asciútu , agt: assutu,
isciutu Definizione
chi no portat abba (prus che àteru a fora), o chi ndhe portat tropu paga (nau de cosa de papare); nau de su tempus, de die, sumana, chi no est proendho, no proet / a./c. si manígiat fintzes coment'e pps. de asciutare
Sinonimi e contrari
adustu,
àrridu,
asciugu,
asciutau,
isciutorau,
issucu,
sicu
| ctr.
ifustu,
inciustu,
modhoricanu,
sciustu
/
abbosu
Modi di dire
csn:
manigare a s'assuta, a s'asciutu = papai pani aungiali, sentza de ingaúngiu; èssiri intra friscu e asciutu = irmurtidu; assutu che linna (nadu de cosas de manigare)= chi no zughet sutzu, chi no est abbosu nudha; istare o èssere in assutu = chentza abba, chentza umidore
Frasi
sos trastes chi as istérridu in su sole sunt assutos ◊ sa terra est assuta ca est de meda chentza pròere ◊ zuto sa buca assuta ◊ custa pira est assuta che linna ◊ est faghindhe tempus assutu ◊ bella die assuta, mih, pro collire olia! ◊ sa melaghidonza est unu frutuàriu assutu
2.
che so assutu a fortza de cantare!
3.
su mere meu màndhigat chivarzu a s'asciuta ◊ bi ndhe at chi ant campadu a pane asciutu
4.
si setzit in su fogu a si asciutare e daghi si est asciutu si ndh'est pesadu
Cognomi e Proverbi
smb:
Assuttu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
sec
Inglese
dry
Spagnolo
seco
Italiano
asciutto
Tedesco
trocken.
cogónu , nm Definizione
sicadura a tropu de calecuna cosa (es. pane modhe); fintzes dispraxere, prus che àteru de ofesa, de su èssere apocau, fatu a bregúngia
Sinonimi e contrari
assicorradura,
assicorru
/
angóniu,
annógiu,
ràngulu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
état de ce qui est dur,
sec,
rassis,
ressentiment
Inglese
drying up
Spagnolo
resecado,
resentimiento
Italiano
rinsecchiménto,
risentiménto
Tedesco
trocken werden,
Groll.
insicurídu , agt Definizione
coment'e sicau, làngiu
Sinonimi e contrari
addrommigadu,
assichillonau,
sicu
/
insichinidu,
marriu,
scalarxiu
Traduzioni
Francese
sec
Inglese
withered
Spagnolo
seco,
acartonado
Italiano
risecchito,
incatorzolito
Tedesco
trocken,
eingeschrumpft.
iscannatiàtu , agt Sinonimi e contrari
carraitu,
iscarraitu,
iscarrainzu,
istraitzelladu,
scalarxiu,
scarritzinu
| ctr.
grassu,
imprupiu
Traduzioni
Francese
maigre,
sec
Inglese
lanky
Spagnolo
enjuto
Italiano
allampanato
Tedesco
spindeldürr.
iscarrídu , pps, agt: iscarriu Definizione
de iscarrire; chi est làngiu làngiu, chentza prupa
Sinonimi e contrari
gàlinu,
scarritzinu,
schirriolu,
sicadinu,
sicanzu
2.
candho miro su càvanu iscarridu de cussu criu m'istremutit sa pedhe! ◊ est una fémina istrízile e iscarrida
Terminologia scientifica
zcrn
Traduzioni
Francese
sec,
squelettique
Inglese
rye
Spagnolo
enjuto,
seco
Italiano
segaligno
Tedesco
roggenartig.
istraitzellàdu , agt, nm Definizione
nau de ccn., chi est cannàile meda, a bisura de traitzella, làngiu meda
Sinonimi e contrari
marriu,
scarritzinu,
stinghiritzu
| ctr.
grassu,
imprupiu,
introssiu
Traduzioni
Francese
maigre,
sec
Inglese
lanky
Spagnolo
enjuto
Italiano
allampanato
Tedesco
schwach.
pabàssa , nf: papàscia,
papassa,
pobassa,
popassa Definizione
àghina de calidade bella a pibiones mannos tostaos, cun pagu pisu, sicada ispibionada, e impreada pruschetotu po fàere druches
Frasi
candho de su prugadóriu arribbaiaus a domo su casigione fut prenu de trigu, fae, gíngiulu, pilladra, chíghere, pabassa, figu de giuncu, nenciola e castàngia ◊ zughet su coro sicadu che pabassa ◊ de su barrali mannu teneus is cantinas prenas de pabassa…
Terminologia scientifica
mng
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
raisin sec
Inglese
raisins
Spagnolo
pasas
Italiano
uva passa
Tedesco
Rosine.
sicadínu , agt: sicadrinu,
sicalinu,
sicarinu,
sicatinu Definizione
nau de ccn. po sa genia de carena, chi portat pagu prupas, chi est fine, cannàile; nau de mata, chi no faet sida meda, chi est coment'e patindho sicore, pagu créschia, chi est sugeta a patire sicore
Sinonimi e contrari
gàlinu,
iscarridu,
scarritzinu,
schirriolu,
sicanzu
| ctr.
grassu,
introssiu
Frasi
sos massàgios, sicarinos, su chito sunt móvidos cun sa bértula a codhu e cun sa soga a chircare sos boes ◊ macari sicatinu potiat che boe e travaglianne si mustraiat su primu de totucantos
2.
is matas sicadinas no faint umbra bona ◊ ispigas sicadrinas chi cuant in sas chesvas sas raigas turmentadas de sidis ◊ chi sa bíngia est bècia si lichidit su fundu seghendindi sa linna sicadina, is cotzinas
Terminologia scientifica
zcrn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sec,
maigre
Inglese
wiry
Spagnolo
enjuto,
seco
Italiano
segaligno
Tedesco
dürr.
sícu , agt, pps, nm: sigu Definizione
chi no portat prus abba; nau de erba o matedu, chi at pérdiu totu s'abba e po cussu est mortu; nau de un'arremu de sa carena, chi no portat prus fortza, chi est acancarronau, igragalau, chi no ndhe serbit prus, ma nau de totu sa carena, chi est làngia, marria meda, chentza fortzas, o nau de su chi unu provat, chi est totu ispantau, dispràxiu meda
Sinonimi e contrari
adustu,
àrridu,
asciutu,
sicau
/
aggrauncidu,
rentesu
/
trassidu
| ctr.
birde,
friscu 1,
ifustu
Modi di dire
csn:
rana, píbera de sicu = chi crescit foras de s'àcua; pumatas de sicu = sentza de acuai prus, una borta chi anti pigau; sicu che linna (nadu de zente) = chi est làngiu meda, marriu; fàghere in sicu (nadu de cosa prantada) = chi crescit sentza de dh'acuai; berbeghes sicas, titas sicas = chi no sunt boghendhe prus late; èssere in sicu = abarrai in su sicu, sentza de àcua, no tènniri àcua; tempus de sicu = tempus de sicore, tempus meda chentza pròere; no bastare ne birde e ne sicu = nudha, consumai totu, tropu; unu corpu sicu = unu ebbia (ma chi at fatu totu s'efetu chi si depiat fàghere); avb. a sicu = candu (ccn. cosa) est sicada
Frasi
abba s'ortu ca est totu sicu! ◊ sa linna sica tenet prus de sa frisca ◊ sa figu candho est bene sica si costoit
2.
sos bratzos nostros si sunt sicos candho azis fatu a trumas sa tucada ◊ s'iscanzant tancadas laras fritas in risos chi s'ierru aiat sicu ◊ sa rosa si est sica in su ratu ◊ sa funtana si ch'est sica ◊ si aiat próidu, su riu no si fit sicu
3.
un'ominedhu portat sa manu sica ◊ so abbarradu sicu candho apo ischidu chi fit mortu s'amigu meu ◊ sa manu sica giutat, prima de fàghere cussu dannu! ◊ zughet unu lados de sa carena sicu ◊ ndh'est rutu a malàidu e no bi est sanadu prus: pro cussu est sicu che linna ◊ sa limba sica, innantis de nàrrere male de s'àteru! ◊ bae e tribàglia, mandronatzu, no ses sicu!
4.
dae tríulas semus in sicu, sentza bi tènnere unu ticu de abba ◊ cussa cosa est totu in sicu: cheret abbada ◊ in custa domo no che abbastat ne birde e ne sicu mancari che intret riu bogadu! ◊ si su basolu noche lu manigamus a friscu no ndhe tenimus a sicu, ca est pagu
Cognomi e Proverbi
smb:
Siccu
Etimo
ltn.
siccus
Traduzioni
Francese
sec,
desséché
Inglese
dried (up)
Spagnolo
seco
Italiano
sécco,
disseccato,
inaridito
Tedesco
trocken,
ausgedörrt,
dürr,
ausgetrocknet.
trajàdu , agt Definizione
chi est sicau àrridu
Sinonimi e contrari
bídrinu,
chídrinu
Frasi
semus in tríulas e sa pastura est totu sica trajada
Traduzioni
Francese
très sec et aride
Inglese
very barren
Spagnolo
muy árido
Italiano
estremaménte àrido e sécco
Tedesco
sehr trocken.