acerbonài , vrb: cerbonai Definizione pònnere su cerboni, s’arraiga, a bide o àteru, po dha mantènnere Sinonimi e contrari arradicare 2. issu tenit sa bíngia totu bèni acerbonada Terminologia scientifica bng Etimo srd. Traduzioni Francese échalasser la vigne Inglese vines staking Spagnolo arrodrigar Italiano méttere i palétti alle viti Tedesco pfählen.

bíde , nf: bidi, vide Definizione genia de linna chi faet a cannàile longu e fine si no est pudada, est de tantas calidades, faet fògia manna a bicos, bogat su frutu (àghina, ua) a gurdone Sinonimi e contrari aidi, salmentu Modi di dire csn: b. americana = zenia de bide areste, bide chi si prantat a fàghere a barbatella pro l'innestare a b. sarda (sa chi batit frutu bonu); canna de b. = pértia, itl. tràlcio (a bortas est totu su fundhu puru, candho sa b. est fata a bérgula); filu de bide = órdine, giuali Frasi sa bide si podet pesare a fundhos minores o a bérgula ◊ sa bide si pudat tra frearzu e martu ◊ sa bide sarda agguantat de prus s'assutore Terminologia scientifica frt, Vitis vinifera ssp. vinifera Etimo ltn. vite(m) Traduzioni Francese vigne, cépage Inglese vine Spagnolo vid Italiano vite, vitigno Tedesco Weinrebe, Weinstock.

bígna , nf: bíngia, bintza, binza, víngia Definizione terrenu postu, pastinadu, prantau a bide Sinonimi e contrari pàltinu Modi di dire csn: pònnere b. = prantai su sarmentu, fai bíngia noa, noedha; bogare una terra a b. = triballare sa terra a fundhu meda chi fetat a bi prantare sa bide; b. bogada a ràllia = sa terra totu segada, móida; b. fata a canales = sa terra segada petzi ifilu de s'órdine; girada de bíngia = su tretu tra sos órdines e sa làcana, sa cresura; giuali de b. = órdine de bide, de fundhos; pratza de b. = su tretu in mesu de duos órdines; bagantinu de b. = tretu lassadu chentza postu a bide, in binza, in sos oros de fora; sa b. si marrat o arat, si cratzat, s'iscràciat, si fait de pruàcia, si pudat; impalai sa b. = pònnere sa raiga a sos fundhos; ispuzonare sa b. = ismamai; b. a fichetes = a órdines; b. a cannitu = a bérgulas; b. a rabatzones = a fundhos bassos; andhare a b. pinta = in sas pigadas, andhare unu pagu de rugadis pro èssere prus pagu peleosu; faedhos nados a binza pinta = faedhos a duas caras, fartzos, itl. equìvoci Frasi si no bufo binu, sas binzas, tandho, puite seo tribballandhedhas?! ◊ cheria faedhare su mere po cras, ca mi cheria assigurare si andhaus a marrare in binza ◊ iant batiu dea is bíngias cadinos prenos de àghina ◊ is bíngias ocannu funt carriadas de àniga 2. ite mi ndh'importat? no siat chi mi che ponzat su cadhu in binza, puru!…◊ gei no mi nd'at a scicutai sa bíngia! ◊ no cherimus préigas de rujadis ne faedhos chi andhant a binza pinta (G.Fiori) Etimo ltn. vinea Traduzioni Francese vigne, vignoble Inglese vines Spagnolo viña Italiano vigna, vignéto Tedesco Weinberg.

brandalliéri , nm Definizione bide, pértiga, sarmentu americanu Traduzioni Francese vigne americaine Inglese American vine Spagnolo vid americana, labrusco Italiano vite americana Tedesco Art Weinstock.

paltinàre , vrb: pastinare, pastinzare Definizione prantare una bíngia noa; prantare, pesare matas; semenare; in cobertantza, istare a tropu in d-unu logu, istare che prantaos, arraighinaos / p. fàulas = bogai fogu a ccn., pònniri in giru cosas chi no funt, falsidadis contr'a unu Frasi at pastinadu sa binza a bide americana ◊ in s'oru de sa domo bi at pastinadu unu fundhu de bide 2. sos de sos partidos fuint abbarrados pastinados a custa proposta: aiant nadu ca nono, ca no fuit zustu a che chirrare cussos amigos e cumpanzos 3. apo pastinadu aligalza ◊ apo pastinadu unu fiore cun sas raighinas ◊ melone sedulesu pàltino in mesu ’e rena… ◊ unu padr'e cunventu est paltinendhe olia… 4. si ch'est pastinau in su cilleri e no ghirat prus! Cognomi e Proverbi prb: chie at dinare pastinzat binza in sa codina Etimo ltn. pastinare Traduzioni Francese planter la vigne Inglese to plant a vineyard Spagnolo plantar la viña Italiano impiantare la vigna Tedesco einen Weinberg anlegen.

parpàghine , nf: parpàine, parpàjine Definizione pértia furada o cambu, canna de bide, interraos a betare arraighinas chentza ndhe dhos segare de su fundhu, ma fintzes canna de bide (sarda) chi si prantat segada de su fundhu Sinonimi e contrari abràina, brabàina Etimo ltn. propagine(m) Traduzioni Francese marcotte de vigne Inglese layer Spagnolo mugrón, esqueje Italiano propàggine, magliòlo Tedesco Ableger.

rabatzòne, rabatzòni , nm Definizione fundhu de bide (mescamente andhau male, sicau) Sinonimi e contrari cocina, truigu Frasi pro su fogu batiat chimuza e calchi rabatzone Etimo ctl. rabassó Traduzioni Francese cep de vigne Inglese vine stump Spagnolo cepa de vid Italiano céppo di vite Tedesco Rebenstamm.

salméntu , nm, nf: sammentu, sarmenta, sarmentu, sermenta, sermentu, silmentu, sirmentu Definizione sa bide chi bogat s’àghina de papare e po binu, nau siat de su fundhu e siat de is cambos o pértigas chi bogat dónni’annu in is pudones (saetàmine, cannas o pértigas): si narat fintzes de terrenu prantau a bíngia; sonajolu o pitariolu fatu cun d-unu orrugu de canna de bide sicada isperrau de longu: is duas perras si acàpiant a cada parte ponendhodhoe in mesu una tirighedha de corgiola de bide etotu / in su sarmentu si distinghet: sa cotzina, su truncu, sa pértia, su pudoni o puda o cabudiana e in custa is ogos; sa pértiga bogat sa fògia, su gurdone, is sintzillus o filongiana Sinonimi e contrari bide, gialmentu, isammentu, rubbanu Modi di dire csn: sa sula de sa sarmenta = canna de bide, pértia o camba de sarmentu; giuali de s. = órdine; su sermentu iscapat = isparat, bogat sa bide noa Frasi in bíngia tenit mila fundus de sarmentu ◊ su sirmentu si allumat luego ◊ is perdixis benint a si apatai asuta de is fundus de sermentu ◊ s'abba de su silmentu l'assaboro prima a píndulas e pustis che… Noè (A.Dettori)◊ in maju su sammentu nou cheret ipuzonadu ◊ prima chi su sermentu iscapit bollu arai sa bíngia ◊ dona cura a meigai sa bíngia ca peronòspera e pesta niedha funt atracandu sa sarmenta! 2. ajaja tenit un'arroghedhu de sarmentu e po sa binnenna boit a dh'agiurai Cognomi e Proverbi prb: àcua e bentu, annada de sarmentu Terminologia scientifica frt, Vitis vinifera ssp. vinifera Etimo ltn. sarmentum Traduzioni Francese vigne, sarment Inglese vine-shoot Spagnolo vid, sarmiento Italiano vite, sarménto Tedesco Weinrebe, Rebschößling.

truígu , nm Definizione fundhu de bide, pitzu Sinonimi e contrari rabatzone Frasi est torradu cun sa béltula prena de truigos Traduzioni Francese cep de vigne Inglese vine stock Spagnolo cepa Italiano céppo di vite Tedesco Stock.

«« Cerca di nuovo