Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

fatúra 1 , nf Definition su fàere, mescamente nau de sa manera, e fintzes su àere o su èssere fatu Synonyms e antonyms acioni, faghidura, fata, fatesa / faitzioni Sentences custas sunt faturas de macu: putzidha, no si faghet gai, no! ◊ de custas faturas no ndhe fatat, ca un'ómine che a isse, fatu a síndhigu, iscumparet pro cantu si agatat! ◊ po is malas òperas nostas, po is faturas e pentzamentus nostus Cristus est mortu in cruxi 2. chie naschet cuadru, morrer tundhu no podet, ca est àtera fatura! (A.Serra) Etymon srd. Translations French action, traits English action, features Spanish acción, facción, rasgo Italian azióne, fattézza German Handlung, Zug.

grópu , nm Definition tzicu de cosa, su tanti chi si bufat a una tirada; tira de orrobba po acapiare sa camisa in su gúturu, segundhu su costúmene Synonyms e antonyms acirrada, bisada, bucada, ingullida, intullada, ticada Sentences si nche at bufadu s'úrtimu gropu de binu e che at torradu sa tatza ◊ in s'abbadorzu sa lanedha pariat tallaranu birde chi foichinaiat a cada gropu de su zú ◊ so sididu, cherzo unu gropu de abba! Etymon ctl. grop Translations French gorgée English sip Spanish sorbo, trago Italian sórso German Schluck, Zug.

tíra 1 , nf Definition su tirare; su pigare a tragu o tirare cosa chi benit aifatu, capacidade, fortza de tirare, su tirare a suspidura Synonyms e antonyms tironzu, tostadura / sutzadura Idioms csn: proare sa t. a ccn. = proare a bídere cantu podet, cantu fortzat; leare, pigai, zúghere a t. = tirendhe, a trazu, a su tira e tosta, a fune (un'animale); abbambiai sa t. = allenare, tirare prus pagu; èssere a tira, a tirotzu cun carchi cosa = peleendhe, gherrendhe cun carchi cosa, in chirca de fàghere carchi cosa 2. sos boes mios tenent una bella tira ◊ sa tira de cussu pupone est irromasendhe sa mama ◊ sos boes cumprendhent sa tira de sas funes 3. sunt cun s'àinu a tira ◊ ndi dha tragu peri a tira, chi no benit a sola! Etymon srd. Translations French trait, traînage, tirage English drawing, traction, draught Spanish tiro, tracción arranque, tiro Italian tiro, trazióne, tràino, tiràggio German Zug, Schleppen, Zug.

tíru , nm Definition su tirare; cosa chi s'iscudet a cropu e atesu, mescamente a fosile, ma fintzes faladas de pei; fintzes atzione fata a trampa, a dispetu Synonyms e antonyms colpu, isparu / calche, càrcini Idioms csn: fàiri o fuedhai a t. pérdiu = afaiu, comente andhat andhat; allonghiamí is tirus! = béssimi da'ias!, baedindhe!, sàrtiami su logu!; resultare su t. = andhare in bonu, arrennèsciri in ccn. cosa Sentences candho canes giannitant fatu a fera in sa badhe s'intendhet calchi tiru ◊ tenia un'archibbusu chi apenas chi tocai su grillete de tiros ndhe partiat ses e sete ◊ iat tirau a unu cerbu a tiru pérdiu e dh'iat truncau una pala 2. onzi vorta chi s'imbriacavat pistavat sa muzere a tiros ◊ custu note amus picau prus tiros de unu poledhu in totu sa vida sua Surnames and Proverbs smb: Tiru Etymon srd. Translations French tir, jet English pulling, shot Spanish tiro Italian tiro German Zug.

trénu , nm Definition màchina a motore cun vagones agganciaos apare unu aifatu de s'àteru, po ingòllere gente e carrare cosa in ferrovia; fintzes cosa agganciada s'una a s'àtera a filera a bisura de trenu Sentences aintru de sa miniera portastis su trenixedhu Scientific Terminology trps Etymon itl. Translations French train English train Spanish tren Italian trèno German Zug.