Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

asciútu , agt: assutu, isciutu Definition chi no portat abba (prus che àteru a fora), o chi ndhe portat tropu paga (nau de cosa de papare); nau de su tempus, de die, sumana, chi no est proendho, no proet / a./c. si manígiat fintzes coment'e pps. de asciutare Synonyms e antonyms adustu, àrridu, asciugu, asciutau, isciutorau, issucu, sicu | ctr. ifustu, inciustu, modhoricanu, sciustu / abbosu Idioms csn: manigare a s'assuta, a s'asciutu = papai pani aungiali, sentza de ingaúngiu; èssiri intra friscu e asciutu = irmurtidu; assutu che linna (nadu de cosas de manigare)= chi no zughet sutzu, chi no est abbosu nudha; istare o èssere in assutu = chentza abba, chentza umidore Sentences sos trastes chi as istérridu in su sole sunt assutos ◊ sa terra est assuta ca est de meda chentza pròere ◊ zuto sa buca assuta ◊ custa pira est assuta che linna ◊ est faghindhe tempus assutu ◊ bella die assuta, mih, pro collire olia! ◊ sa melaghidonza est unu frutuàriu assutu 2. che so assutu a fortza de cantare! 3. su mere meu màndhigat chivarzu a s'asciuta ◊ bi ndhe at chi ant campadu a pane asciutu 4. si setzit in su fogu a si asciutare e daghi si est asciutu si ndh'est pesadu Surnames and Proverbs smb: Assuttu Etymon itl. Translations French sec English dry Spanish seco Italian asciutto German trocken.

cogónu , nm Definition sicadura a tropu de calecuna cosa (es. pane modhe); fintzes dispraxere, prus che àteru de ofesa, de su èssere apocau, fatu a bregúngia Synonyms e antonyms assicorradura, assicorru / angóniu, annógiu, ràngulu Etymon srd. Translations French état de ce qui est dur, sec, rassis, ressentiment English drying up Spanish resecado, resentimiento Italian rinsecchiménto, risentiménto German trocken werden, Groll.

insicurídu , agt Definition coment'e sicau, làngiu Synonyms e antonyms addrommigadu, assichillonau, sicu / insichinidu, marriu, scalarxiu Translations French sec English withered Spanish seco, acartonado Italian risecchito, incatorzolito German trocken, eingeschrumpft.

iscannatiàtu , agt Synonyms e antonyms carraitu, iscarraitu, iscarrainzu, istraitzelladu, scalarxiu, scarritzinu | ctr. grassu, imprupiu Translations French maigre, sec English lanky Spanish enjuto Italian allampanato German spindeldürr.

iscarrídu , pps, agt: iscarriu Definition de iscarrire; chi est làngiu làngiu, chentza prupa Synonyms e antonyms gàlinu, scarritzinu, schirriolu, sicadinu, sicanzu 2. candho miro su càvanu iscarridu de cussu criu m'istremutit sa pedhe! ◊ est una fémina istrízile e iscarrida Scientific Terminology zcrn Translations French sec, squelettique English rye Spanish enjuto, seco Italian segaligno German roggenartig.

istraitzellàdu , agt, nm Definition nau de ccn., chi est cannàile meda, a bisura de traitzella, làngiu meda Synonyms e antonyms marriu, scarritzinu, stinghiritzu | ctr. grassu, imprupiu, introssiu Translations French maigre, sec English lanky Spanish enjuto Italian allampanato German schwach.

pabàssa , nf: papàscia, papassa, pobassa, popassa Definition àghina de calidade bella a pibiones mannos tostaos, cun pagu pisu, sicada ispibionada, e impreada pruschetotu po fàere druches Sentences candho de su prugadóriu arribbaiaus a domo su casigione fut prenu de trigu, fae, gíngiulu, pilladra, chíghere, pabassa, figu de giuncu, nenciola e castàngia ◊ zughet su coro sicadu che pabassa ◊ de su barrali mannu teneus is cantinas prenas de pabassa… Scientific Terminology mng Etymon itl. Translations French raisin sec English raisins Spanish pasas Italian uva passa German Rosine.

sicadínu , agt: sicadrinu, sicalinu, sicarinu, sicatinu Definition nau de ccn. po sa genia de carena, chi portat pagu prupas, chi est fine, cannàile; nau de mata, chi no faet sida meda, chi est coment'e patindho sicore, pagu créschia, chi est sugeta a patire sicore Synonyms e antonyms gàlinu, iscarridu, scarritzinu, schirriolu, sicanzu | ctr. grassu, introssiu Sentences sos massàgios, sicarinos, su chito sunt móvidos cun sa bértula a codhu e cun sa soga a chircare sos boes ◊ macari sicatinu potiat che boe e travaglianne si mustraiat su primu de totucantos 2. is matas sicadinas no faint umbra bona ◊ ispigas sicadrinas chi cuant in sas chesvas sas raigas turmentadas de sidis ◊ chi sa bíngia est bècia si lichidit su fundu seghendindi sa linna sicadina, is cotzinas Scientific Terminology zcrn Etymon srd. Translations French sec, maigre English wiry Spanish enjuto, seco Italian segaligno German dürr.

sícu , agt, pps, nm: sigu Definition chi no portat prus abba; nau de erba o matedu, chi at pérdiu totu s'abba e po cussu est mortu; nau de un'arremu de sa carena, chi no portat prus fortza, chi est acancarronau, igragalau, chi no ndhe serbit prus, ma nau de totu sa carena, chi est làngia, marria meda, chentza fortzas, o nau de su chi unu provat, chi est totu ispantau, dispràxiu meda Synonyms e antonyms adustu, àrridu, asciutu, sicau / aggrauncidu, rentesu / trassidu | ctr. birde, friscu 1, ifustu Idioms csn: rana, píbera de sicu = chi crescit foras de s'àcua; pumatas de sicu = sentza de acuai prus, una borta chi anti pigau; sicu che linna (nadu de zente) = chi est làngiu meda, marriu; fàghere in sicu (nadu de cosa prantada) = chi crescit sentza de dh'acuai; berbeghes sicas, titas sicas = chi no sunt boghendhe prus late; èssere in sicu = abarrai in su sicu, sentza de àcua, no tènniri àcua; tempus de sicu = tempus de sicore, tempus meda chentza pròere; no bastare ne birde e ne sicu = nudha, consumai totu, tropu; unu corpu sicu = unu ebbia (ma chi at fatu totu s'efetu chi si depiat fàghere); avb. a sicu = candu (ccn. cosa) est sicada Sentences abba s'ortu ca est totu sicu! ◊ sa linna sica tenet prus de sa frisca ◊ sa figu candho est bene sica si costoit 2. sos bratzos nostros si sunt sicos candho azis fatu a trumas sa tucada ◊ s'iscanzant tancadas laras fritas in risos chi s'ierru aiat sicu ◊ sa rosa si est sica in su ratu ◊ sa funtana si ch'est sica ◊ si aiat próidu, su riu no si fit sicu 3. un'ominedhu portat sa manu sica ◊ so abbarradu sicu candho apo ischidu chi fit mortu s'amigu meu ◊ sa manu sica giutat, prima de fàghere cussu dannu! ◊ zughet unu lados de sa carena sicu ◊ ndh'est rutu a malàidu e no bi est sanadu prus: pro cussu est sicu che linna ◊ sa limba sica, innantis de nàrrere male de s'àteru! ◊ bae e tribàglia, mandronatzu, no ses sicu! 4. dae tríulas semus in sicu, sentza bi tènnere unu ticu de abba ◊ cussa cosa est totu in sicu: cheret abbada ◊ in custa domo no che abbastat ne birde e ne sicu mancari che intret riu bogadu! ◊ si su basolu noche lu manigamus a friscu no ndhe tenimus a sicu, ca est pagu Surnames and Proverbs smb: Siccu Etymon ltn. siccus Translations French sec, desséché English dried (up) Spanish seco Italian sécco, disseccato, inaridito German trocken, ausgedörrt, dürr, ausgetrocknet.

trajàdu , agt Definition chi est sicau àrridu Synonyms e antonyms bídrinu, chídrinu Sentences semus in tríulas e sa pastura est totu sica trajada Translations French très sec et aride English very barren Spanish muy árido Italian estremaménte àrido e sécco German sehr trocken.