aciòni , nf: (a-ci-o-ni) antzione
assione,
atzione,
atzioni Definizione
su fàere, operatzione, ma prus che àteru pentzada coment’e manera de fàere, calecuna cosa pagu de bonu chi si faet a ccn.; acioni balet fintzes coment'e ingestu, movidedha de sa manu o de sa conca cun calecunu significau
Sinonimi e contrari
faghidura,
fata,
fatura 1
/
acínnidu,
micada
Frasi
cussa est un'antzione chi nos aus a arregodare! ◊ assiones bonas no ndhe faghet, cussu: est sempre dadu a su malu fàghere ◊ sos babbos puru, ignorantes, si ponent a baldiones, marchendhe sas atziones chi faghent sas damigellas! ◊ cun s'assione chi mi at fatu, deo torro a domo sua? mai! ◊ ndh'apo fintzas birgonza de bos nàrrere sas assiones chi mi at fatu cussu, semper imbreagu!
2.
totus funt aspetendi su dotori po dhu pregontai, ma issu est telefonendi e dhus fait s’acioni de abarrai citius (A.Simbula)◊ bastat s'acioni, no sigas!
Traduzioni
Francese
action
Inglese
action
Spagnolo
acción
Italiano
azióne di particolare rilièvo comportamentale
Tedesco
Untat.
faína , nf Definizione
css. cosa o trebballu chi si faet, abberu o a giogu, in bonu o in malu, pentzau prus coment'e atividade útile, su fàere, bistu fintzes coment'e arresurtau, prodotu, òpera
Sinonimi e contrari
afainu,
afare,
afatzendha,
berza,
fainamentu,
impreu,
mungíliu,
òbera,
tarea,
trabàgiu
| ctr.
chistionu,
ciarra
Modi di dire
csn:
f. a ischina de pisci = zenia de triballu fatu de pàrrere un'ischina de pische; donai, intregai f., pònniri in f. = dare triballu, pònnere a triballare, a fàghere; f. de màniga = isterzu de terra cun asas (brocas, frascus, istangiadas, brúnias, còngius); f. oberta = isterzu de terra largu (scifedhas, discus); f. istangiada = isterzu prus bonu, de colore birde, prus che àteru pro bellesa (brocas pintadas); fai fuedhu e f. = sa nada sa fata; maistru de f. fata = bantaxeri chi fait crei cosa sua su trabballu de is àterus
Frasi
isse traballat s'oro e sa prata e campat dae cussa faina ◊ sa faina tua est a istudiare! ◊ fadei bosatrus, pighedhu, no est faina mia: dèu mi nd'isciacu is manus! ◊ sa faina issoro est s'annúntziu de su regnu de Deus ◊ sos disocupados sunt chentza faina
2.
za l'as fata sa faina, a segare cudha broca!…
Cognomi e Proverbi
prb:
faina a su noti bregúngia a dedí ◊ faina de pisedhos alzola de catedhos ◊ is ainas faint is fainas
Etimo
ctl.
faina
Traduzioni
Francese
activité,
action,
travail
Inglese
activity,
work,
action,
function
Spagnolo
faena,
trabajo,
tarea,
obra
Italiano
attività,
azióne,
lavorìo,
faccènda,
funzióne,
cómpito,
òpera
Tedesco
Tätigkeit,
Angelegenheit Funktion,
Rolle,
Arbeit,
Werk.
fàta , nf Definizione
su fàere, sa cosa chi si faet, s'òpera
Sinonimi e contrari
acioni,
òbera
/
mirabí
Modi di dire
csn:
si no est gai, fata! = si no est gai ite li faghet?, chi no est aici no fait nudha, no importat; dare una fata = cumentzai unu trabballu ma sentza de dh'acabbai, lassare a mesincumentu, a rugos, fatu in parte; a sa fata de sa die = obrescendi
Frasi
morint sos sonnos a fata de die! ◊ est una rosa atraente e de valore, de númene e de fata ◊ cussa fémina est Allegria de nòmene e de fatas ◊ deo ndhe tenzo sa lumenada, àtere sas fatas ◊ su babbu li at dadu su sestu de sas bonas fatas, a su fizu ◊ li ant dadu una fata, a sa faina, e si che sunt andhados ◊ meda bi cheret a bodhire figu a ue no lompes… leas un'unchinu e fata!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action
Inglese
act,
action
Spagnolo
acción,
acto
Italiano
azióne,
atto
Tedesco
Tat,
Handlung.
fatúra 1 , nf Definizione
su fàere, mescamente nau de sa manera, e fintzes su àere o su èssere fatu
Sinonimi e contrari
acioni,
faghidura,
fata,
fatesa
/
faitzioni
Frasi
custas sunt faturas de macu: putzidha, no si faghet gai, no! ◊ de custas faturas no ndhe fatat, ca un'ómine che a isse, fatu a síndhigu, iscumparet pro cantu si agatat! ◊ po is malas òperas nostas, po is faturas e pentzamentus nostus Cristus est mortu in cruxi
2.
chie naschet cuadru, morrer tundhu no podet, ca est àtera fatura! (A.Serra)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action,
traits
Inglese
action,
features
Spagnolo
acción,
facción,
rasgo
Italiano
azióne,
fattézza
Tedesco
Handlung,
Zug.
isconchinàda , nf: isconchinata Definizione
isconchiada, móvia de conca coment'e abbasciandhodha o incrubandhodha a una parte; decisione pagu cunsiderada, cosa fata comente benit a conca
Sinonimi e contrari
conchinada,
conchizada,
iscónchiu,
sconchiada
/
aconcada,
acucada
Frasi
sa mamma, comente videt sos pitzinnos a isconchinatas, che los mandhat a letu
2.
isconchinadas ndhe aiat fatu prus de una e su babbu no fit meda cuntentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action hasardée,
inconsidérée
Inglese
rash action
Spagnolo
el mover la cabeza,
chifladura
Italiano
cólpo di tèsta,
azióne avventata
Tedesco
Kopfstoß,
unbesonnene Handlung.