arrugài , vrb Definition
andhare a segadura, passare in mesu de unu logu a manera de incurtzare su camminu de fàere, passare fora de camminu, de una parte a s'àtera de unu logu
Synonyms e antonyms
aggrucare,
atravigare,
atreminare,
atruessai,
ruciare
Etymon
srd.
Translations
French
prendre un raccourci
English
to take a short cut
Spanish
atajar
Italian
prèndere una scorciatóia
German
einen Abkürzungsweg einschlagen.
clavài , vrb: aclavare,
clavare,
crare 1,
cravae,
cravai,
cravare,
cravari Definition
pònnere craos o intrare coment'e craos; fàere intrare a fortza, o intrare a fortza o in logu chi no si depet; pònnere o istare firmos coment'e incravaos (e deosi fintzes impressare); lòmpere, giare a pitzu de ccn. o a calecuna cosa, iscúdere, imbolare, trummentare, brigare / cravau! = frimmu! asseliadu!
Synonyms e antonyms
ciaitare,
cravitare,
inciaire,
inclavai,
incravillai,
incraitare,
obbilai
/
criviri,
fichire,
intrare,
istichire,
tzacare
/
furriai,
isciúdere,
lòmpere
2.
a Cristus dhi ponint una corona de ispina in conca, cravendidha a forti ◊ fuit cravandosiche in s'abba ◊ ube tiàulu ti nche ses cravau? ◊ cun sa picioca, comenti si seus bistus si seus cravaus apari, eus incarrerau a si basai chi no si ndi podiaus prandi!
3.
s'est cravara ananti a issu ◊ cravau ingunis abarra!
4.
su cani s'est cravau a su malloru ◊ po dhui acostai, cussu dimóniu si cravat che unu cani! ◊ fut unu murrúngiu de cani fertu chi fut po si cravai ◊ ant cravau perda a crobitura ◊ ant cumenciau a si pigari foedhos, a brigari e peri a si cravari
Etymon
srd.
Translations
French
enfoncer
English
to hammer
Spanish
clavar
Italian
confìggere,
conficcare,
ficcare
German
einschlagen,
einrammen.
fichíre, fichíri , vrb Definition
pesare, pònnere prantau, pesaresindhe istrantàgiu, in pei; istichire, pònnere aintru de ccn. cosa a fortza, a incracadura
Synonyms e antonyms
arritzare,
clavai,
ficare,
fíchere,
incasciae,
incotzigare,
istichire,
pesai,
pichire,
tzacare
| ctr.
arrúiri,
colcare
/
bocare
Idioms
csn:
fichirisí un'idea in conca = tzacaresiche o pònneresi carch'idea in conca; fichire in bonu = ghetai géniu, pònnere amore, leare a bon'ogru; fichire in malu = tènniri malu sànguini a unu, tènniri tírria; èssere comente la fichit = comente l'afilat, acomenti dha pigat; fichire a oju = castiai cun disígiu; fichirebbei su cúcuru (in calecuna cosa)= perderebbei ma sighire a triballare, a fàghere su matessi
Sentences
fíchidi reu e iscúltami bene! ◊ Giuanne no podet fichire a nudha ca est freadu ◊ candho est essidu su zuighe si ndhe sunt totugantos fichidos ◊ apenas fichidu, intendhet sas ancas modhes, azummai a tremuledha ◊ fichimus turres e digas
2.
de sa brigúngia, si nci est fichiu in s'istampu prus piticu ◊ at fichidu unu giau in su muru ◊ fichirinci is didus in buca e circa de ndi caciai totu!
3.
cussu nci fichit su nasu in dónnia cosa ◊ si ficheit in conca s'idea de l'apostare tota note pro l'agatare ◊ bi l'at fichida in bonu e lu giughet in pranta de manu ◊ bi l'at fichida in malu e calesisiat cosa fatat no li aggradat ◊ sa zente est comente la fichit: boga sa fama e drommi! ◊ cudha peta fit calda calda chi cheriat fichida a oju pro su fiagu bellu chi teniat ◊ su pastore a bortas faghet annadas bonas e ballanzat, a bortas bi fichit su cúcuru e ndhe perdet sacu e sale
Etymon
itl.
ficcare
Translations
French
se lever,
enfoncer
English
to stand up,
to stick
Spanish
levantarse,
clavar,
hincar
Italian
alzarsi in pièdi,
conficcare
German
aufstehen,
einschlagen.
inferchída , nf Definition
su iferchire, su fichire calecuna cosa, acropare a punghidura / i. de arrustu cun s'ispidu = ischidonada
Synonyms e antonyms
fichimentu,
infrichimentu,
iferchidura
Etymon
srd.
Translations
French
enfoncement
English
hammering in
Spanish
clavar,
hincar
Italian
conficcaménto
German
Einschlagen.
intzudhíre , vrb Definition
intrare unu pagu a fortza in logu malu, difícile, de malesa, de gente meda
Synonyms e antonyms
atzutzudhire,
fichire,
ifertzire,
imbèlghere,
incotzigare,
infruncuai,
intzutzudhire
Sentences
no ti agatant mai in posse: no isco inue ti che intzudhis! ◊ si che intzudhiat in totue fintzas si no bi aiat logu ◊ si no intzudhis, cun totu custas màchinas no colas mai! ◊ a ue ses intzudhindhe: no bides chi no che at logu?!
Etymon
srd.
Translations
French
enfoncer,
s'introduire,
se faufiler
English
to hammer,
to enter,
to slip in
Spanish
clavar,
introducir
Italian
conficcare,
introdursi,
intrufolarsi,
ficcarsi
German
einschlagen,
sich einschleichen,
sich bringen.
scerbedhài , vrb: igerbedhare*,
sciorbedhai Definition
segare, bogare, pistare is crebedhos, sa conca, fintzes in su sensu de bochíere; pigare a conca, a crebedhos, su si pigare pentzamentu mannu o meda po calecuna cosa
Synonyms e antonyms
ischerbicare,
ispistidhai
/
irmedhighinare
Sentences
si dh'incòciu, cussu molenti dhu tzucu a puntara de pei, dhu sfiguru, dhu sciorbedhu!
2.
custu est trabballu chi sciorbedhat ◊ no s'eus a sciorbedhai mera: si est mascu dhi poneus su nòmini de ajaju
Translations
French
casser la tête
English
to smash one's head
Spanish
abrir la cabeza,
devanarse los sesos
Italian
pestare,
rómpere la tèsta
German
schlagen,
jdm. den Kopf einschlagen.