annicàre , vrb Definizione
essire de malumore, tristos, sérios, unu pagu oféndhios
Sinonimi e contrari
abbrodhiare,
abbudhai,
aconchedhare,
amprudhiare,
annichidai,
annozare,
atrafudhai,
imbromare,
ingromorare,
pirmare,
pudhare 1
| ctr.
allegrare,
prexai
Frasi
proite no ti annicas e ti alteras candho bestint sa sarda poesia fatendhe a su limbazu violeras? (P.Casu)◊ si est annicadu cun megus ca li apo nadu chi no lu cherzo!
Traduzioni
Francese
bouder,
mettre de mauvaise humeur
Inglese
to put in a bad mood
Spagnolo
amostazar
Italiano
imbronciare,
métter di malumóre
Tedesco
schmollen,
verstimmen.
annícu , nm Definizione
su èssere tristos, pirmaos, oféndhios
Sinonimi e contrari
annéulu,
triltura
| ctr.
allegria,
cuntentesa,
prégiu
Frasi
s'annicu mannu chi l'intreit ora pr'ora li fateit ismentigare su rispetu ◊ sighis cun annicu chentz'alligu de sa preneta, chentza perunu aficu ◊ agiummai ti si paret s'annicu, pischendhe chena piscare nudha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tristesse,
mauvaise humeur
Inglese
sadness,
bad mood
Spagnolo
tristeza,
mal humor
Italiano
tristézza,
malumóre
Tedesco
Traurigkeit,
schlechte Laune.
antèna , nf: intena Definizione
genia de umore, de mota segundhu de su mamentu, de comente unu si agatat
Sinonimi e contrari
ispéssia 1,
mota
Frasi
est in antena giusta ◊ no dhu circhis: oi tenit antena mala! ◊ labadha, o prangendu o arriendu: gei tenis un'antena!…
Traduzioni
Francese
humeur
Inglese
mood
Spagnolo
disposición,
humor
Italiano
disposizióne d'ànimo,
umóre
Tedesco
Gemütsverfassung,
Laune.
bonumòre , nm Definizione
mota, ispétzia bona, candho unu est alligru
Sinonimi e contrari
ganaona
Frasi
oe est de bonumore e cheret brullare ◊ est unu de bonumore, sempre cun su risu in laras
Traduzioni
Francese
bonne humeur
Inglese
good humour
Spagnolo
buen humor
Italiano
buonumóre
Tedesco
gute Laune.
ganaòna , nf Definizione
gana bona, su istare bene, su èssere alligros, de bona ispétzia
Sinonimi e contrari
bonumore,
cuntentesa,
prégiu
| ctr.
tristura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bonne humeur
Inglese
good humour
Spagnolo
buen humor
Italiano
buonumóre
Tedesco
gute Laune,
Heiterkeit.
ispéssia 1 , nf: ispétzia 1,
spécia Definizione
umore o temperamentu de s'ànimu segundu de su momentu, de comente si agatat, unu
Sinonimi e contrari
antena,
mota
Modi di dire
csn:
èssere de mala i. = in muta mala, chi no est tantu allegru, chi no at gana; èssere de mal'ispétzia (de naturale) = de mala uta, de mala manera, de malu grabbu; tènnere, no tènnere ispétzia = àere, no àere gana (fintzas de carchi cosa, disizu); ne fúrriat s'ispétzia = ndhe fúrriat su grusàriu, ndi passat totu sa gana
Frasi
candho no bido sa preséntzia tua mai ispéssia bona tenzo ◊ est tristu e chene prus ispétzia de nudha ◊ donzunu tenet s'ispétzia ◊ si li curret ispétzia bona, za l’ischit a fàghere sa cosa! ◊ no apo ispétzia de mi ndhe pesare
Traduzioni
Francese
humeur
Inglese
mood
Spagnolo
humor
Italiano
umóre
Tedesco
Laune.
mòta , nf: muda 1,
muta Definizione
una de is maneras de istare de ànimu, candho alligros candho tristos, candho de bona gana e candho de mala gana, candho deosi candho deasi (ma fintzes cunditzione po su chi si tenet de cosa); parte de unu tempus, istagione o tempus adatu po ccn. cosa (es. po ifèrrere); parte de una cantidade prus manna; produtu chi benit in tempos diferentes (es. de una prima o de una segundha froridura)
Sinonimi e contrari
antena,
ispéssia 1
/
pasia,
tzoca
Modi di dire
csn:
èssere in m. mala, bona = primmau, sentz'e ganas, allirgu, inganatzidu; èssere in muta de… = tènniri ganas de…; pònnere in bona muta = fàghere allegrare, a ríere, divertire; a mudas, a mutas, a muta a muta = a borta a borta, unus cantu una borta, unus cantu un'àtera, a bortas s'unu a bortas s'àteru; èssere a mutas (nadu de comente unu istat de ànimu) = a bortas allegru a bortas nono; fàghere una cosa a mutas = a pasias, in tempos o bortas diferentes; sa muta za est de!... = tanti gei fait a!…, no fait própiu! (ca s'àteru no ndhe cheret mancu s'intesa, ca no andhat bene própiu, ca si arrennegat deretu e gai)
Frasi
fatat bundhare vidas de dogni ispéssia e figura pro muntènnere a tie in bona muta (S.Casu)◊ no mi ponzas, cantendhe, in muta mala! ◊ sa zente est allegra, in bona muta ◊ oe su pitzinnu est de muta mala: pro donzi cosa pranghet! ◊ una lughe si atzendhet chi mi ponet in muta de piantu ◊ oi mi incontras a sa mota de sufriri is befas tuas! (L.Matta)◊ s'aera est in muta de abba e de fritu
2.
una muta faghent de ispias, un'àtera faghent de ambesues ◊ si bi andhas, bae un'ateruna muta! ◊ sa filla est a mota de cojai ◊ s'olia est in sa mellus mota de papai, su binu in sa mota de biri ◊ custa cosa est a sa mota zusta de ne dh'odhire ◊ una die ses, sèbera sèbera: si che passat sa muta, chircas e no ndh'agatas!
3.
sa robba anzat a mutas: una sumana bi ndhe anzat vinti o trinta, un'àtera bi ndhe anzat àteras, e gai ◊ una muta de tzente fit tzucata a sa vinnenna ◊ a duos a duos si dant sa muda: treutos e giuos unu los lassat, s'àteru los leat ◊ bi at frutuàriu chi coghet a mutas
4.
medas bortas sa terra l'at piena e si no fis partida a terra anzena ndhe aizis tentu àtera muta ◊ sa figu niedha faghet duas mutas: una tra làmpadas e tríulas, s'àtera in austu e cabidanni ◊ in sas mutas chi su trigu teniat bisonzu de azudu totu azuaiant
5.
sa muta za est de ti nàrrere cosa: ti arrennegas deretu! ◊ sa muta za est de pònnere cussu traste a fàghere faina: no agguantat!
Traduzioni
Francese
humeur,
roulement
Inglese
mood,
turn
Spagnolo
humor,
disposición de ánimo,
turno
Italiano
umóre,
disposizióne d'ànimo,
turno
Tedesco
Laune,
Zeit.
spécia , nf: (spé-ci-a) ispéssia* 1
spéssia,
spétzia 1 Definizione
umore o temperamentu de s'ànimu segundu de su mamentu, de comente si agatat, unu; fintzes gana, volontade de fàere / cun bona spétzia = de bonumore
Sinonimi e contrari
antena,
gana,
mota
Frasi
est una poriga de dis groga e a spétzia lègia ◊ sempri brullanu, issu, sempri de bona spéssia! ◊ si dhi faint furriai sa spétzia, cussu s'inchietat, lah! ◊ arrít sempri, est sempri de bona spétzia ◊ ma it'est, de mala spétzia, oi?!
2.
s'àtera noti femu arrósciu de mi girai: pagu spétzia tenemu de dormiri! ◊ chi seu de spétzia, mi ponit trint'ous fritus, mancu su fumu bit! ◊ mi benit custa spécia lègia candu seu istrantaxa… mi depu crocai! ◊ passada ti est sa spétzia maba?
Traduzioni
Francese
humeur,
envie
Inglese
mood
Spagnolo
humor,
gana
Italiano
umóre,
vòglia
Tedesco
Laune,
Lust.