fatúra 1 , nf Definizione
su fàere, mescamente nau de sa manera, e fintzes su àere o su èssere fatu
Sinonimi e contrari
acioni,
faghidura,
fata,
fatesa
/
faitzioni
Frasi
custas sunt faturas de macu: putzidha, no si faghet gai, no! ◊ de custas faturas no ndhe fatat, ca un'ómine che a isse, fatu a síndhigu, iscumparet pro cantu si agatat! ◊ po is malas òperas nostas, po is faturas e pentzamentus nostus Cristus est mortu in cruxi
2.
chie naschet cuadru, morrer tundhu no podet, ca est àtera fatura! (A.Serra)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action,
traits
Inglese
action,
features
Spagnolo
acción,
facción,
rasgo
Italiano
azióne,
fattézza
Tedesco
Handlung,
Zug.
grópu , nm Definizione
tzicu de cosa, su tanti chi si bufat a una tirada; tira de orrobba po acapiare sa camisa in su gúturu, segundhu su costúmene
Sinonimi e contrari
acirrada,
bisada,
bucada,
ingullida,
intullada,
ticada
Frasi
si nche at bufadu s'úrtimu gropu de binu e che at torradu sa tatza ◊ in s'abbadorzu sa lanedha pariat tallaranu birde chi foichinaiat a cada gropu de su zú ◊ so sididu, cherzo unu gropu de abba!
Etimo
ctl.
grop
Traduzioni
Francese
gorgée
Inglese
sip
Spagnolo
sorbo,
trago
Italiano
sórso
Tedesco
Schluck,
Zug.
tíra 1 , nf Definizione
su tirare; su pigare a tragu o tirare cosa chi benit aifatu, capacidade, fortza de tirare, su tirare a suspidura
Sinonimi e contrari
tironzu,
tostadura
/
sutzadura
Modi di dire
csn:
proare sa t. a ccn. = proare a bídere cantu podet, cantu fortzat; leare, pigai, zúghere a t. = tirendhe, a trazu, a su tira e tosta, a fune (un'animale); abbambiai sa t. = allenare, tirare prus pagu; èssere a tira, a tirotzu cun carchi cosa = peleendhe, gherrendhe cun carchi cosa, in chirca de fàghere carchi cosa
2.
sos boes mios tenent una bella tira ◊ sa tira de cussu pupone est irromasendhe sa mama ◊ sos boes cumprendhent sa tira de sas funes
3.
sunt cun s'àinu a tira ◊ ndi dha tragu peri a tira, chi no benit a sola!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
trait,
traînage,
tirage
Inglese
drawing,
traction,
draught
Spagnolo
tiro,
tracción arranque,
tiro
Italiano
tiro,
trazióne,
tràino,
tiràggio
Tedesco
Zug,
Schleppen,
Zug.
tíru , nm Definizione
su tirare; cosa chi s'iscudet a cropu e atesu, mescamente a fosile, ma fintzes faladas de pei; fintzes atzione fata a trampa, a dispetu
Sinonimi e contrari
colpu,
isparu
/
calche,
càrcini
Modi di dire
csn:
fàiri o fuedhai a t. pérdiu = afaiu, comente andhat andhat; allonghiamí is tirus! = béssimi da'ias!, baedindhe!, sàrtiami su logu!; resultare su t. = andhare in bonu, arrennèsciri in ccn. cosa
Frasi
candho canes giannitant fatu a fera in sa badhe s'intendhet calchi tiru ◊ tenia un'archibbusu chi apenas chi tocai su grillete de tiros ndhe partiat ses e sete ◊ iat tirau a unu cerbu a tiru pérdiu e dh'iat truncau una pala
2.
onzi vorta chi s'imbriacavat pistavat sa muzere a tiros ◊ custu note amus picau prus tiros de unu poledhu in totu sa vida sua
Cognomi e Proverbi
smb:
Tiru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tir,
jet
Inglese
pulling,
shot
Spagnolo
tiro
Italiano
tiro
Tedesco
Zug.
trénu , nm Definizione
màchina a motore cun vagones agganciaos apare unu aifatu de s'àteru, po ingòllere gente e carrare cosa in ferrovia; fintzes cosa agganciada s'una a s'àtera a filera a bisura de trenu
Frasi
aintru de sa miniera portastis su trenixedhu
Terminologia scientifica
trps
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
train
Inglese
train
Spagnolo
tren
Italiano
trèno
Tedesco
Zug.