aggrundhàre , vrb Definition
su si pònnere asuta de ccn. cosa candho est proendho
Synonyms e antonyms
abbigare 1,
apaltare,
apigai,
apogiai,
arrundhare,
crancare,
frànghere
Sentences
narat sa zente chi su chercu est dannosu in die de temporale de s'aggrundhare suta de s'àrvure, puite giamat su raju ◊ narant sos betzos mannos chi est malu de s'aggrundhare suta de sa figu
Etymon
srd.
Translations
French
s'abriter
English
to shelter
Spanish
refugiarse,
ampararse
Italian
ripararsi
German
sich schützen.
amparài , vrb: amparare Definition
giare amparu, fàere a manera chi unu no tèngiat dannu, no tèngiat male perunu e antzis tèngiat agiudu
Synonyms e antonyms
afianzare,
apogiai,
apojai,
guardai
/
agiadai
| ctr.
disamparai
Sentences
cussus prus abbandonaus amparadhus tui! ◊ sant'Antoni meu, bos bato una candhela e mi amparades! ◊ ampàrannos che piedosa, coment'e mama amorosa! ◊ a sorres tuas e frades, totu ti los ampares! ◊ beneíghennos e ampara, Segnore!
Etymon
spn.
Translations
French
protéger
English
to protect
Spanish
amparar
Italian
protèggere,
patrocinare
German
schützen,
stützen.
badràre , vrb: baldare,
baldiare,
bardare,
bardiare,
fardiare,
vardare Definition
atentzionare, giacurare calecuna cosa (es. pàsculu, fintzes gente) chentza ndhe tocare o chi nemos ndhe tochet; colàrendhe a unu o calecuna cosa de unu male, perígulu o dannu
Synonyms e antonyms
acastiai,
aggordai*,
agguardai,
chistie,
coltoire,
cultodiare,
gardiare,
parpare
/
tentare
/
bigiare risparmiare
/
irghiare
Idioms
csn:
tancas bardiadas = ínnidas, chentza pàschidas, chi no bi ant lassadu intrare bestiàmine pro lassare crèschere s'erba; Deus bardat chi… = fata si…, no bi at perunu bisonzu de…; bardare s'abba, su fritu, su bentu a ccn. = (nadu de traste, de apozu) furriare s'abba, su fritu, su bentu, fàghere a manera chi no ndhe tochet a chie si bi apozat
Sentences
seo cundennau a badrare su dinare chi apo male umperau ◊ nàralis chi ti bàrdient sa cria, chi rispetent sos tuos fizighedhos (P.Mura)◊ imparàdemi a rídere chin bois, bardàndhemi che ómine!◊ gira, gira, furriola: de sa binza semus meres candho la baldas tue sola! (P.Casu)◊ sa fémina at bardadu sa fide dai sos ereges ◊ tenia su cunzadu bardiadu pro s'istajone maltrata ◊ totu sa note parentes e amigos ant badrau su mortu
2.
de cussas modas feas ti ndhe balda! ◊ de onzi male ti ndhe bardet Deu! ◊ sas campagnas atentos bardiade dae fogos e furas! ◊ Deus mi bardet de èssere cundennadu! ◊ - Deus bos bardet! - Deus bardet a totus!
3.
Deus bardat chi no siat gasi!…
Translations
French
sauvegarder,
protéger
English
to protect
Spanish
guardar,
proteger
Italian
salvaguardare,
protèggere,
preservare
German
schützen.
guardài , vrb: agguardai,
guardare,
guardiae,
guardiai,
guardiare Definition
castiare siat po giare atentzione, custodiare e difèndhere, e siat po arrespetare, fàere su dovere; castiare po bíere; fintzes furriare, fàere furriare
Synonyms e antonyms
acastiai,
aggordai,
amparai,
badrare,
chistie,
coltoire,
cultodiare
/
abbadiai,
castiai
Idioms
csn:
Deus ti ndhe guardet de!… = Deus ti ndhe colet de…; guardai is sentidus = contivizare su sentidu a manera de no adduire a su malu
Sentences
si la cheres tènnere guardada, pone sas postas in dogni camminu ◊ àngiulu miu guardadori, guarda s'ànima mia! ◊ cussus funt ladronis e bolint guardiai is àterus! ◊ guarda e difendhe a mie ca m'incumandho a tie!
2.
guarda is festas cumandadas! ◊ de precetu no ne apo guardau
3.
los amus a bíere guardiandhe pro picare sas tratas
4.
custa grotza po guardare s'abba… mancari passet su riu, totu li colat supra! (A.Cucca)
Etymon
itl.
guardare
Translations
French
protéger
English
to protect
Spanish
guardar,
mirar
Italian
protèggere
German
bewachen,
hüten,
bewahren,
schützen.
irgrimàre , vrb: isgrimare,
sgrimai Definition
andhare o fàere coment'e po si difèndhere, a s'iscabbúllere
Synonyms e antonyms
isghermire
Etymon
spn.
esgrimar
Translations
French
se proteger,
se défendre
English
to shield
Spanish
reparar
Italian
schermire
German
schützen.
vardàre , vrb: badrare*,
fardiare,
vardiare Definition
atentzionare calecuna cosa (pàsculu, àteru) chentza ndhe tocare o chi neune ndhe tochet, amparare po no àere dannu / pastura vardada = ínnida, chentza pàschida, chi po fàere crèschere s'erba no dhue lassant intrare bestiàmene
Synonyms e antonyms
acastiai,
aggordai,
agguardai,
chistie,
coltoire,
cultodiare,
gardiare,
parpare,
risparmiare
/
irghiare
Sentences
vardianedhu nanchi fipo… ma fipo geo a chèrrere vardiatu! ◊ su cherinzu vene vardat sa vida dae cada assustu ◊ su pastore est a grotza e a cambales po si vardare abba, nie e bentu ◊ sos Sardos semus che unu tazu de anzones chi lu vàrdiant sos marjanes ◊ s'àngelu custode mi vardet e s'àngelu de sa defesa mi defendhat
Translations
French
sauvegarder,
préserver
English
to protect,
to reserve
Spanish
guardar
Italian
salvaguardare,
preservare,
riservare
German
schützen,
bewahren.