene sica si costoit
2.
sos bratzos nostros si sunt sicos candho azis fatu a trumas sa tucada ◊ s'iscanzant tancadas laras fritas in risos chi s'ierru aiat sicu ◊ sa rosa si est sica in su ratu ◊ sa funtana si ch'est sica ◊ si aiat próidu, su riu no si fit sicu
3.
un'ominedhu portat sa manu sica ◊ so abbarradu sicu candho apo ischidu chi fit mortu s'amigu meu ◊ sa manu sica giutat, prima de fàghere cussu dannu! ◊ zughet unu lados de sa carena sicu ◊ ndh'est rutu a malàidu e no bi est sanadu prus: pro cussu est sicu che linna ◊ sa limba sica, innantis de nàrrere male de s'àteru! ◊ bae e tribàglia, mandronatzu, no ses sicu!
4.
dae tríulas semus in sicu, sentza bi tènnere unu ticu de abba ◊ cussa cosa est totu in sicu: cheret abbada ◊ in custa domo no che abbastat ne birde e ne sicu mancari che intret riu bogadu! ◊ si su basolu noche lu manigamus a friscu no ndhe tenimus a sicu, ca est pagu
Surnames and Proverbs
smb:
Siccu
Etymon
ltn.
siccus
Translations
French
sec,
desséché
English
dried (up)
Spanish
seco
Italian
sécco,
disseccato,
inaridito
German
trocken,
ausgedörrt,
dürr,
ausgetrocknet.
trajàdu , agt Definition
chi est sicau àrridu
Synonyms e antonyms
bídrinu,
chídrinu
Sentences
semus in tríulas e sa pastura est totu sica trajada
Translations
French
très sec et aride
English
very barren
Spanish
muy árido
Italian
estremaménte àrido e sécco
German
sehr trocken.