afarcài , vrb: afracai,
afracare 1,
afrachiai 1,
afrachiare,
afrancai,
afrancare,
fracae,
fracai Definizione
andhare o lòmpere apitzu de unu cun in manos, o cun àtera cosa o fintzes solu a foedhos, a briga, su si betare apitzu de ccn. cun fortza e cun intentzione mala; fintzes acostire po istare prus acanta, nau de persona in bonu
Sinonimi e contrari
abbrancai,
acafai,
aciapai,
afarrancae,
aferrai,
aggafai,
aggarrai,
agguantai,
carrabbusai,
trubare,
tzurricare
/
allupiri,
atzurrire,
botzicare
Frasi
po no arrui si est afrancau a sa funi ◊ comenti cudhu dh'iat nau s'annomíngiu si dhi fiat afarcau coment'e unu tzurpu ◊ is invitaus si afracant po pigai su postu ◊ su cani si est afracau a mussiai ◊ su lupu afracat s'angioni ◊ mi seo afrachiau a pitzu de cudhu
2.
che àbbili mi as afracau! ◊ candu dh'at biu mi dh'at afracau… ndi dhi at nau de dónnia colori! ◊ est istau issu chi mi ch'est afracau a pitzu!
3.
comenti at biu su dinai in terra si nc'est afracau ◊ si ndi funt afracaus asusu ◊ cussos funt basadores: comente ti bient ti che afràchiant apitzu a basare!
4.
fortzis nontesta ti bolias afracai a mei po ti callentai!
Cognomi e Proverbi
prb:
su cani arrabiau si afracat a is cratzonis de su straciau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'élancer,
se lancer
Inglese
to rush,
to hurl oneself
Spagnolo
arrojarse,
acometer
Italiano
slanciarsi,
avventarsi
Tedesco
sich werfen.
arremilài , vrb Definizione
iscúdere calecuna cosa a cambarinu a unu, iscúdere a cara
Sinonimi e contrari
arrafilai,
frumbulare,
frundhare,
interiare,
sbertugliai
Frasi
arremilai unu cortedhu a unu
Traduzioni
Francese
lancer,
jeter
Inglese
to throw
Spagnolo
arrojar
Italiano
scagliare
Tedesco
werfen.
atzurríre , vrb Definizione
lòmpere, giare o pònnere is manos apitzu a ccn.; pigare a atzúrridos
Sinonimi e contrari
afarcai,
botzicare,
intriglire,
tzurricare
/
afrontai,
agiostrare,
atzuridare,
cadojare,
iscamurriare,
rumbicare
Frasi
est unu cane chi si atzurrit deretu a su furisteri ◊ Pepedhu perdeit su sentidu, atzurreit su mastru de linna e ambos si mazeint che sa fae (G.Addis)
Traduzioni
Francese
se jeter,
se lancer
Inglese
to throw oneself
Spagnolo
lanzarse
Italiano
avventarsi
Tedesco
sich stürzen.
fraltimàre , vrb: frastimai,
frastimare,
frastimmai,
frestimai,
friastimare Definizione
istare a frastimos, betare maleditziones, foedhare male / frastimai a bia de fogu = betare irrocos malos meda
Sinonimi e contrari
apeomai,
brastimare,
frastinare,
irrocare,
istrosciare,
perdeare,
tassiai
Frasi
frastimat che pedidore ◊ est un'iscuriu a segai a fitas, no si bit mancu a frastimai
2.
su pani si no est postu bèni, me in sa mesa, frestimat
Etimo
ltn.
brastimare po blasphemare
Traduzioni
Francese
lancer des imprécations
Inglese
to curse
Spagnolo
imprecar
Italiano
imprecare
Tedesco
fluchen.
frundhàre , vrb: frundhiare,
frundiai Definizione
tirare a passígia, iscúdere o imbolare a frundha; fuliare, betare a s'àliga
Sinonimi e contrari
arremilai,
frumbulare,
infrundulae
/
foliai,
frundhire,
iscavulai,
sciuliai 1
2.
duos bratzos che dha sunt istesiandhe e frundhiandhe a cara a inue fut
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lancer des pierres avec la fronde
Inglese
to sling
Spagnolo
hondear
Italiano
frombolare
Tedesco
schleudern.
imbolàre , vrb Definizione
betare a terra, lassare sa cosa betandhochedha atesu, betandhodha de artu o a istràmpidu, coment’e a bolu, chentza órdine; calare de artu a cropu; rfl. nau prus che àteru de fémina chentza cojuare, crocare cun facilidade po si giare a s’ómine faendho pagu càrculu de issa etotu / andhare imbola imbola = imbolèndhesi inoghe e in cudhane, de tretu in tretu, a su corca corca
Sinonimi e contrari
abbutare,
betae,
foliai,
frundhire,
imbrillai,
irbotulae,
iscavulai,
ispiòndiri,
issèndhere,
scabiossai
| ctr.
collire
/
assantae,
assetiai,
pònnere
Frasi
imbolamiche atesu cussas cosas! ◊ imbòlache s'arga! ◊ collide s'olia e imbolade a s'isterzu! ◊ no imboles gai fatu de su logu sa bestimenta chi ti càmbias!
2.
s'abiolu si tucat, leat bolu e dae s'aera s'imbolat che raju!
3.
si biet chi issa no est una fémina pagu séria chi s'imbolat in bratzos de chie totu li capitat! ◊ nos semus imbolados che duos iserelados!
Etimo
ltn.
involare
Traduzioni
Francese
lancer,
jeter
Inglese
to fling
Spagnolo
tirar,
arrojar
Italiano
lanciare,
buttare,
scaraventare
Tedesco
werfen,
schleudern.
imperiàre , vrb Definizione
iscúdere o lampare una cosa atesu
Sinonimi e contrari
abbutare,
aggradiare,
imbolare,
interiare,
ispiòndiri,
lampare
Frasi
sa preda deo che l'império prus de a tie ◊ a frundha si che impériat sa preda meda prus de la tragare a manu ◊ sa pompa, afíndhela in punta, che impériat s'abba atesu mescamente si bi at pressione meda
2.
crabolos coment'e in líbbera aera imperiades atesu
Traduzioni
Francese
lancer
Inglese
to fling
Spagnolo
arrojar
Italiano
lanciare
Tedesco
werfen.
lampàre 1, lampàri , vrb Definizione
betare, imbolare a terra, iscúdere atesu, giare apitzu, nau fintzes in su sensu de aciapare, aferrare, furare
Sinonimi e contrari
aceiri,
imbolare,
imbrillai,
imperiare,
ispiòndiri,
issèndhere,
istrampare,
lampinare
Modi di dire
csn:
lampare sas manos a unu = betare pódhighes subra a ccn. a lu mazare; l. unu frastimu = frastimai, betare irrocos
Frasi
mi so lampadu a terra ◊ mi so lampadu subra de su letu e mi che so drommidu ◊ si calchi ogetu podiat coglire bi lu lampàt a dossu ◊ su puzone si lampat de s'aera e torrat a su nidu a bicu pienu ◊ che l'at lampadu foras dae sa gianna ◊ li podiaizis lampare unu raju! ◊ sas màchinas che lampant sa lughe atesu ◊ e a cantos lis at lampadu ojadas furàntzulas, candho fit giòvana!
2.
su cane tentat de si lampare a unu
Traduzioni
Francese
lancer,
jeter
Inglese
to throw,
to cast
Spagnolo
echar,
arrojar
Italiano
lanciare,
gettare
Tedesco
werfen.
spòndi, spòndiri , vrb: ispiòndiri*,
sprondi,
spròndiri,
sprúndiri,
spundi 1,
spúndiri Definizione
iscúdere, betare, fèrrere o fintzes andhare o essire atesu; aporrire, giare una cosa in manu a s'àteru; fintzes essire, istèrrere, bogare a fora o prus in fora
Sinonimi e contrari
aceiri,
aggradiare,
imperiare,
imprònnere,
fèrrere,
ghetai,
spiondai,
sprilliri
/
aporrire
Frasi
su pisitu fait curri su lómburu cun is farrunchedhas po nci dhu spúndiri sempri prus atesu ◊ cantu nci dha spondis, sa pedra, tirendi a manu? ◊ e bai inoramala… toh su coru! - narat Bissenti spondedhucedhu in faci a s'arretori ◊ sa nosta est sa terra de chini, po s'amarolla, est istétiu sprúndiu atesu de domu lassendi genti abetendi (F.Carlini)
2.
lah no ti spundas tropu atesu de cuilarxa ca cussu ti bolit ispitzulai!
3.
sprondimindi su tobàciu ca frigòciu su nadiai a su pipiu!
4.
custa zona est diventada aici manna chi nci spundit fintzas a su ponti
Traduzioni
Francese
lancer
Inglese
to throw
Spagnolo
arrojar,
lanzar
Italiano
lanciare,
proiettare
Tedesco
werfen.