Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

adhàeche , avb Definition adhae + che: atesu Synonyms e antonyms adhae / miche!, millichelu! Sentences bido istrampos e montes adhàeche 2. in sa làcana, adhàeche élighes e chessas! Etymon srd. Translations French loin English far away Spanish lejos Italian lontano German weit.

adhéi, adhéni , avb, prep Definition atesu, a s'àtera bandha de… Synonyms e antonyms adhae, atesu Sentences sa domu de Luisicu est s'úrtima de sa bia e de sa bidha: prus adhei is ortus e is argiolas ◊ sa die fiat andhandhosiche e adhei si bidiat su igumarras e faiat fritu ◊ tia Nannedha faiat un'ortu adheni e andhaiat a dhu trabballare gasi dónnia die 2. iat lassau su logu suu e fut andau peri is partis de un'atra bidha, adheni de su frúmini ◊ no est meda adhei de innòi ◊ dèu no podia andai ne prus adhei e ne insegus Translations French loin English far away Spanish lejos Italian lontano German weit.

adhía 1 , prep, nf Definition a s'àtera parte de…, a cudh'ala de…, prus atesu de…; s'àtera parte, apalas de… Synonyms e antonyms adhae, asegus, avatu Sentences s'ortu miu est adhia de s'istrada ◊ mi as agatadu adhia de is làcanas ◊ is ferrus de pudai funt in su tascapani adhia de sa porta ◊ ita fiast ascurtendi adhia de sa porta?! ◊ in sa becesa puru, adhia de aundi s'istrantaxat sa làcana de is bisus, apubu ancora is bellesas chi mi ant donau allirghia 2. bivu s'úrtimu bisu téndiu a s'adhia de sa làcana de is bisus Translations French au-delà de…, de l'autre côté de… English further Spanish más allá, allende Italian óltre, di là da… German weit, jenseits.

aillàdru, aillàgru, aillàrgu, aillàrigu , avb: allalgu, allàrghiu, allargu, illagru Definition a in largu, in logu o tretu atesu Synonyms e antonyms aistesu, allarghitu, atesu / cdh. allongaredhu | ctr. acanta, acurtzu, afúndhiu Sentences no fiat aillargu meda ◊ no as a bolli chi fillu tuu si ndi andit a terra frima aillàrigu de nosu?! ◊ fut aillargu de su meri ◊ allargu dae me, musas metzanas! ◊ tèneti allàrghiu de sas atziones malas! Etymon srd. Translations French loin English long away Spanish lejos Italian lontano German weit.

àmparu , agt: amplu, ampru, àmpuru Definition chi est bundhante de mannària, mescamente in largària Synonyms e antonyms amplosu, largu | ctr. astrintu Sentences est ampru de coru ma istrintu de buciaca Etymon ltn. amplus Translations French ample, vaste, large English wide Spanish amplio, ancho Italian àmpio German weit.

amplósu , agt: amprosu Definition chi est amplu, largu, mannu (fintzes de carena); nau de gente po su fàere chi tenet, chi si credet mancari tropu / cozoni amprosu = pecu a is callonis, chi portat butonis mannus meda Synonyms e antonyms àmparu, ampióngiu, largu, leajolu | ctr. astrintu, minore Sentences fémina santa, sa muzere, ma rassa, amprosedha e pesante ◊ est una pinneta amprosa ◊ at nadu peràulas amprosas de sustàntzia! Etymon srd. Translations French ample English capacious Spanish amplio, capaz Italian àmpio, capiènte German weit, geräumig.

indhèdha , avb: innedha Definition logu atesu (pagu o meda) de chie est foedhandho e de chie est iscurtandho, impreau po su istare, abarrare, èssere / pristinnedha! = prestu a un'ala! (peràula pro chitzire su cane) Synonyms e antonyms abedha, adhadhai, adhae, annedha, atesu, cudhae, cudhàniche, cudhei, inella, inello, inidha, nedha | ctr. acanta, innoce Sentences nch'est in cudha bidha innedha ◊ su de èssere indhedha no podet secare s'impinnu de s'amore! 2. si manteniant indhedha dae sos malàvios e dae sas cosas issoro Etymon ltn. inde illac Translations French là, loin English over there Spanish allá, allí Italian là, colà, lontano German dort, weit.

làlgu , agt: largu Definition chi est de mannària meda, abbundhante, cunforma a su bisóngiu, nau siat de su tretu a istúturu de sa cosa, ma fintzes de sa parte prus longa e po cussu in su sensu de longu: si narat fintzes in su sensu de mannu, de durada longa / min. larghitu, larghixi Synonyms e antonyms amplosu / atesu | ctr. afissu, astrintu, ispremu Idioms csn: avb. largu, a largu = atesu, aillargu; l. che su padru de Mara = meda; fàghere contos largos = sestare o dissinnare in mannu, fàghere contos mannos; a largos annos! = a medas annus!, disígiu de bèni chi si fait a unu po chi bivat meda; dimandhare a sa larga = intrare in chistionu faedhendhe de àteru, lendhe sa chistione totu pellargu; a largu tempus = in tempus longu, in tempus meda; annare, èssere largas largas = pellargu, a istésiu Sentences custos pantalones mi sunt tropu largos ◊ inue sa carrela est larga si colat bene ◊ a sa corte ant fatu un'intrada larga chi bi podet colare su càmiu ◊ is istàtuas de Monti Prama funt gherreris natzionalis chi dimostrant unu sentidu de interessus prus largus e de conoscimentu ratzionali chi si adatant a una bera natzioni a su tempus de sa libbertadi (G.Lilliu) 2. poite fin'a terra ancora inchinas sos largos ratos, nughe seculare? 3. bollu fai is augúrius prus cumprius po chi potzais a largus annus fai corti a su santu! 4. sa domu si bidiat dae largu Etymon ltn. largus Translations French large, vaste, ample, grand English wide Spanish ancho, amplio Italian largo, àmpio, spazióso German weit, breit.

scampiósu , agt Definition nau de logu, chi est apertu de dhue àere tretu meda, largu Synonyms e antonyms camposu, iscampaniadu, lalgu 2. is artistas, in Musas impreaus, si esprimint in tretus scampiosus de libbertadi Etymon srd. Translations French spacieux English spacious Spanish espacioso, vasto Italian spazióso, vasto German geräumig, ausgedehnt, weit.

tesànu , agt: texanu Definition chi est aillargu, de atesu Synonyms e antonyms atesu Sentences su desizu creschiat mannu ispinghendhe in altu cantos de passadu chi pariant chimas de montes texanos (L.Mele)◊ dae unu monte texanu a ponente sa luna si ndh'est rindhe (A.Serra)◊ cheres chi morza o chi dae me su seru andhet texanu Etymon srd. Translations French lointain English far Spanish lejano Italian lontano, distante German weit.