assímas , avb Definition
prus a totu
Synonyms e antonyms
mascamente,
prusatotu
Sentences
assimas a mengianu dhi fait mali a is gangas, si abbóxinat
Translations
French
spécialement
English
especially
Spanish
sobre todo
Italian
specialménte,
soprattutto
German
vor allem.
asubài , vrb Definition
pònnere asuba, in pitzu, pònnere subràbare, a muntone, arrimare a una parte
Synonyms e antonyms
imbarrigare,
incarrutzai
/
aremai 1
/
ammuntonae
Sentences
si fut postu a fraigai una domu e iat fatu is fundatzionis asubendidhas a sa roca ◊ unus cantu iant betiu is piciochedhus insoru e dh'iant domandau de dhis asubai is manus (Ev)◊ est dormiu cun sa conca asubada a unu cuscinu ◊ su segretàriu at abertu su registru e si dhui est asubau cun is manus
2.
asubau su bestimentu a una parti e pigau unu pannu, si dh'iat trogau a sintzu
Etymon
srd.
Translations
French
appuyer sur…
English
to put on
Spanish
apoyar sobre
Italian
poggiare sópra
German
stellen.
bústa , nf Definition
genia de istrégiu coment'e sachedhu, prus che àteru de paperi, de pràstica, po pònnere cosa (lítera, àteru)
Etymon
itl.
Translations
French
enveloppe
English
envelope
Spanish
sobre
Italian
busta
German
Umschlag,
Tüte.
mascamènte, mascamènti , avb: mascamenti,
mescalimente,
mescamente,
mescamenta,
mescomente Definition
prus che àteru, bolet nàrrere po su prus, su prus de is bortas
Synonyms e antonyms
assimas,
mascas,
prusatotu
Sentences
sos cadhos, sos boes, mescamente in s'istiu, si moent meda ca sa musca no los dassat in pasu ◊ no sunt totus de un'idea ebbia, mescalimente cudhos coturones chi ant preparadu sos binos noos
Translations
French
surtout,
spécialement
English
especially
Spanish
sobre todo,
en especial
Italian
soprattutto,
massimaménte,
specialménte
German
vor allem.
pícius , avb, prep, nm: pissu,
pitos,
pitu 1,
pitzu 3 Definition
logu in artu, prus in artu
Synonyms e antonyms
assua
| ctr.
assuta
Idioms
csn:
intrare pitu a unu = pònnere manu; a pitos = subra; leare dae pitos de...= dae subra de...; èssiri sempri a piss'e ccn. cosa = imperendi sempri cussa, sempri sa própiu; èssere pitu pitu = subra subra, a pillu, acomenti parit o si bit a prima castiada; in pitzus allenu = subra de àtere; in pitzu meu, tou/tua, sua, in pitzus tús = subra meu, tou, sua, subra tua; in picedhu, in pitzedhu = a orighedhu, in perígulu o apunta a che rúere; segai tropu a picedhu = a orighedhu, tropu zustu o unu pagu mancante; su pitzu = (a logos) su pianu de subra, in sas domos; su pitzigedhu = isostre, puntu prus artu
Sentences
pariat chi unu monte che li fit rutu a pitos ◊ che li andhaiat a pitu ◊ andaus a pícius!
2.
semus andhaos a pissu de monte ◊ milli pandheras béntulant in pitos de cada capu de mundhu ◊ apu postu su paperotu in pissu de mesa ◊ si nche artziaiat in pitzos de su monte ◊ su cantu de is chígheras s'intendiat in pitzu de is matas ◊ totu sos males che orruent in pitzu tua ◊ su sànguni sú arruat in pitzus nostus! ◊ totu s'impínniu che fut calau in pitzu suo
3.
no mi est bastadu de pigare a unu pitu pro selvare totu ◊ no ti acúrtzias e ne a t'intrare pitu resesso ◊ dèu soi a piss'e custa cicia cadhossa e sa meri ndi tenit noas allogadas! ◊ tenet sa famíglia a pitzu de una gerronada! ◊ est ghetendi velenu in pitzus allenu sentz'e dhu circai! (Lai)◊ custa cosidura in picedhu in picedhu no andat bèni! ◊ no ti dhu pighes a giogu su male in pitzu angenu!◊ su dannu est in pitzu meu!
4.
si est sétzia in pitzedhu de su letu ca no boliat istrobbai ◊ arràcia de brulla, mi at postu una molleta in s'origa e própiu in picedhu!
Translations
French
sur,
dessus
English
on,
over,
above,
upstairs,
top
Spanish
sobre
Italian
sópra
German
oben,
herauf,
hinauf,
auf,
über,
Obere Seite.
prusatótu, pruscatótu, pruschetótu , avb Definition
prus a totu, che totu: prus chi no po àteru
Synonyms e antonyms
assimas,
mascamente,
mesche,
pertzipu
Translations
French
surtout
English
above all
Spanish
sobre todo
Italian
soprattutto
German
vor allem,
über alles,
insbesondere.
sàcula , nf Definition
genia de sachitedhu de paperi, pitichedhedhu
Synonyms e antonyms
bustichedha
Translations
French
petite enveloppe
English
little envelope
Spanish
sobre
Italian
bustina
German
kleine Tasche.
súba , avb, prep: assua,
issuba,
subra,
supa 1,
supra,
sura Definition
sa parte chi abbàidat o est a cara a in artu; sa parte prus in artu de unu logu: coment'e avb. fintzes cun prepositziones (a, in, de, dae, o àteru); coment'e prep. s'impreat prus che àteru cun sa prep. de e fintzes cun a, ma no cun agt. possessivu si pertocat persona (subra mia, tua, sua, nostra, vostra, issoro: raru, fintzes subra de a mie, chi no est manígiu de su srd.)
Synonyms e antonyms
apícius,
issuba,
pícius,
susu
/
apustis
| ctr.
suta
Idioms
csn:
a manu de subra = a parti de pitzus, me in sa parti prus in artu de unu logu, de unu tretu; colare totu s. = passai totu a manu de pitzus de unu logu; dàreche a s. de una cosa = agatai, ingertai, arregordai una cosa; dare a s. a su triballu, a su it'e fàghere = trabballai meda; dàresi a s'ala de subra = (fuedhendi de ccn.) pretèndiri de tènniri arrexoni fintzes isciendi de no ndi tenni, fàgheresi a parte colada; dae como in s. = de immoi a innantis; frigàresi, pònneresi carchi cosa s. = in dossu, in sa bestimenta chi si portat bistia; èssere subra subra = a pizu, pillu pillu, agiummai a parte de foras o in pitzus de una cosa, sentza de calai a fundu, sentza de circai meda
Sentences
zosso tenent sa coghina, subra sas istàntzias pro corcare ◊ sunt domos bàscias una suta una sura ◊ sa coghina che la tenimus in su pianu de subra ◊ bae a subra e falamindhe su chi ti apo nadu ◊ s'anzonedha fuit isterrigada in terra e cudhu supa che astore iscudindhe a cantu podiat ◊ che li ant betadu s'abba subra
2.
sura de su letu isse paret drommendhe ◊ no acatat ube si falare si no in supra mea ◊ su pratu est subra de sa mesa ◊ Cristos at alidadu subra issoro, de sos apóstulos ◊ che l'ant betadu subra de su fogu ◊ in s'ufísciu bi aiant su telèfono subra a s'iscriania ◊ zuchiat su chírchinu in supra de sa conca ◊ ant fatu rúghere sas neches totu supra sua ◊ s’ispada de sa vendhita est pendhendhe in supra vostra
3.
chie fit cussu l'ischia, ma no che dao subra ◊ no che so mai pótidu dare a subra de chie podet èssere cuss'otada ◊ a su chirca chirca che daet a supra
4.
como sa cosa de fàghere ndhe lompet totu a una borta e tocat a li dare a subra
5.
no ti frighes sas manos subra ca las zughes brutas! ◊ màniga abbellu, no ti che lu imboles subra!
Etymon
ltn.
supra
Translations
French
sur
English
on,
over,
up
Spanish
sobre
Italian
sópra
German
oben,
auf,
über.