abbidamènte , avb: abbididamente,
abbididarmente Definizione
coment’e biendho (craru) su chi s'est faendho o chi si bolet fàere, apostadamente, ischindho e bolendho su chi si faet (ctr. de malascigura)
Sinonimi e contrari
abbidentemente,
abbiduduidu,
apostadamente
Frasi
cussa fit mancàntzia fata abbididamente e la depiat pagare ◊ chi si fetat male in fadhina, pro no ischire, si podet cumprèndhere, ma abbididarmente nono! ◊ cussu est dannu fatu abbididarmente, no est irmarru!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
en connaissance de cause
Inglese
after due consideration,
deliberately
Spagnolo
con conocimiento de causa
Italiano
a ragion veduta,
deliberataménte
Tedesco
nach reiflicher Überlegung.
càusa , nf Definizione
cosa o fatu chi at fatu o chi faet naschire calecunu efetu; denúncia de calecuna chistione a sa giustítzia
Sinonimi e contrari
insemia
/
crupa,
neche
/
pretu
Frasi
sa càusa de custu male est su malu cabu tou etotu ◊ su spitzu de cussu babballotedhu no at a èssi prus càusa de morti ◊ droga, àrculu, incidentes… totu càusa de sa tropu muneda, ca funt erricos e ispendhent
2.
semus andhados in càusa e, ca tenia resone, l'apo bínchida deo
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
cause
Inglese
cause
Spagnolo
causa
Italiano
càusa
Tedesco
Grund.
dannàgliu , agt, nm: dannalzu,
dannàrgiu,
dannarju,
dannarzu Definizione
chi o chie istat sèmpere faendho calecunu dannu, chie dhu tenet de avesu a fàere dannu, a furare
Sinonimi e contrari
dannaghe,
dannaresu,
dannigale,
dannistu,
dannosu,
malandhanta
/
furone
Frasi
in cue bi at solu canes carràglios e imbreacones dannàglios ◊ oh, ses tue su dannarzu chi mi papas sos porcos a furinu! ◊ tue ses peus de cane dannàgliu, male pesau e male chischiu ◊ sa rana in sos ortos si mànigat sos bobbois dannarzos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
celui qui cause du dommage
Inglese
harmful,
injurer
Spagnolo
torpe,
dañino
Italiano
danneggiatóre,
uso a comméttere danni,
dannóso
Tedesco
schädlich,
Beschädiger.
movitíva , nf Definizione
intzimia, cosa chi faet naschire o mòvere unu fatu, una chistione
Sinonimi e contrari
càusa,
motivu
Frasi
ma nois a l'ischimus pro cale movitiva in Sardigna che at àpidu bandhidos meda?
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
cause
Inglese
reason,
cause
Spagnolo
causa
Italiano
càusa
Tedesco
Grund.
ocasionàu , pps, agt Definizione
de ocasionai; chi dh'ant giau ocasione, oféndhiu, istrobbau, chi ndhe ant foedhau male
2.
s'ómini bivit sen'e seguresa, sempri ocasionau de is malis
Traduzioni
Francese
causé,
provoqué
Inglese
to have designs
Spagnolo
ocasionado,
insidiar
Italiano
causato,
insidiato
Tedesco
verursacht,
bewirkt,
gefährdet.
pudhérigas , nf pl Definizione
casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu
Sinonimi e contrari
càricas,
chichiridhas,
pudhedras
Traduzioni
Francese
taches rouges de la peau à cause de la chaleur
Inglese
caloric spot
Spagnolo
cloasma producido por el calor
Italiano
cloasma calòrico
Tedesco
Leberfleck (wegen der Feuerhitze).
tzemía, tzémia , nf: simia,
tzimia Definizione
càusa, cosa chi faet naschire unu male (ma fintzes iscusa)
Sinonimi e contrari
atema,
càusa,
insemia
/
arraghèscia,
iscóticu
Frasi
no nc'est mali sentza de tzimia
2.
cussu campàriu ndi boliat sa mesu tzimia po machitziai is pastoris! ◊ sa tzimia ch’ia bogau fut una fràula po mi ndi andai a bidha
Cognomi e Proverbi
prb:
morti no bengat, tzimia no mancat!
Etimo
grcb.
zemía
Traduzioni
Francese
cause
Inglese
cause
Spagnolo
causa,
motivo
Italiano
cagióne,
orìgine
Tedesco
Ursache.
tzurumbecàre , vrb Definizione
èssere cun sa conca a tontonadas, lassare orrúere sa conca dormindhosi cicios, tènnere sonnu meda de no poderare sa conca firma
Sinonimi e contrari
abbiocare,
sconchiai,
sconcoinai,
tzilibbecare,
tzinghirinare,
tzumbecare
Frasi
si tzurumbeco subra su piatu diventat sónniu finas su ricatu ◊ bae e corcadiche, chi ses tzurumbechendhe!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hochement de tête à cause du sommeil
Inglese
to lose one's head balance for the sleep
Spagnolo
cabecear
Italiano
tracollare della tèsta per il sónno
Tedesco
Kippen des Kopfes aus Schlaf.