abbinài , vrb: abbinare Definizione
isciúndhere in o cun binu, betare binu a calecuna cosa (fintzes giare a bufare a un'animale po cura); bufare binu meda, su si giare a su binu, a bufare; nau de frutuàriu, guastare coment'e faendhosi a binu, aghedu; abbinare est fintzes a murigare su mustu in is cubones po no si aghedare su pígiu de pitzu de sa binatza
Sinonimi e contrari
afegare,
afegonare,
imbreacare,
infegare
Frasi
in s’atóngiu, su crabaxu chi teniat binu, abbinàt is crabas, mesu litru a totus
3.
custa figu niedha, si no est collida apenas tinghindhe, si prúdigat in su culatzu e si abbinat totu
Traduzioni
Francese
tremper dans le vin,
s’enivrer
Inglese
to rinse with vine
Spagnolo
mojar con vino,
emborracharse
Italiano
avvinare
Tedesco
Wein tränken.
binitólu , nm Definizione
binu de pagos grados de àrculu, lenu
Sinonimi e contrari
binichedhu,
piriciolu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit vin,
piquette
Inglese
light wine
Spagnolo
vinillo
Italiano
vinèllo
Tedesco
leichter Wein.
bínu , nm: vinu Definizione
súciu de s'àghina, postu a budhire cun sa binatza e postu in carradas, apustis chi at acabbau de budhire / min. binichedhu, nau prus che àteru in su sensu de binu lenu / su b. podet èssere: de fatura mústiu, nou, fatu, betzu, de iscupu o iscolu, de prentza; de colore biancu, craru (fintzas ocru de prédiche), ruju, niedhu; de sabore durche, bucante, ranchitzu, aspru, argu, axedu o ispuntu; de àrculu, càlidu, lenu, irbentiadu; genias o calidades de binu: cannonau, crannàcia, giogantinu, malvasia, mónica, muscadedhu, nuragus, vermentinu, arvesiniadu; b. crú = chi no li ant dadu incubonadura nudha, fatu e cracau; b. acotadu = binu prus bonu, fatu annunghindhe saba de mústiu etotu; b. chi rezet in s'ungra = callau, bonu meda
Modi di dire
csn:
tocare su b. = comintzare, inghitzai su binu nou; bogai b. = leare binu (dae sa cuba); fàghere b. malu (nau de chini s'imbriagat)= iscúdiri, certai, fai machioris, dannus a imbriagu; èssere allegru a b. = chi at bufadu meditu; b. de féminas = lenu, de pagos grados; èssiri aciupau de b. che un'ispòngia = imbriagu pérdiu, a una feghe; assigurai su b., mudare su b. = iscolomare su binu a un'àteru isterzu pro lu lassare netu de feghe
Frasi
sos binos, si sunt de ua e bene contivizados, sunt bonos totu ◊ no ndhe agatas in totue binu chi rezet in s'úngia ◊ candho no at dinari pro ispèndhere, s'ànima in contu de binu diat bèndhere! (Piga)◊ cussu fuedhat a su binu che a un'amigu!◊ de candho mi fit faghindhe male, de binu no dhe so bufendhe
2.
est unu bibidore, si cochet a làdhara e fachet binu malu puru
Cognomi e Proverbi
prb:
ómine de binu, ómine de sisinu ◊ binu bonu finas a fegi
Terminologia scientifica
bfg
Etimo
ltn.
vinum
Traduzioni
Francese
vin
Inglese
wine
Spagnolo
vino
Italiano
vino
Tedesco
Wein.
bucànte, bucànti , agt: abbucante Definizione
chi praghet a buca, nau de su binu po su sabore
Sinonimi e contrari
abbucatu,
bucantinu
Frasi
custu binu est bellu, gustosu e bucanti
Etimo
itl.
abboccante
Traduzioni
Francese
vin moelleux
Inglese
palatable
Spagnolo
abocado
Italiano
abboccato
Tedesco
süß.
cannonàdu , nm, pps: cannonatu,
cannonau Definizione
calidade de àghina niedha chi giaet unu de is méngius binos sardos / coment'e pps., de cannonare
Sinonimi e contrari
cagnolare
Frasi
su cannonau cosa sua si callat in s’unga!
Terminologia scientifica
frt, bfg
Traduzioni
Francese
vin rouge exquis
Inglese
delicious wine of red quality
Spagnolo
garnacha
Italiano
vino prelibato di qualità róssa
Tedesco
köstliche Rotweinsorte.
ifegàre , vrb: irfecare,
iscegiai,
isfegare,
sfegiai Definizione
cambiare su binu a un'àtera carrada po no dhu lassare in sa feghe; isturdire s’imbriaghera, caciare su binu bufau
Sinonimi e contrari
ilbarulire,
ismarmire,
scexiai
/
bombitai,
caciae
Frasi
su binu fit ispetziale e babbu, pustis de l'àere ifegadu, lu poniat in ampullas e carradellos minores ◊ a primos de su mese de nadale ilfegant su binu, sa prima bolta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cuver son vin
Inglese
to get over one's drunkenness
Spagnolo
desollar,
dormir el vino (la zorra,
el lobo)
Italiano
smaltire la sbòrnia
Tedesco
den Rausch ausschlafen.
murichèdha , nf Definizione
unu tanti pagu pagu (de cosa de papare, de bufare, de àteru)
Sinonimi e contrari
arroghedhu,
pibinida,
pimpirida,
piticada,
ticu,
tzuniedhu
Traduzioni
Francese
petit peu,
petit bout,
une goutte de vin
Inglese
tiny bit
Spagnolo
pellizco,
gota
Italiano
zinzino
Tedesco
Stückchen (mangiare),
Schlückchen (bere).
mustalóru , nm: mustarolu,
mustatzolu,
mustitzolu Definizione
binighedhu lenu, mescamente su chi si faet aciunghendho abba a sa binatza chentza prentzada, apustis bogau su mustu
Sinonimi e contrari
binitolu,
piriciolu
Frasi
custu mustarolu consolat sa genti sidia! ◊ unu màtulu de cosa apicadu signalaiat chi b'aiat mustatzolu a bufare ◊ a s'ómine chi est veru imbreagone deghet custu castigu: dae primu de pasare mustitzolu retiradu a presone! (F.Santoru)
Terminologia scientifica
bfg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit vin,
piquette
Inglese
light wine
Spagnolo
vinillo,
aguapié
Italiano
vinèllo
Tedesco
leichter Wein.
piriciólu, piricióu , nm: pirigiolu,
piritzolu,
priciolu Definizione
binighedhu lenu, fatu aciunghendho abba a sa binatza chentza prentzada, pustis bogau su mustu, e lassandhodha in sa cubedina calecuna die
Sinonimi e contrari
binetu,
binichedhu,
binitolu,
binuciolu,
mustaloru,
pició
Frasi
su piriciou tocat a dhu bufai innantis chi bengat tempus callenti, ca si pudescit ◊ oje, gadimassestat, toco su piritzolu!
Terminologia scientifica
bfg
Traduzioni
Francese
petit vin,
piquette
Inglese
light wine
Spagnolo
aguapié
Italiano
vinèllo
Tedesco
Tresterwein.
scexiài , vrb: scixiai Definizione
lassare o istare fora a irbentiare, a pèrdere s'efetu de s'àrculu, a isturdire s'imbriaghera: nau de su furru allutu inchesu, pèrdere calore, ifridare; fàere o lassare passare s'arrennegu
Sinonimi e contrari
ibentiare,
ifegare*,
ilbarulire,
iscoturare,
ismarmire
/
irfriargiare
Frasi
candu s'imbriagu at scixiau si ndi est pesau ◊ si torrat imbriagu, bogancedhu a foras a scixiai! ◊ a is tres de merí funt ancora a scexiai, imbriagus ◊ su forru candu si ponit su civraxu a coi benit tupau po no scexiai
2.
sa sorga dha lassat scixiai, a sa nura, ca gei torrat sola sola!
Traduzioni
Francese
cuver son vin
Inglese
to get over one's drunkenness
Spagnolo
dormir el vinola mona
Italiano
smaltire la sbòrnia
Tedesco
den Rausch ausschlafen.
vinatéri , nm Definizione
bendhiolu de binu
Sinonimi e contrari
tzilleràgiu
Traduzioni
Francese
marchand de vin
Inglese
wine-seller
Spagnolo
vinatero
Italiano
vinàio
Tedesco
Weinhändler.