aggrucàda , nf: aggurcata,
aggurgada Definizione
su aggrucare; una passada, mescamente lestra, coment'e bolendho bíere o fàere totu e impresse mancari no bene
Sinonimi e contrari
cadrassada,
navaciada
Frasi
un'aggurgada impresse li amus dadu, in binza, nessi pro s'erba prus arta ◊ a cussu líbberu li apo dadu un'aggurgada e prus de una cosa no l'apo lézida ◊ custa no est cosa de dare un'aggurgada, no: cheret fata bene atenta!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
travail bâclé
Inglese
hasty operation
Spagnolo
despachaderas
Italiano
operazióne sbrigativa
Tedesco
schleunige Arbeit.
aggrucàre , vrb: aggrugare,
aggrugari,
aggurgare,
agrugai,
agrugari Definizione
fàere passadas lestras, coment'e po bòlere bídere o fàere totugantu impresse impresse, chentza si tratènnere a dhu fàere bene; fintzes pònnere a grughe, atobiàresi a grughe (nau de camminos, istradas)
Sinonimi e contrari
atraessare,
gruxai
/
navaciare
Frasi
sos corbos bolandhe aggrucant su chelu ◊ apo aggrucau totu su sartu ◊ sa chirca iscientífica at aggrugadu totu s'ispàtziu interplanetàriu cun astronaves e telescópios ◊ aggruco campos e badhes ◊ bi cheret ora petzi pro aggrucare chin s’iscopa cussa betedhe iscala! ◊ nois fimus aggrucandhe a inghíriu de sas cumbessias
2.
debbadas chi mi aggrughe chirchendhe sos chi mancant dae domo!
3.
pagos tzitzones furint aggrugados in sa forredha ◊ in coghina dhue aiat iscannos, botos e linna aggrugada
Etimo
its
ad + cruc(u)lare
Traduzioni
Francese
fouiller
Inglese
to scour
Spagnolo
despacharse,
chapucear
Italiano
perlustrare,
fare un lavóro in mòdo sbrigativo
Tedesco
durchsuchen,
eine schleunige Arbeit machen.
faína , nf Definizione
css. cosa o trebballu chi si faet, abberu o a giogu, in bonu o in malu, pentzau prus coment'e atividade útile, su fàere, bistu fintzes coment'e arresurtau, prodotu, òpera
Sinonimi e contrari
afainu,
afare,
afatzendha,
berza,
fainamentu,
impreu,
mungíliu,
òbera,
tarea,
trabàgiu
| ctr.
chistionu,
ciarra
Modi di dire
csn:
f. a ischina de pisci = zenia de triballu fatu de pàrrere un'ischina de pische; donai, intregai f., pònniri in f. = dare triballu, pònnere a triballare, a fàghere; f. de màniga = isterzu de terra cun asas (brocas, frascus, istangiadas, brúnias, còngius); f. oberta = isterzu de terra largu (scifedhas, discus); f. istangiada = isterzu prus bonu, de colore birde, prus che àteru pro bellesa (brocas pintadas); fai fuedhu e f. = sa nada sa fata; maistru de f. fata = bantaxeri chi fait crei cosa sua su trabballu de is àterus
Frasi
isse traballat s'oro e sa prata e campat dae cussa faina ◊ sa faina tua est a istudiare! ◊ fadei bosatrus, pighedhu, no est faina mia: dèu mi nd'isciacu is manus! ◊ sa faina issoro est s'annúntziu de su regnu de Deus ◊ sos disocupados sunt chentza faina
2.
za l'as fata sa faina, a segare cudha broca!…
Cognomi e Proverbi
prb:
faina a su noti bregúngia a dedí ◊ faina de pisedhos alzola de catedhos ◊ is ainas faint is fainas
Etimo
ctl.
faina
Traduzioni
Francese
activité,
action,
travail
Inglese
activity,
work,
action,
function
Spagnolo
faena,
trabajo,
tarea,
obra
Italiano
attività,
azióne,
lavorìo,
faccènda,
funzióne,
cómpito,
òpera
Tedesco
Tätigkeit,
Angelegenheit Funktion,
Rolle,
Arbeit,
Werk.
fatórzu , nm Definizione
trebballu, su fàere trebballandho; in calecunu logu dhu narant a un'istràciu po frobbire istrégiu
Sinonimi e contrari
faina,
fatoria,
impreu,
lavoru,
trabàgiu
Etimo
ltn.
*factorium
Traduzioni
Francese
travail
Inglese
job
Spagnolo
trabajo
Italiano
lavóro
Tedesco
Arbeit.
operassiòne, operatziòne, operatziòni , nf Definizione
parte de una faina, dónnia síngula atzione, ma fintzes sa faina etotu, mescamente in sensu matématicu (contu, contos de aciúnghere o bogare) e in sensu de tocare sa carena cun ainas a segare e curare calecunu male
Sinonimi e contrari
óperu
Traduzioni
Francese
opération
Inglese
operation
Spagnolo
operación
Italiano
operazióne
Tedesco
Handlung,
Aktion,
Arbeit,
Operation
trabàgiu , nm: trabàgliu,
trabbàlgiu,
trabàlliu,
traballu,
trabballu,
trabbaxu,
travàgliu,
travallu,
trebballu,
tribàgliu triballu,
tribbàgliu,
tribballu,
trivàgliu,
trobàgliu Definizione
dónnia e css. faina, su fàere mescamente coment'e atividade contivigiosa, abbista, istudiada po buscare totu su chi serbit a sa vida, po campare, cambiare de istare, èssere o andhare méngius, bínchere su bisóngiu, bistu coment'e impreu no sèmpere discantzosu (e in custu est ctr. de giogu, de divertera); faina o òpera de fàere, su chi su fàere produet, bogat a pígiu, òpera fata; fintzes postu, impreu a contu de ccn.
Sinonimi e contrari
faina,
fatorzu,
impreu,
lavoru
/
òpera
/
,
trivallu cdh. trabàgiu
| ctr.
divertera,
giogu,
spàssiu
Modi di dire
csn:
a trabballu = a inzotu, cun pelea, azigu; betàresi a su traballu chei s'abe = èssere triballantes meda; t. de giustítzia = faina mala, de fàghere male, dannu, furas e gai; èssiri o arrúiri in t. de giustítzia = fàghere carchi faina mala (es. fura, morte e gai); rebbentai de trabballu = triballare a s'airada, a tropu, crebare a triballu; dí de trabballu = die de fatoriu, chi si triballat (ma fintzas zoronada); a logos, "trabàgliu" est sa màchina de ferrare o ferrajola
Frasi
su triballu chi mi essit mi collo ◊ su trabballu est unu dovere e una fortuna ◊ isse no fritit prus s'ischina a su trivàgliu ◊ fizu meu, istúdia ca su travallu a contu anzenu est pesu mannu! ◊ li andhaiat su trabàgliu che su fumu in ojos ◊ cussu si betat a su traballu che a s'abe de sos casidhos ◊ custus no ndi bollint intendi sa nomanada de trabballu! ◊ su trobàgliu de su pastore est unu bantu pro nois nulvesos ◊ bi ndh'essit de triballu faghindhe cuss'istrada!…
2.
fit mirendhe su trivàgliu de s'aradore ◊ in bidha ant abbertu triballos ◊ Minnia s'iscaringiàt a arriri sentza ndi artziai sa conca de su trabballu
3.
funt un'esércitu is chi ant pérdiu o non tenint traballu ◊ biviat sa família sena de unu trabballu beru, oi fadendi su manorba, cras marrendi ortus allenus
4.
a trabballu pòciu abarrai in pei! ◊ ingunis nci capis a trabballu ◊ chistionat a trabballu ◊ paret chi li costet travallu peri a rispòndhere!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
travail
Inglese
work
Spagnolo
trabajo
Italiano
lavóro,
trattaménto
Tedesco
Arbeit,
Behandlung.