allogàe , vrb: allogai 1,
allogare Definition
pònnere, partare a una bandha o logu calecuna cosa a manera de dha lassare a un'àtera borta, a candho serbit o torrat a serbire (o fintzes solu po no dha tènnere a istrobbu)
Synonyms e antonyms
aggolostire,
arremai 1,
arremonire,
arribbare 1,
asserbare,
chistie,
coltoire,
istugiai
Sentences
toca, allogancedha cuss'ampudha! ◊ allogadindi po pràngiu e po cena de cussa cosa! ◊ sos bratzos si achedhaiant in sos cuarteris de sa roda pustis de los àere allogados in s'ingúpulu
Surnames and Proverbs
prb:
chini papat e allogat ponit sa mesa duas bortas ◊ chini allogat a cras allogat a canis
Translations
French
conserver
English
to preserve
Spanish
guardar
Italian
conservare,
riservare
German
aufbewahren.
arribbàre 1 , vrb Definition
pònnere a parte ccn. cosa po dha lassare a un'àteru tempus, po dha tènnere chistia
Synonyms e antonyms
allogae,
arremai 1,
arremonire,
asserbare,
chistie,
coltoire,
golloire
Sentences
sa mela l'at chérfida arribbare ma si est frazigada ◊ est arribbendhe totu a sa temporada, pro no li mancare sa cosa tandho ◊ arribbadinne a cras de cussa cosa! ◊ su chi aiat téssidu lu teniat arribbadu pro candho si deviat cogiuare
Surnames and Proverbs
prb:
chie arribbat a cras arribbat a canes
Translations
French
garder
English
to put aside
Spanish
guardar
Italian
serbare
German
aufbewahren.
coltoíre , vrb: costodire,
custodiri,
costoire,
custodire,
custoire Definition
pònnere a parte, chistire sa cosa a manera de dha tènnere e agatare torra, de no si guastare o àteru; partare, pònnere in logu de no si pòdere bíere si no cricandho / giogare a su costoi costoi = a cuare
Synonyms e antonyms
acastiai,
aggolostire,
aggordai,
allogae,
arremai 1,
arremonire,
asserbare,
chistie,
cultodiare,
golloire,
incungiai
/
cuai
| ctr.
foliare,
frundhire
Sentences
contat sa zente antiga de sidhados in terra anzena custoidos ◊ sos durches si faghent e costoint a sas festas ◊ sa càriga si costoit dae istiu a zerru ◊ apipiedhare si narat candho si tenet una cosa custodia, istuzada ◊ is piciochedhus custodiant is béstias ◊ est custodia e bèni tenta
2.
issa fit costoida apalas e no si bidiat ◊ sos inimicos nostros fint prontos a lu costodire pro s'issàssinu chi nos aviat fatu ◊ pessighit su cumpanzu, li pítzigat banzu e fuit a si costoire
Etymon
ltn.
custodire
Translations
French
conserver
English
to preserve
Spanish
guardar,
conservar
Italian
conservare,
serbare,
riservare
German
aufbewahren.
cultodiàre , vrb: custodiai,
custodiare Definition
castiare a unu o una cosa a manera chi no tèngiat dannu o no nche dha furent
Synonyms e antonyms
acastiai,
aggordai,
agguardai,
agorrai,
coltoire,
mirai,
miramentare,
tentare
Sentences
dh'ant custoriara bèni custa cosa ◊ si narat chi su corpus de custu santu est custodiau in sa crésia a issu dedicada
Translations
French
conserver
English
to preserve,
to govern
Spanish
guardar
Italian
conservare,
governare
German
aufbewahren.
remoníre , vrb: arremonire,
remuire,
remunire,
rimonire,
rimunire Definition
pònnere apostu o in assentu sa cosa, su logu; arregòllere, assentare a una parte sa cosa a manera de no èssere in mesu a istrobbu o, foedhandho de gente, istare in domo (o fintzes recuire), lassare su giru, lassare in pàusu is àteros / ind. pres. 1ˆp. sing. remono, remonzo, 2u passau 3ˆp. sing. remunzeit
Synonyms e antonyms
allichidie,
assetiai
/
acampaniare,
acoglire,
aconciai,
allogae,
arratirai,
chistie,
coltoire,
frànghere,
incungiai,
partare,
transiri 1
/
contoniai,
ghirare,
recoire
Sentences
cheret remonidu su logu ca est totu betadu apare
2.
finas cussos de s'opositzione, remonzendhe s'imbídia in cumplimentos e istrintas de manu, l'ant pienu de cunsizos ◊ isse ndh'est remunindhe cada mese de bellos papajolos, trabballandhe!
3.
fizu tuo depet abbarrare allargu dae fiza mea, e si issu no si remonit za bi pesso deo a l'adderetare! ◊ tres istajones istas remunidu: essis ebbia in s'istajone bella ◊ ti ses fatu santu eremitanu in calchi gruta bene remonidu? (P.Casu)◊ su trigu ndhe lu messo e lu remonzo ◊ remonie sos canes ca soe ghetandhe a ube sezis bois! ◊ a lu lassas su ballare e ti remunis a domo?!
4.
sa zente fit totu remunindhe a bidha su sero ◊ remuindhe ses?!
Translations
French
ranger,
retirer,
conserver
English
to tidy (up),
to keep
Spanish
arreglar,
recoger
Italian
rassettare,
ritirare,
conservare
German
aufräumen,
wegräumen,
sich zurückziehen,
aufbewahren.