abbútinu , nm Definition su abbutinare; su che andhare a pitzu a cropu, a unu, mescamente cun màchina currendho Synonyms e antonyms abbotinada, apetigamentu / imbistida Etymon srd. Translations French foulage, collision English collision Spanish pisoteo, daño Italian calpestaménto, guasto German Getrampel, Schaden.

acajonàre , vrb: cajonare Definition betare a unu is curpas de unu dannu; fàere dannu, fàere a manera chi unu tèngiat dannu Synonyms e antonyms acriminai, acrupai, acusai, imputai, incrupai, incausai / causai Sentences ahi, mi acajonas, tue, e mi das tragos frecuente: mi acusas barbaramente chi ti apo amore afaltzadu! ◊ pustis chi a faedhare mi as fortzadu mi acajonas de aer faedhadu?! (P.Mossa) 2. tantu dannu reparade chi mi azis acajonadu! Etymon itl. accagionare Translations French accuser English to accuse Spanish inculpar, culpar, perjudicar Italian incolpare, cagionare German beschuldigen, schaden.

aggràbiu , nm: aggràviu, aggravu Definition su andhare de male in peus; ofesa manna chi si faet a unu Synonyms e antonyms aggravamentu, impeoramentu, pejoramentu, pejoria / afrenta, afrontu, aggrau, alloloju, cavanile, innóriu, inzenza 2. a Gesugristu in sa passioni sua dh'iant ispollau e fatu milli aggràvius ◊ perdona is aggràvius e is ofentzas! Etymon spn. Translations French offense, outrage English worsening Spanish empeoramiento, agravio Italian aggràvio, svantàggio, oltràggio German Kränkung, Schaden, Beleidigung.

dànnu , nm: (su dannu = nr. suddànnu) Definition css. cosa chi podet èssere cunsiderada male, guastu o pérdia / min. dannighedhu (= dannu mannu, segundhu comente si narat) Synonyms e antonyms digràtzia, gastu 1, iscalabru, male, noghimentu | ctr. bene, foltuna Sentences coro, ite dannu a ch'essire fora de istrada!…◊ sos bentos fortes faghent dannu in sas binzas apenas isparadas ◊ su bestiàmine in su laore faghet dannu ◊ a sos trastes lassados fora lis faghet dannu ◊ a no tènnere onore est unu dannu che unu candho faghet una falta (Piras)◊ chie faghet su dannu si lu pagat! 2. dannighedhu, gai, su chi at tentu, totu sa domo ruta!…◊ custu est unu dannighedhu de nudha Surnames and Proverbs prb: dannu de medas consolu de tontos Etymon ltn. damnum Translations French dommage, détriment English damage Spanish daño, perjuicio Italian danno, nocuménto, scàpito German Schaden, Nachteil.

gàstu 1, guàstu , nm, agt Definition genia de dannu, de iscónciu; chi tenet neghe, difetu; s'impreat fintzes coment'e pps. de guastare Synonyms e antonyms dannu, dissàntara, iscunsertu, isente, istropiadu, malevadadu / cdh. gastatu / istrópiu | ctr. acónciu, arràngiu / líaru, sanu Idioms csn: dente guasta = tacada, mantzada; pònnere g. a unu = istrupiai Sentences at fatu guastu a sa màchina e frimmu s'est a mesu caminu 2. benie pro azudare una pòvera fémina guasta chi no si podet mòghere! ◊ cussu est guastu de sa nàschida ◊ de candho so rutu, custu bratzu mi est abbarradu guastu ◊ frutuàriu guastu mancu ndhe collas! ◊ custa gafetera guasta no faghet a la pònnere ◊ dhi fiat naschia una pipia guasta 3. ite mi tantat chi ti ponzo guastu a corpos! ◊ si li lompet a fuste li ponet guastu, a su fizu, arrennegadu male comente fit! 4. sa banca de fàghere pane mi l'ant guasta poníndhela a donzi cosa Translations French dégât, pourri, gâté, détraqué English damage, breakdown Spanish avería (f), daño, roto Italian guasto, inservìbile, danno German beschädigt, unbrauchbar, Schaden.

nòcere , vrb: nòchere, nòciri, nògere, nòghere, nògiri, noxi 1, nòxiri Definition fàere dannu o male, pònnere neghe a sa salude, a sa nedidesa de su cristianu, de sa cosa, de s'animale o matedu / pps. nóchidu, nóciu, nógiu (nó-ci-u, nó-gi-u) Synonyms e antonyms addagnai, danneficai, indomaxai, scalabrai | ctr. giuai, rechèdere Sentences is mortos no podent nògere a nemos ◊ ello chie ti est nochendhe chi no ti podes irbojare? ◊ no ti dha provis meda sa conca, no ti noxat!…◊ a isse no li noghet ne caldu e ne fritu ◊ no si at a noxi prus nisciunu ingannu ◊ su mufore noghet a sas binzas ◊ a sa màchina li noghet a la dassare fora ◊ no ti pighis ferenu ca ti nocit!◊ cust'ària ti nogit!◊ su chi apu fatu no mi est nóciu 2. fuo zente connota e logos mios, mi noghet su tocu ’e sas campanas (A.Spano) Etymon ltn. nocere Translations French nuire English to harm Spanish perjudicar, dañar Italian nuòcere, pregiudicare German schaden.

noghiméntu , nm: noximentu Definition su nòghere, su fàere male (pruschetotu a sa salude) Synonyms e antonyms dannu, male Translations French dommage, détriment English damage, detriment Spanish daño, perjuicio Italian nocuménto, scàpito German Schädigung, Schaden, Nachteil.

tacài 1 , vrb: tacare Definition pònnere taca, imbrutare faendho tacas; nòghere a sa salude Synonyms e antonyms ammaciae, macrare, maculai 1, punciai | ctr. smanciai / aciacai, atzacorare, inciacai, nòcere, tachignare, tunconire Sentences no bortes s'imbustu a s'infache, si no cheres a lu tacare ◊ su sutzu de sa melaeranu tacat e no ndhe andhat prus ◊ e za no tacat, mih, su mústiu!…◊ si no ti pones guantes a tirare erba ti tacat sas manos 2. su bentu fritu no ti at mai tacadu e ne fatu male ◊ su bene sou za est seguru: no siat chi bi lu tachent sos fritos de bennarzu, puru!… Etymon ctl. tacar Translations French tacher, nuire English to stain, to injure Spanish manchar, perjudicar la salud Italian macchiare, chiazzare, nuòcere German beflecken, schaden.

«« Search again