afavàdu , agt: afavau Definizione
de afavare; immalaidau de sa fae chi at papau; chi est chentza fortzas, arréndhiu coment'e malàidu de afavamentu, chi si est pérdiu de ànimu
Sinonimi e contrari
afaighedhau
/
cdh. afaatu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
malade,
atteint du favisme
Inglese
a person which can easily contract the ilness of favism
Spagnolo
que padece favismo
Italiano
fàbico
Tedesco
Bohnenvergiftung (Fabismus)
ammaladiài , vrb: ammalaidae,
ammalaidare,
ammalaidari,
ammalariai,
ammobadiai,
ammobeidai,
maladiare Definizione
orrúere a malàidu, ingòllere maladia
Sinonimi e contrari
ammagagnare,
apuntorai,
demare,
ilmaladiare,
inciacai,
tunconire
| ctr.
sanai
Frasi
cussa piciochedha po s'iscola fait fintzas a si ammobadiai ◊ depestus andai, ma si fiat ammobadiada sa cani e no at fatu prus (A.Garau)◊ is cosas in iscàtula ti creis ca no faint ammalariai sa genti? ◊ Pepina fiat giòvana candu si fiat ammobeidada (A.Merici)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tomber malade
Inglese
to fall ill
Spagnolo
enfermar
Italiano
ammalarsi
Tedesco
krank werden.
ilmaladiàre , vrb: immabadiai,
immalaidare,
irmadaliare,
irmaladiare,
irmalaidare,
irmalavidare,
ismalaidare Definizione
orrúere malàidu, ingòllere maladia
Sinonimi e contrari
ammagagnare,
ammaladiai,
apuntorai,
demare,
inciacai,
tunconire
| ctr.
sanai
Frasi
si est immalaidau de malària ◊ maigantas cosas podent fàghere immalaidare ◊ s'erba frita de ghidhighia podet irmadaliare sas crapas ◊ pro cuss'istrachiore si est irmalaidatu ◊ custu tempus a mufore irmalàidat sas binzas ◊ cust'ómine si immalaideit duas bias ◊ babbu si fiat immabadiau meda ◊ si est irmalavidadu mamale
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tomber malade
Inglese
to fall ill
Spagnolo
enfermar
Italiano
ammalare
Tedesco
krank werden.
iscunsértu , agt, nm: iscuntzertu,
iscussertu,
iscussestu Definizione
nau de unu, chi est maladióngiu; nau de un'aparíciu, de una màchina, chi no andhat, chi no funtzionat, chi at fatu iscónciu, guastu; nau de su tempus, chi est faendho malu, légiu; su guastu o neghe, dannu chi no lassat funtzionare a dovere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
dissàntara,
gastu 1,
iscónciu,
iscuncossu,
iscunsertadu,
maladióngiu,
scuncordau
| ctr.
cunseltu
Modi di dire
csn:
so iscussertu = seu scónciu, m'intendu mali; barra iscusselta = unu chi foedhat tropu e no a tonu
Frasi
unu rellozu iscussertu no marcat su tempus
2.
si bi at calchi iscussertu lu reparas ◊ cussa màchina zughet iscussertu mannu e a l'acontzare mancu cumbenit ◊ s’iscussertu de sa limba sarda est comintzadu candho semus passados dae s’oralidade a sa cultura iscrita generalizada (S.Seu)◊ a ndhe faghent de iscussertu sos terremotos!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
en panne,
détraqué,
malade
Inglese
spoiled,
going wrong,
sick
Spagnolo
estropeado,
enfermo
Italiano
guasto,
non funzionante,
ammalato
Tedesco
kaputt,
krank.
malàdiu , agt, nm: malàidu,
malaiu,
malàriu,
malàvidu,
malàviu,
maràriu,
moàdiu,
mobàdiu,
mouàdiu Definizione
chi o chie at pérdiu sa salude, chi sufrit o tenet ccn. male
Sinonimi e contrari
arrimadu,
demadu,
firmu,
tunconidu
| ctr.
sanu
Modi di dire
csn:
rúere m., a m. = irmalaidare, leare carchi maladia; dàresi a m. = fàghere finta de èssere malàidu; m. in puntu de morti = grave, morindhe; m. a conca = chi no est zustu de conca, macu, irbariadu, de cumportamentu fora de tinu; su m. no si abbizat = no atuat, at pérdidu sos sentidos
Frasi
portas is ogus malàidus ◊ chi ses malaia meda tzérrio s’arretore! ◊ so rutu malàidu dai candho mi ant leadu de lantza e de punta ◊ a sas tres dies rughet a malàdia sa sorre ◊ fit malàvidu dae meda ◊ issu est arrutu malàriu ◊ si dat a malàidu e si ponet in letu ◊ fut bonu e atentu a sarbare malaios e pòberos ◊ marària… a conca, est, cussa!
Etimo
ltn.
malehabitus
Traduzioni
Francese
malade,
infirme
Inglese
sick
Spagnolo
enfermo
Italiano
ammalato,
inférmo
Tedesco
krank,
Kranke.