adústu , agt Sinonimi e contrari àrridu, asciutu, sicu Frasi sos campos sunt adustos Etimo itl. adusto Traduzioni Francese aride Inglese dry Spagnolo árido, adusto Italiano àrido Tedesco trocken.

afrachilàu , pps, agt Definizione de afrachilai; nau de erbas e laores, chi funt coment’e passaos a fraca, guastos de sa népide o de su tropu sole; nau de cosa cota, chi dhi at tocau fràmula, chi est unu pagu abbruxada Sinonimi e contrari abboau, allampiau Traduzioni Francese brûlé Inglese sunburnt, dry Spagnolo quemado, abrasado Italiano adusto, riarso Tedesco ausgetrocknet.

aredhàre , vrb Definizione essire asciutu meda, sicau, fàere a crosta Sinonimi e contrari aghedhare, ansare, carasare Etimo ltn. *arellare Traduzioni Francese dessécher Inglese to dry (up) Spagnolo secar Italiano inaridire, disseccare Tedesco ausdörren, trocknen.

arridàe, arridài, arridàre, arridàri , vrb: arritare Definizione fàere o essire àrridu, fàere sa cosa deasi sicada chi si segat luego po dha tocare, o tostada, ma fàcile a fàere a farinos Sinonimi e contrari ansare, carasare, turrai Frasi at arridau duas fitas de pani in sa braxa ◊ su soli pitziosu àrridat is ispigas ◊ s’astrau àrridat fintzas s’erba ◊ in istiu sa terra si àrridat de su sole forte Etimo srd. Traduzioni Francese dessécher Inglese to dry (up) Spagnolo secar Italiano disseccare, essiccare Tedesco trocknen.

asciutài, asciutàre , vrb: assutare, sciutai Definizione frobbire o suspire s’abba o àteru deasi; callare, citire, nau de unu chi est foedhandho o chi dhi praghet meda a foedhare / pps. assutadu, assutu Sinonimi e contrari abbentai 1, alluspiae, frobbire, isciucare 1 / apiliscare / cagliai, citire | ctr. ifúndhere Modi di dire csn: assutare su coro a ccn. = àere o dare dispiaghere de ndhe mòrrere, mannu meda; no assutat mai! (nau de ccn.) = est sempri fuedhendi, no citit nudha! Frasi sa robba samunada est in su sole istérrida assutendhe ◊ sos bentos assutant su logu ◊ pischendi àcua at asciutau sa gisterra ◊ su callu dhu poneus in coili po asciutai 2. odheu, custa cristiana, sempre faedhendhe: no assutat nudha! 3. malevadados, za bi lis at assutu su coro a su babbu e a sa mama a che lis furare cudha criadura! Etimo srd. Traduzioni Francese sécher, essuyer Inglese to dry (up) Spagnolo secar Italiano asciugare, prosciugare Tedesco trocknen, austrocknen.

asciútu , agt: assutu, isciutu Definizione chi no portat abba (prus che àteru a fora), o chi ndhe portat tropu paga (nau de cosa de papare); nau de su tempus, de die, sumana, chi no est proendho, no proet / a./c. si manígiat fintzes coment'e pps. de asciutare Sinonimi e contrari adustu, àrridu, asciugu, asciutau, isciutorau, issucu, sicu | ctr. ifustu, inciustu, modhoricanu, sciustu / abbosu Modi di dire csn: manigare a s'assuta, a s'asciutu = papai pani aungiali, sentza de ingaúngiu; èssiri intra friscu e asciutu = irmurtidu; assutu che linna (nadu de cosas de manigare)= chi no zughet sutzu, chi no est abbosu nudha; istare o èssere in assutu = chentza abba, chentza umidore Frasi sos trastes chi as istérridu in su sole sunt assutos ◊ sa terra est assuta ca est de meda chentza pròere ◊ zuto sa buca assuta ◊ custa pira est assuta che linna ◊ est faghindhe tempus assutu ◊ bella die assuta, mih, pro collire olia! ◊ sa melaghidonza est unu frutuàriu assutu 2. che so assutu a fortza de cantare! 3. su mere meu màndhigat chivarzu a s'asciuta ◊ bi ndhe at chi ant campadu a pane asciutu 4. si setzit in su fogu a si asciutare e daghi si est asciutu si ndh'est pesadu Cognomi e Proverbi smb: Assuttu Etimo itl. Traduzioni Francese sec Inglese dry Spagnolo seco Italiano asciutto Tedesco trocken.

assicorràe, assicorrài, assicorràre , vrb: atzicorrai, tzicorrai Definizione fàere sicau che corru, arridare, sicare meda, a tropu; còere a tropu, a sicadura Sinonimi e contrari arridae, atostorare, sicai Frasi s'asciutori at assicorrau sa terra ◊ lassa torrai suidu, deghinò ti assicorrant is prumonis! 2. seo assicorrau che unu cantu de linna ◊ dhui teniat pistocus atzicorraus Etimo srd. Traduzioni Francese dessécher Inglese to dry (up) Spagnolo desecación Italiano rinsecchire Tedesco trocknen.

assoliàda , nf: soleada Definizione su assoliare, su pigare o giare sole Sinonimi e contrari assoliamentu Frasi li cheret dadu una bella assoliada a su basolu pro che lu remonire Etimo srd. Traduzioni Francese ensoleillement Inglese hanging out to dry Spagnolo soleamiento Italiano soleggiatura Tedesco Sonneneinstrahlung.

assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definizione pònnere a pigare sole, pigare sole Sinonimi e contrari assobinai, assorinai, soghiai Frasi sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora! Etimo srd. Traduzioni Francese exposer au soleil Inglese to dry in the sun Spagnolo solear Italiano soleggiare Tedesco in die Sonne legen.

assoliaméntu , nm Sinonimi e contrari assoliadura Etimo srd. Traduzioni Francese ensoleillement Inglese hanging out to dry Spagnolo soleamiento Italiano soleggiatura Tedesco Sonneneinstrahlung.

astenàre , vrb Definizione nau de frutuàriu, intostare o aortire chentza cumpriu (fintzes po pecu); nau de linna, fintzes pipionire, pònnere su greme Sinonimi e contrari acalabiare, agurtire, allagorjare, assichillonai, atecadiare Etimo ltn. extenuare Traduzioni Francese dessécher Inglese to dry (up) Spagnolo enmustiarse Italiano incatorzolire Tedesco einschrumpfen.

barasòne , nm: barisone, barrasone, barrasoni, barrisone, berrisone, erisone Definizione nae de linna, de sida arrasposa e ispinosa Sinonimi e contrari arrasolu, bangazu, barrasolu, carrasprone, ghirrisone, istupu, mètere, rasitu, raspisone, tupisone / cdh. varrasoli Frasi cun berrisones, ruspisos e matas perdes tempus e pudas in debbadas ◊ fit s'ozastredhu ténneru naschidu: pariat unu síriu a prantone, ma curpa de no èssere inferchidu est torradu una tupa a berrisone (L.Marteddu) 2. bufa impresse, chi no b'at berrisones in cussu late! Cognomi e Proverbi smb: Barisoni Etimo srdn. Traduzioni Francese broussailles Inglese a tangle of dry branch Spagnolo zarzal Italiano sterpame Tedesco Gestrüpp.

calamài , vrb: acalamai, calamiai, calemai, callamai, caramai Definizione calàresi de su sicore, po mancamentu de abba, de fortzas Sinonimi e contrari acalabiare, allartzanai, allebigiare, allizare, irdebbilitare / ammaculiare, apirchizonare Modi di dire csn: unu frori caramau, calamiau, follas callamadas = tzédidu, tzédidas de su sicore; c. s'atza = dòrchere, pèrdere s'ata (in suspu, sa capatzidade de s'impònnere, de faedhare) Frasi s'est calemada sa mata 2. gopai Giuanni, bosu gei seis de bon'arratza e no si calamat s'atza che gortedhu arruinau! ◊ seu caramada: no tengu balia de nudha, cun cussu pentzamentu! Etimo srd. Traduzioni Francese se flétrir, affaiblir, se faner Inglese to dry up, to wither, to weaken Spagnolo marchitarse Italiano appassire, infiacchire Tedesco ermatten, welken.

crisiòni , nm Definizione tupa o fintzes naes totu ispina Sinonimi e contrari berrisone, càlamu, crispione Frasi is pius chi portas parint una mata de crisioni! ◊ su pastori at serrau sa corti a crisionis Cognomi e Proverbi smb: Crisioni Traduzioni Francese branche épineuse, ronce Inglese dry branch Spagnolo rama espinosa Italiano ramo spinóso, stèrpo Tedesco dorniger Zweig.

frascúza , nf Definizione minudàntzia de cambos sicaos, fustighina Sinonimi e contrari abbruncu, bruncuza, chimuza, frusulia, ischimuza, mulixia, pampuzia, pimpirinalla, pimpisa 2. si ponimus s'apellu che li mundhamus fintzas sas frascuzas! Etimo srd. Traduzioni Francese rameaux secs Inglese dry twigs Spagnolo broza, brusca Italiano ramoscèlli sécchi Tedesco dürre Zweiglein.

fratàza , nf Definizione cosa orrugada a cantighedhos piticos Sinonimi e contrari arremusulla, arrogalla, chirchiza, cífrinu, fafaruza, fratamuza, paparida, piciualla, pispisa, pistazia, romasiza, tzimuca, vèglia Etimo ltn. *fractalia Traduzioni Francese plâtras, restes, miettes Inglese flakes of dry plaster, remains Spagnolo cascotes, sobras, migajas Italiano calcinàcci, rimasùgli, briciolame Tedesco Schutt, Rest, Brotkrümchen.

frustigàlla , nf: fustiga, fustigalla Definizione fustigos, muntone de fustigos, nau fintzes in su sensu de linna fine po allumiare Sinonimi e contrari busàmene, chimuza, chirchiza, fostiga, fustighina, pampodha Frasi no agatas prus mancu fustigalla tzacadina po allui asuta de su craboni in sa forredha ◊ funt abbruxendi sa fustigalla pro limpiai sa terra Etimo srd. Traduzioni Francese brindilles Inglese heap of dry wood Spagnolo chasca, támara Italiano stipa Tedesco Reisig (haufen), Holzstoß.

frusulía , nf Definizione linnighedha fine sicada; cosighedha de pagu giudu Sinonimi e contrari abbruncu, chercuzu, chimuza, frascuza, ischimuza, mulixia, pampuzia, pimpisa / allajolu, catzavusalla 2. si no possedis vena, su chi cantas est totu frusulia Etimo srdn. Traduzioni Francese rameaux secs, fanfreluche Inglese dry twigs, trifle Spagnolo chasca, baratija Italiano ramétti sécchi, cianfrusàglia Tedesco Reisig, Kram.

irmurtíre , vrb: ismultire, ismurtire Definizione pèrdere s'abba, nau pruschetotu de erbas e linnas (ma fintzes de casu nou, de arrescotu); fintzes coment'e prentzare, fàere pèrdere s'abba Sinonimi e contrari addormicare, sumortire Etimo srd. Traduzioni Francese dessécher Inglese to dry up Spagnolo marchitar Italiano smùngere Tedesco den ganzen Saft saugen aus.

muràche , nm Definizione muru de pedra assentada chentza impastu; a logos fintzes nuraghe Sinonimi e contrari muragadha, murubbullu / nurache* Frasi at tancau sas cussorjas a muraches ◊ si est pasau in d-unu murache Traduzioni Francese mur de pierres sèches Inglese dry wall Spagnolo muro en seco, tapia Italiano muro a sécco Tedesco Trockenmauer.

«« Cerca di nuovo