caratzànu , agt Definizione
chi est comente e chi portet sa caratza, una màscara, falsu, traitore
Sinonimi e contrari
facinàrgiu,
falsu,
fingidore,
fingidu,
malafideau
Frasi
caratzana, tue ammoras chin totus!
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
trompeur,
faux
Inglese
false
Spagnolo
tramposo,
falso
Italiano
simulatóre,
falso
Tedesco
falsch.
càrtamu , nm Definizione
una genia de erba chi benit de s'Egitu
Terminologia scientifica
rba, Carthamus tinctorius
Traduzioni
Francese
faux safran
Inglese
grass similar to saffron
Spagnolo
azafrán
Italiano
zafferano falso
Tedesco
Färbersaflor.
castagnòla , nf: castangiola 2,
castanzola Definizione
tafaranu areste o gardu tridicale, genia de erba chi faet asuta che una castàngia, dha papant is porcos a forrogu, bogat unu frorighedhu biancu
Terminologia scientifica
rba, Romulea bulbocodium
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faux safran
Inglese
wild saffron
Spagnolo
tipo de azafrán
Italiano
zafferano selvàtico
Tedesco
wilder Safran.
disintonài , vrb Definizione
su no èssere a tonu, intonaos de boghe, fintzes su no torrare apare de duas cosas, in calecuna chistione
Sinonimi e contrari
distonare,
istonai
| ctr.
atonare
Etimo
spn.
desentonar
Traduzioni
Francese
chanter faux,
dissoner
Inglese
to be out of tune
Spagnolo
desafinar
Italiano
stonare,
dissonare
Tedesco
falsch spielen,
oder singen,
falsch klingen,
nicht übereinstimmen.
fadhídu , pps, agt: fadhitu,
fadhiu,
fallitu Definizione
de fadhire, fadhiri; chi est a su contràriu, chi no est postu giustu, o fintzes a bortas s’unu e a bortas s’àteru
Sinonimi e contrari
ibbagliadu
| ctr.
giustu
Modi di dire
csn:
a bortas fadhidas = una borta s'unu, una borta s'àteru, a borta a borta; a dies, a chidas fadhidas = una emmo, s'àtera nono; corra fadhia = corros cale goi cale gai, unu diferente de s'àteru; fàghere una cosa a manu fadhida = cun sa manu isballiada, sa chi andat mali, chi si movit a sa parti chi no est sa sua; trobea a peis fadhius = trobea betada a unu pè de nanti e a unu de daisegus; fai moris fadhitus, a bias fadhitas = fàere a fadhitas, fàghere a ischiviu, andhare s'unu a cara a s'àteru faghindhe forchidhos, chentza si abbojare, colendhe in caminu o carrela diferente, o fintzas andhare a su matessi logu in caminos diferentes e chentza si abbojare
Frasi
mi so fadhidu: no fit custu su chi cheria leare ◊ apo fadhidu: cheria nàrrere custu, no cudhu
2.
si a missa calchi bolta andhas, che mura fadhida, ne cuntegnu e ne rispetu, no cumprint a su pretzetu cantos cun tegus bi ndh'at ◊ mighi ti as postu s'iscarpa fadhida! ◊ mi so pérdidu… unu caminu fadhidu apo leadu!
3.
s'ispuma de su mare a bortas fadhidas torrat a mie ◊ a seros fadhidos essiat a chircare carchi cosa ◊ "giualis fadhitus" est unu de is sinnus chi si faint a is animalis
Traduzioni
Francese
faux,
erroné
Inglese
wrong,
inverted
Spagnolo
equivocado,
invertido
Italiano
sbagliato,
invertito
Tedesco
verfehlt,
falsch,
umgekehrt.
fàlsu , nm, agt: faltzu,
fàrciu,
farsu,
fartzu,
fassu,
frassu 2,
fratzu Definizione
cosa chi no est abberu ma antzis su contràriu; chi o chie ammostat o giaet a bíere o faet a cumprèndhere apostadamente su chi no est
Sinonimi e contrari
faba 1
/
caratzanu,
fingidore,
fingidu
| ctr.
belidadi,
beru
/
beridadosu
Modi di dire
csn:
zurare in f. = giurai nendi cosas chi no funt; èssere faltzu che dinari malu, che títule, che Zudas = frassu diaderus, meda; bogare in fartzu a unu = sminciri, averguare una veridade contrària, bogare una veridade diferente de sa chi at nadu unu; pàrrere distimonzu fartzu (nadu de css. cosa) = èssere carchi cosa o de una manera chi própiu no bi andhat bene ue est; badiare a ocru frassu = castiai a culu de ogu; piu frassu = su cuartu frassu, falsu cuarteri, zenia de isperradura in s'ungra de boes e cadhos
Frasi
si sa notíscia dada no est faltza, calchi otava a cantare in salda rima si cheret Deu bi torro a Ghilaltza (Cubeddu)◊ fit un'ómine ingannosu, falsu e fintu ◊ sa língua tua abbruxat prus de fogu: ses unu chi at fatu giuramentu frassu ◊ a fortza de giurare in fartzu fatas finas li sunt sas manos tortas! ◊ non diant auditu a paràgulas fassas!
2.
segachela cuss'arburedha de chercu in mesu de binza, chi paret distimonzu fartzu!
Etimo
ltn.
falsus
Traduzioni
Francese
faux
Inglese
false
Spagnolo
falso
Italiano
falso
Tedesco
Falsche,
Heuchler,
falscher Mensch,
falsch.
istonài, istonàre , vrb: stonai Definizione
su no èssere a tonu, intonaos de boghe, fintzes su no torrare paris de duas cosas, in calecuna chistione
Sinonimi e contrari
distonai
Traduzioni
Francese
chanter faux,
détonner
Inglese
to be out of tune
Spagnolo
desentonar,
desafinar
Italiano
stonare
Tedesco
falsch singen.
tirgúsa , nf: (sa t. = nr. satirgúsa) trigusa
trugusa,
turgusa,
tzurgusa 1 Definizione
lau de arriu o de cuadhus, o fintzes martutzu de cuadhus, genia de erba chi assimbígiat unu pagu a s'àpiu po sa fògia chi faet, e po cussu dha narant àpiu de arriu puru, e creschet in is errios, in logu chi curret abba: est bona a papare, crua, a insalada puru
Sinonimi e contrari
cugusa 1,
giúguru 1,
giuru 1,
satzu 1,
tzurvusa,
venale 1
Frasi
sa tirgusa tenet unu sabore forte ◊ totus connoschiabamus e manicabamus sas erbas: garduminzone, trugusa, porru, martutzu, butones de marmarutza…
Terminologia scientifica
rbz, Apium nodiflorum
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
faux cresson de fontaine
Inglese
cress
Spagnolo
berraza
Italiano
èrba cannèlla o sedanina d'àcqua
Tedesco
Wassereppich.
traixínu , agt, nm Definizione
chi o chie afartzat sa fide, chi traighet, benit mancu a sa fide chi s'àteru dhi at giau o dhi giaet, e no faet a si ndhe fidare
Sinonimi e contrari
alevosu,
ifidau,
traitore,
trebiali
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sournois,
faux
Inglese
treacherous
Spagnolo
de poco fiar
Italiano
infido
Tedesco
treulos.