agghégiu , nm: aggheju,
agghexu Definizione
su tocare o atumbare un’arremu malàidu, chi dolet; su chi si faet o si narat, fintzes a marrania, a incídiu, giaendho ifadu e faendho arrennegare s'àteru, aciunghendho male a su male, dolore o dispraxere a is dispraxeres, a is ofesas: a logos, fintzes cosa chi si tenet a istrobbu, istrepos, bascaràmene; fintzes cosa chi si faet o chi si narat po audire, animare a unu
Sinonimi e contrari
abbruncadura,
abbrúnchidu,
abbruncu,
atumbada,
irbrúnchiu
/
alliu,
incídiu,
inzenza,
inzerra,
tzítziu
| ctr.
abblandhu,
aconnortu
Frasi
ohi, male, ite agghégiu a su bratzu malàidu!…◊ sos agghejos de sa vida sunt medas ◊ si fit mesu penetidu de sas peràulas malas chi pro cuss'aggheju li fint fuidas dae buca ◊ su tilipirche a totu dat aggheju, ue passat est peus de su raju! ◊ su púlighe est minudedhu ma za ndhe daet de aggheju!
2.
sos cumpanzos si divertiant a li dare aggheju ◊ si li das aggheju, cussu s'imberrisconat!◊ su maridu fit cotu che candho mai l'aiat bidu: tra agghexu e velenu li cheriant sas candhelas solu pro totu su chi li fit betendhe apare!
3.
si li daes aggheju, a isse no li paret beru: si ndhe cuntentat meda!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
provocation,
exacerbation
Inglese
exacerbation,
provocation
Spagnolo
provocación,
exacerbación
Italiano
provocazióne,
esacerbazióne
Tedesco
Herausforderung,
Verschärfung.
allíu , nm Definizione
su alliare, calesiògiat cosa chi podet giare a un’àteru ocasione de fàere cosa chi no andhat bene; unu tanti pagu, su tanti de ndhe tastare, de ccn. cosa / èssere un'a. = donai ocasioni, incidai
Sinonimi e contrari
agghégiu,
tzítziu
/
atzicu
Frasi
custa caminera in mesu a sa tanca est un'alliu (G.Ruju)◊ a l'àere in grefa est un'alliu ◊ s'avansada chi mi as fatu est un'alliu! ◊ unu papagallu chi bi aiat in carrela fit s'alliu de minores e mannos, ca naraiat totu
2.
ocannu de cariasa bi ndh'at ebbia un'alliu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
provocation,
dégustation
Inglese
provocation,
tasting
Spagnolo
provocación,
bocado
Italiano
provocazióne,
assàggio
Tedesco
Provokation,
Kosten.
dèrre , nm, agt Definizione
cosa chi si faet o si narat a marrania, faendho arrennegu o tzacu a s'àteru; nau de unu, chi est circabretus, bestifocos / vatire a ccn. a su d. = a si la leare cun arrennegu, cun airu
Sinonimi e contrari
agghégiu,
incídiu,
intriscu,
ismarranada,
marrania,
ringa,
tzuntzulladura
Frasi
amamus tantu su progressu chi nos ridet a fúrriu pro nos fàchere su derre, ma cherimus sa zustíssia bera ◊ iscoetandhe su pische mi fughiat dae manos e mi torraiat a fàchere su derre! ◊ Tanielle candho si ndhe fit bidu giutu a su derre aviat mortu tres vacas de s'inimicu (G.Chironi)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
provocation
Inglese
challenge
Spagnolo
provocación (f)
Italiano
sfida,
provocazióne
Tedesco
Herausforderung,
Provokation.
incídiu , nm: intzídiu,
intzidu Definizione
su chi si faet o chi si narat faendho arrennegare e cricandho brigas o fintzes po mòvere a unu a fàere ccn. cosa
Sinonimi e contrari
agghégiu,
derre,
intzírigu,
inzenza,
pretzipitu,
provocu,
tzítziu
Modi di dire
csn:
donai s'i. a unu, parare incídiu = intzidiare a unu; i. pro pigare a cannitu = cosa chi faghet arretare, itl. afrodisìaco
2.
aite as bogadu àteru intzidu, como chi fimus faghindhe custu? ◊ no li dias àteru intzidu puru, como, za li bastat su durche chi zughet in manu! ◊ dae intzidu e ispera pro no tzèdere a s'isporu! ◊ apu dépiu torrai a fai is domandas a babbu miu, ca de issu est partiu s'intzidu de sa chistioni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
incitation,
provocation
Inglese
incitement,
challenge,
defiance
Spagnolo
estímulo,
provocación
Italiano
incitaménto,
stìmolo,
provocazióne,
sfida
Tedesco
Anregung,
Herausforderung.
intzídia , nf Definizione
su istare atzitzandho, cricandho e ofendhendho s'àteru, faendhodhu arrennegare po atacare briga, gherra o àteru iscórriu
Sinonimi e contrari
atórigu,
aturigada,
atzitzamentu,
impúncia,
incíliu,
insúliu 1,
insullamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
provocation
Inglese
defiance,
challenge
Spagnolo
provocación,
desafío
Italiano
provocazióne,
sfida
Tedesco
Herausforderung.
marranía , nf Definizione
su chi si faet o chi si narat atzitzandho s'àteru a gherrare, a fàere calecuna prova, a bíere chie est prus forte, chie binchet, tenet resone, o àteru / pònnere sa (o in) m. = ammarranare
Sinonimi e contrari
derre,
intriscu,
ismarranada,
tirrimarranu
Frasi
a mei no mi dha pongas, sa marrania, lah! ◊ sos chi ant mortu a babbu fint sempre a marrania cun nois ◊ su zigante li at postu marrania e l'at ghintadu che astore ◊ proa, coment'e deo chimbanta annos in su palcu, a giogare a marrania sos improvisadores piús mannos! (Piras)◊ no isco chie at a èssede faendhedhi marrania
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défi,
provocation
Inglese
challenge
Spagnolo
desafio,
reto
Italiano
sfida,
provocazióne
Tedesco
Herausforderung,
Provokation.
tzuntzulladúra , nf Definizione
su tzuntzullare, ingiuliare, nàrrere cosa chi faet arrennegu, tzacu, a s'àteru
Sinonimi e contrari
agghégiu,
incídiu,
intriscu,
ismarranada,
tzuntzullu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
provocation
Inglese
provocation
Spagnolo
provocación
Italiano
provocazióne
Tedesco
Aufreizung.