aprussieràu , pps, agt Definizione
de aprussierai; nau de ccn., chi tenet neghe a prumones po sa prussiera chi portat
Traduzioni
Francese
silicotique
Inglese
sick of silicosis
Spagnolo
silicótico
Italiano
silicòtico
Tedesco
an Silikose leiden.
ilvilíre , vrb: irvilire,
isvilire,
ivilire Definizione
fàere a gana lègia, orròschere, fàere naschire arrefudu
Sinonimi e contrari
abbolotai,
aconare,
afastiai,
agrungiai,
ascamare,
colloviare,
dirgustare,
isbolotiare,
iserare,
istomacare,
spreai,
tolocare
/
ifadare,
istufare
Frasi
daghi si est atatu e isvilidu ti at bogadu sa fune a t'isbrocare (A.D.Migheli)◊ candho m'irvilo de istare fora mi recuo ◊ istat intro intanadu che colora e no s'irvilit de su tantu sere ◊ nara impresse, chi cun sa ciarra tua ti apo irvilidu!
2.
ch'est intro de s'ostera bufendhe dai oltaedie, solu, nemos lu càlculat e finas sa butighinaja ndh'est isvilida de li nàrrere a si moderare ◊ nde so isvilidu de fàghere semper su púpulu
3.
custa fit una purga solu a l'intèndhere, ca ilviliat a chie sisiat!
Cognomi e Proverbi
prb:
màndhigu continu, màndhigu isvilidu
Etimo
itl.
svilire
Traduzioni
Francese
dégoûter,
fatiguer,
se lasser
Inglese
to make sick,
to bore,
to be bored
Spagnolo
repugnar,
aburrirse
Italiano
nauseare,
stuccare,
annoiarsi
Tedesco
anekeln,
sich langweilen,
belästigen.
iscunsértu , agt, nm: iscuntzertu,
iscussertu,
iscussestu Definizione
nau de unu, chi est maladióngiu; nau de un'aparíciu, de una màchina, chi no andhat, chi no funtzionat, chi at fatu iscónciu, guastu; nau de su tempus, chi est faendho malu, légiu; su guastu o neghe, dannu chi no lassat funtzionare a dovere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
dissàntara,
gastu 1,
iscónciu,
iscuncossu,
iscunsertadu,
maladióngiu,
scuncordau
| ctr.
cunseltu
Modi di dire
csn:
so iscussertu = seu scónciu, m'intendu mali; barra iscusselta = unu chi foedhat tropu e no a tonu
Frasi
unu rellozu iscussertu no marcat su tempus
2.
si bi at calchi iscussertu lu reparas ◊ cussa màchina zughet iscussertu mannu e a l'acontzare mancu cumbenit ◊ s’iscussertu de sa limba sarda est comintzadu candho semus passados dae s’oralidade a sa cultura iscrita generalizada (S.Seu)◊ a ndhe faghent de iscussertu sos terremotos!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
en panne,
détraqué,
malade
Inglese
spoiled,
going wrong,
sick
Spagnolo
estropeado,
enfermo
Italiano
guasto,
non funzionante,
ammalato
Tedesco
kaputt,
krank.
malàdiu , agt, nm: malàidu,
malaiu,
malàriu,
malàvidu,
malàviu,
maràriu,
moàdiu,
mobàdiu,
mouàdiu Definizione
chi o chie at pérdiu sa salude, chi sufrit o tenet ccn. male
Sinonimi e contrari
arrimadu,
demadu,
firmu,
tunconidu
| ctr.
sanu
Modi di dire
csn:
rúere m., a m. = irmalaidare, leare carchi maladia; dàresi a m. = fàghere finta de èssere malàidu; m. in puntu de morti = grave, morindhe; m. a conca = chi no est zustu de conca, macu, irbariadu, de cumportamentu fora de tinu; su m. no si abbizat = no atuat, at pérdidu sos sentidos
Frasi
portas is ogus malàidus ◊ chi ses malaia meda tzérrio s’arretore! ◊ so rutu malàidu dai candho mi ant leadu de lantza e de punta ◊ a sas tres dies rughet a malàdia sa sorre ◊ fit malàvidu dae meda ◊ issu est arrutu malàriu ◊ si dat a malàidu e si ponet in letu ◊ fut bonu e atentu a sarbare malaios e pòberos ◊ marària… a conca, est, cussa!
Etimo
ltn.
malehabitus
Traduzioni
Francese
malade,
infirme
Inglese
sick
Spagnolo
enfermo
Italiano
ammalato,
inférmo
Tedesco
krank,
Kranke.
màlturu , nm, agt: màrtiru,
màrture,
màrturi,
màrturu Definizione
chie pommore de una fide, de un'ideale afrontat css. sacrifíciu, fintzes de dhue pònnere sa vida; malàidu a meda e tempus meda, malàidu chi no sanat (e mescamente chi dhi at calau paràlisi)
Sinonimi e contrari
màrtire,
martúgliu
/
ammarturau,
antzuladu,
tuglidu
2.
timu chi mi tochit a passai sa vida màturu, crocau in su letu ◊ Gesús andàt predichendu s'Evangéliu e sanendu is malàidus e is màrtirus (Ev)◊ in cussos ispidales a si ndh'intendhet boghes de màrtures!…◊ cussa fémina fiat màrtura in su letu
Etimo
ltn.
martyr
Traduzioni
Francese
martyr,
affaibli,
aveuli
Inglese
martyr,
physically enervated,
chronically sick
Spagnolo
mártir,
afectado por una dolencia
Italiano
màrtire,
infiacchito fisicaménte,
malato crònico
Tedesco
Märtyrer,
entkräftet,
chronischer Kranker.