amèga , avb: ammegu,
ammega,
ammegas,
megas Definizione
megai de…, èssere faendho, acant'a fàere, apenas fata calecuna cosa / ammegas de mandhigare = sughestantu, in s'ora chi fit, o chi est, manighendhe
Frasi
ammegas de bènnere so in su mamentu
2.
proite tue, fizu de s'upa manna e de unu filu de lughe, ammega in s'oru de sa corona, cun sa làntia de su pensamentu già chircas e preguntas?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
être sur le point de…
Inglese
in the act of…
Spagnolo
mientras,
a punto de
Italiano
nell'atto di…
Tedesco
im Begriff zu.
àtu , nm: àutu Definizione
paperi inue est iscritu chie est su mere de unu bene, de un’interessu; cosa faendho, in su fàere, chi si faet fintzes coment'e ammostu o singiale de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
paperi,
strumentu
/
acioni
Modi di dire
csn:
a. de nàschida = fidenàscida; a. notóriu = zenia de dichiara; a. de fide = pregadoria chi si narat coment'e cufrimma de sa fide in Deus; pònnere in s'atu a unu = pònnere a s'avértida, avisàrelu
Frasi
sunt andhados a su notàriu a lis fàghere s'atu de sa domo ◊ su babbu lis at cumpartidu s'interessu e lis at fatu s'àutu puru, a sos fizos
2.
est una cumédia pratzia in tres atus
3.
Bustianu aiat ghetau unu frúschiu pro pònnere in s'atu sos suos, innantis de acurtziare cudhu a su pinnetu (G.Piga)
Cognomi e Proverbi
smb:
Attus
/
prb:
Deus no at fatu àutu a nisciunus
Etimo
spn.
auto
Traduzioni
Francese
acte
Inglese
act
Spagnolo
acta,
acto
Italiano
atto
Tedesco
Akte.
canzolàre , vrb rfl Definizione
abbarrare mighirimíghiri, istentare, istare a irmasionu, pigaresidha tropu abbellu
Frasi
si ti canzolas, sa cosa che l'agatas totu leada, in butega ◊ si ti canzolas però calchi bículu ti do chi m'insàmbinat su bicu (P.Mossa)◊ canzòladi gai a irmasionu, tue, ca za ndhe atúlias de cosa!…
Traduzioni
Francese
lambiner
Inglese
to act or do things slowly
Spagnolo
demorar,
entretenerse,
tardar
Italiano
prèndersela con tròppa calma,
a rilènto
Tedesco
in aller Ruhe handeln.
fàta , nf Definizione
su fàere, sa cosa chi si faet, s'òpera
Sinonimi e contrari
acioni,
òbera
/
mirabí
Modi di dire
csn:
si no est gai, fata! = si no est gai ite li faghet?, chi no est aici no fait nudha, no importat; dare una fata = cumentzai unu trabballu ma sentza de dh'acabbai, lassare a mesincumentu, a rugos, fatu in parte; a sa fata de sa die = obrescendi
Frasi
morint sos sonnos a fata de die! ◊ est una rosa atraente e de valore, de númene e de fata ◊ cussa fémina est Allegria de nòmene e de fatas ◊ deo ndhe tenzo sa lumenada, àtere sas fatas ◊ su babbu li at dadu su sestu de sas bonas fatas, a su fizu ◊ li ant dadu una fata, a sa faina, e si che sunt andhados ◊ meda bi cheret a bodhire figu a ue no lompes… leas un'unchinu e fata!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action
Inglese
act,
action
Spagnolo
acción,
acto
Italiano
azióne,
atto
Tedesco
Tat,
Handlung.
infilipàre , vrb Definizione
pigare a unu de mala manera, foedhare o pigare sa gente a foedhos malos, ponendhodha a brigare
Sinonimi e contrari
afierare
Frasi
custas ciàciaras infilipant sas discórdias e sos ódios tra famíllias
Traduzioni
Francese
s'acharner,
fomenter
Inglese
to act cruelly,
to foment
Spagnolo
encarnizarse,
provocar
Italiano
infierire,
fomentare
Tedesco
wüten,
anfeuern.
ismandroníre , vrb Definizione
lassare sa mandronia, fàere passare sa mandronia
Sinonimi e contrari
smandronai,
spreitzai
| ctr.
ammandronare,
ammandronire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
guérir de la paresse
Inglese
to act
Spagnolo
desemperezarse
Italiano
spoltronire
Tedesco
die Faulheit austreiben.
istruméntu , nm: istrummentu,
strumentu Definizione
documentu púbblicu chi faet su notàriu e narat de chie est unu bene; css. aina, aparíciu, machinàriu po fàere ccn. cosa / i. musicale = aina fata apostadamente po sonare música, de genia diferente segundhu ite dha faet sonare (a sulu a o bentu, de linna o de otone; a iscudidura, a cropos, es. is tumbarinos)
Sinonimi e contrari
atu,
paperi
/
aina,
aparéciu,
machinàriu
Frasi
su notàriu pro su sodhu sa lira nos at leadu, sempre e candho at capitadu de fàghere carchi istrumentu ◊ su notaju de istrumentos frassos fit dispostu a ndhe fàghere cantos ndhe li pediant
Etimo
itl.
strumento
Traduzioni
Francese
acte notarié,
instrument
Inglese
notarial act
Spagnolo
escritura,
acta notarial
Italiano
atto notarile,
struménto
Tedesco
notarielle Urkund,
Instrument.
sbagassài , vrb: irbagasciae Definizione
andhare a bagassas, istare sèmpere aifatu de féminas, de s'una a s'àtera; fintzes pigare a befa, fàere a bregúngia a unu ananti de gente
Sinonimi e contrari
cicisbeai
Traduzioni
Francese
courir le cotillon
Inglese
to act as a cicisbeo
Spagnolo
putear
Italiano
cicisbeare
Tedesco
den Hof machen.
tzancarronàda , nf: ciancarronada Definizione
aconcada maca, fatura de tzancarrones
Sinonimi e contrari
aconcada,
acucada,
garrafatoni,
isconcata,
isconchinada,
meleda
/
cdh.tzancarrunata,
ttrs. tzancarrunada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faute grossière,
balourdise
Inglese
big mistake,
stupid act
Spagnolo
disparate,
imprudencia,
falta
Italiano
cólpo di tèsta,
gròsso sbàglio,
spropòsito,
balordàggine
Tedesco
unbesonnene Handlung,
grober Fehler,
Dummheit.