Abbreviations Legenda | Symbols Legend

astríntu , pps, agt Definition de astrínghere / min. astrintonzu Synonyms e antonyms afissu, istrintu / bisognu / astrintone, limidu, susuncu | ctr. làschiu / isperditziau, istrubberi Idioms csn: bívere a s'astrinta = campare cun pagu, che a sos pòveros; parentes de a. = is parentis prus de acanta Sentences custos faedhos sérios e medios m'aiant in dudas penosas astrintu (Z.Cappai) 2. sos pitzinnos giuchiant su cocone astrintu a su survicu 3. fit astrintu a su puntu chi no manicabat pro no ispèndhere ◊ bi at tzente astrinta e tzente ispennijola Translations French étroit English narrow, strait (s) Spanish estrechado, estrecho Italian strétto German fest.

corjàtu , agt Definition chi est che corgiu, lentu e forte Synonyms e antonyms corriatu, lentu, pertiassu Etymon ltn. coriaceus Translations French flexible et tenace English leathery Spanish coriáceo Italian flessìbile e tenace German biegsam und fest.

cumpàtu , agt Definition nau de unu cumossu, o fintzes de gente (cambarada, cumpangia), chi est totunu, forte, cuncordu, chentza diferéntzias o, segundhu ite, chi est cracu Synonyms e antonyms pèrpere, tipiu, tostadu Translations French compact English compact Spanish compacto, apretado Italian compatto German fest.

fèlta , nf: festa Definition die feriada, nodia, chi no si trebballat; ispàssiu mannu, alligria po calecuna cosa o ccn. / min. festichedha, festixedha Synonyms e antonyms scesta / divertera, spàssiu Idioms csn: f. cumandada = die de pretzetu, chi si depet andhare a missa; fàghere o fai f. = afestai; fàghere sa f. a unu (in cobertantza)= bochire a ccn; festas de corriolu = festas chi si faghent in campu e ue si bi daet pane, peta a manigare e àteru a totu sa zente; leàresi sas festas = andai de una festa a s'àtera, abarrai sempri avatu de is festas; (sètzere a cadhu) a sa festaja = de rugadis in sa sedha, comente faghent sas féminas Sentences addaghi ant a torrare fizos tuos, Sardigna mia, sonamus a festa! (F.Sechi)◊ no frundhiat tempus isbuduscendhe dinaris fatu de sos butighinos mancu in dies de festa 2. si ficheit in conca s'idea de l'apostare a fusile e de li fàghere sa festa ◊ cassant unu cerbu e dhi faint festa ◊ bi at chie si leat sas festas pro divertire e chie pro triballare ◊ ite tiat èssere una festa si no bi at zente?◊ pro fàghere sa festa, dinari meda azis buscadu? Surnames and Proverbs smb: Festa / prb: pro andai a festa dogna mandrona est lesta ◊ zente paga bona festa Etymon ltn. festa Translations French fête, célébration English holiday, celebration Spanish fiesta, festejo Italian fèsta, festeggiaménto German Feiertag, Feier, Fest.

fírmu , agt: frimmu, frimu Definition asseliau, chi no si movet (ma si narat fintzes in su sensu chi at acabbau de si mòvere, cun valore de pps. = frimmadu), chi est tostau; chi no est trebballandho, faendho (fintzes po maladia); chi no càmbiat idea, est seguru Synonyms e antonyms arressu, arrimadu, físciu / sidhadu 1, tostadu / frimmadu / malàdiu | ctr. módiu Idioms csn: terra firma = continente; firmu de conca (nadu de ccn.)= chi est sériu, sàbiu, chi tenet frimmesa, arrexonat; avb: a frimmu = bene, meda, forte, cun atentzione, a físciu, cun seguresa; corpare, betare, mossigare, muntènnere in frimmu = in cosa frimma, chi no si moet, a sa segura; muntènnere in frimmu = aguantai bèni firmu, a forti de no lassai mòviri sa cosa Sentences apedalu torra e no passat meda chi atóbiu una truma de cincu o ses, firmus e sétzius ◊ est arrumbau firmu, non si mofet prus ◊ po giogari si circat una preda lada poite ca depet abarrari firma in su pè ◊ a sa bénnida semus abbarrados tres dies frimmos in Tzivitavéchia 2. proite sezis frimmos como chi faghet a triballare? 3. in chelu bi est sa luna e frimmu si est su bentu in s'àlvure de s'arantzu (G.M.Cherchi)◊ si est frimmu atesu ◊ in logu de si che andhare, cussa zente s'est frimma ◊ candho l'apo bidu sa prima borta si mi est frimmu su coro (S.Saba) 4. si fint durmios a firmu, a sorrocru, e no si sunt abbizaos de nudha ◊ figuraisí s'ispantu cosa sua candu si acatàt ca is ogus si moviant e dhu castiànt a frimu a frimu ◊ su ferreri ponet su ferru in sa mossa pro lu segare in frimmu ◊ portat is titas firmas che tapu de tzucorera! ◊ beni a innoxi e secirí a firmu ca ti depu narri una cosa! ◊ teni sa menti firma ca mi as donau fuedhu! Etymon ltn. firmus Translations French immobile, ferme English steady Spanish parado, estable, sólido Italian férmo, stàbile, stàtico, sòlido German unbewiglich, fest.

físciu , agt: fissu Definition chi dh'ant postu firmu, chi est firmu sèmpere de una manera; si narat fintzes cun valore de pps. = fissadu / a físciu = a afissu, a firmu, a fitu, meda Synonyms e antonyms firmu / fatuvatu, otora Sentences ant cumentzau a iscriri in su cuadernu e, físciu, in sa lavànnia 2. mi càstiant a físciu sena de fuedhai nimancu in suspu (A.Cannas)◊ fit abbaidendhe a fissu a unu ◊ cussu batallat físciu de tui 3. chi m'iscusent ancora nade a totu ca no mi ant fissu ne die ne ora (Moretti) 4. Etymon spn. Translations French fixe English fixed Spanish fijo Italian fisso German fest, fix.

sciàla , nf, nm: insala*, scialla, sciallu, scialu Definition festa chi si cumbidat, brindhat e faet a papare e a bufare a praxere; si narat fintzes in su sensu de consumare o ispaciare tropu cosa chentza bisóngiu; a bortas cuntentesa meda puru, prexu / donai dinai a scialla = a meda, a ispèndhere totu su chi si tenet in gana Synonyms e antonyms scialema Sentences scialixedha ant fatu candu si funt cojaus!…◊ mamma est preparendi is drucis po fai sa scialla ◊ po sa festa si giau calincunu sodhu, ma bollu intrai in parti de sa scialla ◊ s'annu ant fatu sciala de procus is pòburus puru e no dhi pariat beru de èssi dónnia dí de sciala ◊ ant sighiu sa festa fadendu sciallu mannu 3. gei ndi teneis de scialla: poita seis arriendu?! Translations French fête, bombance, gaspillage English lavishness, party, exultation Spanish fiesta, juerga Italian fèsta, baldòria, tripùdio, scialo German Fest, Feier, Jubeln, Prasserei.

scialèma, scialèrma , nf Definition su papare chi si faet a sa binnenna; festa, divertimentu / fai scialemas = fai su carnovali Synonyms e antonyms festinu, insala, iscialada 1, pichetada, sarau, scioria Sentences sa scialema de is annus chi floressint si at a fai istrumbu de is dis brebèscias chi no as a podi cardampulai (E.Collu)◊ cussus dus funt sempri in scialema! Etymon srd. Translations French festin English feast Spanish festín Italian festino German Fest.

tostàdu , pps, agt: tostau Definition de tostare; chi si est intostau, fatu tostau (fintzes mortu), chi no si lassat púnghere e ne segare cun facilidade, chi a dhu incracare no cedet; nau de gente, chi perricat, abbétiat / min. tostaxinu / tostau che perda = tostu che balla, tostu meda Synonyms e antonyms istirau, tiradu / intostadu, tostu / abbetiosu | ctr. abbàmbiu, lenu / gevi, modhe 2. bai ca in su brodu su cocòi tostau gei s'est ammodhiau! ◊ a Luisu in fàbbrica dhu poniant cun su picu a iscrostai tzúcuru chi si fiat callau e sidhau, prus tostau de su cimentu ◊ mi fatzu un'ou a tostau po cenai ◊ Pepe su pane tostau dhu bolet sèmpere a supas 3. babbu tuu parit tostaxinu ma… su coru no dhu portat de pedra! Translations French tendu, ferme, dur English strained, hard Spanish tenso, duro Italian téso, consistènte, sòdo German straff, fest.

tostichínu , agt: tostighinu Definition chi est unu pagu tostau, firmu; nau de gente, chi no si lassat cumbínchere cun tropu facilidade Synonyms e antonyms durànciu, durianu, tostadassu, tostaióngiu, tostianu | ctr. modhiatu, modhincu 2. Zuanne est tostichinu: candho li zirat non bi at diàulu chi l'ammódhicat! Etymon srd. Translations French ferme, dur English solid Spanish consistente, sólido Italian consistènte, sòdo German fest.

tóstu , nm Definition nau de cosa, chi no si lassat púnghere, segare, trebballare, istrecare, incrubare; nau de gente, chi no si lassat cumbínchere, fintzes chi si credet meda e no s'indruchet a s'àteru, chi portat face manna, chi no sentit bregúngia Synonyms e antonyms abbadherigadu, tostadu / mannósigu, superbiosu / sfaciu | ctr. gevi, modhe Idioms csn: t. che balla = tostau che pedra; rispòndhere o faedhare a tostu, a sa tosta = azummai chentza chèrrere faedhare, coment'e chi sas peràulas li costent, coment'e unu chi si cret meda; ou cotu a t. = chi zughet cazados arbu e oidedhu; fàghere a tostu (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini tostau, a trabballu Sentences sa terra, coment'est tempus meda chentza pròere, est tosta ◊ tosta est sa pedra! 2. a su ricu l'agatas sempre tostu ◊ at imbucadu a ríere… fit tostu de su risu! 3. si ndhe riet a tostu a tostu poi tzinnit de oju a sa comare ◊ custu no l'at pótiu bajulare e rispondhet a tostu a s'ifachílliu de su maridu Etymon ltn. tostus Translations French dur English hard Spanish duro, firme Italian duro, sòdo German fest.

«« Search again