Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

lamèdha , nf Definition min. de lama: istrégiu, boto piticu fatu de làuna, pruschetotu de is chi ponent sigillaos e de diferente forma po chistire e bèndhere papares prontos (es. sardina) Synonyms e antonyms bote, launedha, tolla Sentences bendhent sa birra in lamedhas Scientific Terminology stz Translations French boîte English small tin Spanish lata Italian scatolétta German kleine Dose.

marrantzèdha , nf: marruntzedha, marrutzedha Definition marra pitica Synonyms e antonyms marraschedha, marrinzedha, marrita, marroniscu, tzampita Scientific Terminology ans Etymon srd. Translations French binette English weeding hoe Spanish azadilla Italian zappétta German kleine Hacke.

mendhulédhu , nm: menduledhu Definition sa méndhula candho est ancora pitichedha, cun su chiu chi cumènciat a si bíere ma cun su corgiolu modhe modhe Synonyms e antonyms caughedhu 1, cucuja, mendhulita Sentences de is úrtimas dis de abrili is piciochedhus allonghiànt is manus a su menduledhu ◊ sos pisedhos sunt apilliados a su mendhuledhu! Translations French amande fraîche très tendre English unripe almond Spanish almendruco Italian càtera German kleine Mandel.

minòre , agt, nm: minori Definition de duas o prus cosas, personas o àteru, sa chi tenet in calecunu piessignu prus pagu mannària; de cosas chi creschent, sa chi tenet prus pagu tempus; nau solu de gente, chi no est in tempus de tènnere totu su càrrigu de diritos, doveres, responsabbilidade, chi no at lómpiu is degheoto annos / a/c. custu foedhu, candho est impreau po distínghere númenes chi inditant su èssere piticu de una cosa, in DitzLcs. est incurtzau a min. e númenes deosi agiummai sèmpere acabbant in -edhu, -edha (es.: ómine, omin-edhu, fémina, femin-edha), ma podent acabbare in -ichedhu, -ixedhu e var. (is agt. po impiticare de prus sa calidade in méngua podent fàere in -edhedhu, -edhutzu, che a minore: minoredhu, minoredhedhu, minoredhutzu, e bolendho inditare custa calidade ancora prus in méngua si arrepitit -edh cantu si bolet faendho unu superlativu microscópicu…); sa méngua in -edhu, -ichedhu si faet no solu cun is númenes ma fintzes cun is agetivos e pps. po giare a cumprèndhere chi sa cosa o sa calidade no dhu'est própriu o fintzes chi funt esageraos (es. un'apretixedhu a bessí cun cussu frius po bagamundai!…◊ informadedhus funt, in custu logu…, no t'iscínt narri mancu s'oràriu de unu trenu! ◊ bellixedhu, tui, andendi a passillai a pantalonis segaus!…)/ sos minores = is fillus, s'úrtima generatzioni Synonyms e antonyms acocoadu, bassu, minorache, minudu / giòvanu, piciocu, pisedhu 3 | ctr. mannu Sentences est pisedhu minore e no podet zúghere su cabu de sa pessone manna ◊ coment'e ómine ghetabat pacu pupa, ma cantu fit minore de carena fit mannu de coro ◊ sa frommiga est un'animaledhu minore ◊ deo no apo a èssere mannu mannu ma no so mancu minore minore! (Mura)◊ abarra aundi t'ant biu de minori crescendi! 2. at modos de unu carriarzu, no rispetat ne minores e ne mannos ◊ a su minore za bi cheret pagu a che lu conchinare! ◊ su prus minore tenet bisonzu de su prus mannu ◊ depides dare auditu a su minore comente a su mannu (Deut.)◊ Luisi est su minore de fizos meos 3. sos minores no votant Surnames and Proverbs smb: Minore / prb: abba minore no girat molinu Etymon ltn. minore(m) Translations French petit, mineur English small Spanish pequeño, menor de edad Italian pìccolo, minorènne German klein, niedrig, jung, Kleine.

murédhu , nm Definition min. de muru, muru bàsciu, fine, ma fintzes muredha / pònnere a muredhinu = a zisa de muredhu, de muru (ammurendhe a sa bona) Synonyms e antonyms murichedhu Sentences fit brinchiandhe su muredhu de su cubile 2. n'apo pesadu cussa foga de muru a muredhinu Surnames and Proverbs smb: Mureddu Translations French petit mur English little wall Spanish muro bajo Italian murétto German kleine Mauer.

muscèdra , nf: muscerda, muscerra, muschelda, muscherda, musserda Definition genia de musca pitichedhedha (upm), ifadosa ca punghet puru; àtera calidade de muschighedha chi faet in sa binatza, in su frutuàriu guastandhosi; a logos narant muscherda a sa tzuga (tzíntzula); nau in cobertantza, binu Synonyms e antonyms muschina, muschita / tzíntzula Sentences e citidí, misaniu, paris una muscedra de cussas de su binu! 2. arrancu de muscedra, balla: incapat dhi betaus bruncu! ◊ est unu giòvunu de òru, ma po sa muscedra at pecau sèmpiri! Scientific Terminology crp, drosophila melanogaster Etymon srd. Translations French moucheron English gnat Spanish mosquito Italian moscerino German kleine Fliege.

muschína , nf, nm: muschinu Definition musca pitichedhedha (upm), de diferentes genias, pruschetotu sa chi faet in sa binatza, in sa fruta guastandhosi, fintzes in su bestiàmene bulu Synonyms e antonyms muscedra, muschinita, muschita Sentences sos boes zughent sa muschina a nues ◊ a su baratu sa zente curret che muschina a su binu! ◊ mi che at intradu una muschina in s'ogru Etymon srd. Translations French moucheron English gnat Spanish mosquito Italian moscerino German kleine Fliege.

muschíta , nf, nm: muschitu Definition genia de musca pitichedhedha; in cobertantza si narat fintzes a una piciochedha, a una pipia (e dhu ponent fintzes a númene de cane piticu de arratza); una genia de pigionedhu piticu Synonyms e antonyms muscedra, muschina / buginu, cherre, ciórighe, pisciagulu, pisinache, pisinatu, suntzuinedhu, tziritziri Sentences e candho sos puzonedhos ndi esseint dae s'ou lis batiazis a prou muschitos (A.Casula) 2. pesa a ballare, muschitedha mia, ca ti apo a pònnere coritu e munnedha! Scientific Terminology crp, pzn Etymon spn. Translations French moucheron English midge Spanish mosquito Italian moscerino German kleine Fliege.

netighèdha, netixèdha , nf Definition neta pitica, pipia Translations French petite-fille, nièce English little niece (she) Spanish nieta pequeña Italian nipotina German kleine Nichte.

palíta , nf: poita 1 Definition pala pitica, aina diferente segundhu a ite serbit: aina chi su maistu de muru manígiat a una manu po pigare e pònnere s'impastu, ischedrare, giare una prima allisada (est a forma de triàngulu ma a punta atundhada); aina de ferru a màniga longa meda e de fatura diferente (assimbígiat a unu pane de fresa longu, ovale, ma est pitichedhedha) chi is coghidoras pigant po manigiare su pane aintru de su forru siat coendho e siat assandho su pane carasau; aina ladita cun màniga fata totu a unu po morigare su fogu / passai in palita = imbussai, intunigare unu muru; p. americana = a forma de retàngulu e un'oru longu a dentes Synonyms e antonyms aradhadore, ziradore 2. pigu sa palita e bandu a circai fogu Surnames and Proverbs smb: Palita, Palitta Scientific Terminology ans Translations French petite pelle, truelle English trowel Spanish llana, paleta Italian palétta, cazzuòla German kleine Schaufel, Maurerkelle.

pannighedhútzu , nm Definition min. de pannighedhu Translations French petite serviette English small napkin Spanish servilleta Italian tovagliolino German kleine Serviette.

pichirichédhu , nm Definition su pódhighe prus piticu Synonyms e antonyms didighedhu, pintirighedhu, podhichedhu, tzintziricu Scientific Terminology crn Translations French petit doigt English little finger Spanish meñique Italian mìgnolo German kleiner Finger, kleine Zehe.

podhighítu , nm Definition su pódhighe prus piticu de sa manu, de su pei Synonyms e antonyms didighedhu, pintirighedhu, podhichedhu, putzichinedhu, tzintziricu Scientific Terminology crn Translations French petit doigt English little finger (toe) Spanish meñique Italian mìgnolo German kleiner Finger, kleine Zehe.

poltellítu , nm: portalitu, portallitu, portellitu, portillitu Definition portighedha pitica, parte de una genna manna o de una fentana po tupare is imbidros (fintzes sa tabedha de su lacu de sa mola) Synonyms e antonyms fonestu, importoglitu, isperàglia, pantelitu, portedhu, portoritu Sentences sos poltellitos de su tauladu de su sostre ◊ fiat totu pesa e croca, castiendi me is isperraduras de su portallitu ◊ iat criau bèni su portellitu de s'enna ◊ su canariedhu si nci fiat fuiu ca iant lassau su portillitu de sa càbbia obertu Etymon spn. portillito Translations French petit volet, porte English shutter Spanish postigo, portillo Italian scurétto, portéllo German Fensterladen, kleine Tür.

pudhichína , nf: pudhighina, pudhigina Definition min. de pudha: pudha pitica, giòvona Synonyms e antonyms gadhina, pillonedha, pixona, pudhasta, pudhighedha Translations French poulette English young hen Spanish gallina joven Italian gallinèlla German kleine Henne, junge Henne.

sàcula , nf Definition genia de sachitedhu de paperi, pitichedhedhu Synonyms e antonyms bustichedha Translations French petite enveloppe English little envelope Spanish sobre Italian bustina German kleine Tasche.

scedatzadòri , nm: sciadetzedori, sedatzadore, sedatzadori, sedetzadori, seraciaroi, sereciaroi Definition chie sedatzat; trastu po sedatzare, genia de iscannu longu e bascitedhu fatu cun duos currentes allisaos allobaos cun is peis po dhue pònnere e mòvere su sedatzu faendho sa farra, aintru de su canistedhu Synonyms e antonyms cangiadòrgia, issedatzadòrgia, sedatadorja, sedatagiola, steretzadori, tatajola, tedatajola 2. su sciadetzedori est de linna e si ponit aintru de su canistedhu ◊ pigàt su sedetzadori e su sedatzu e si poniat a fai sa farra Etymon srd. Translations French trieur English sorter Spanish criba Italian cernitóio German kleine Bank zum Sieben.

sedatadòrja, sedatadòrza , nf, nm: sedatatorja, sedatzadorja, sedatzadorzu Definition genia de iscannu longu e bascitedhu fatu cun duos currentes allisaos e allobaos cun is peis po dhue pònnere su sedatzu faendho sa farra, aintru de su canistedhu Synonyms e antonyms cangiadòrgia, issedessadòrgia, scedatzadori, sedatagiola, setulatorja, tatajola, tedatajola / cdh. siatzatógiu Scientific Terminology ans Etymon srd. Translations French trieur English sorter Spanish cernedera Italian cernitóio German kleine Bank zum Sieben.

sitziàca , nf: titiaca*, tzitziaca Definition genia de erba chi faet unu frore bonu a suciare Synonyms e antonyms gigiaca, panebane, suciameli 1, suspisuspi, sutzasutza Sentences unu pratu de sitziaca ghetamindedhu ca mi dhu tzarracu Scientific Terminology rba, Cerinthe major Translations French grand mélinet English honeywort Spanish ceriflor Italian èrba tórtora German kleine Wachsblume.

sonàglia , nf Synonyms e antonyms tremidremi Translations French petits grelots English rattle Spanish cascabeles pequeños Italian sonaglini German kleine Schellen.