allaputzài , vrb: allepuciae,
allepuciai,
alleputzai,
alleputzare,
alliputzai,
ellepuciare Definizione
papare calecuna cosa, torrare in fortzas, ingrassare; bestire bene, bene cuncordaos, su si fàere bellos in contu de bestimentu
Sinonimi e contrari
allepuciri,
arrempudhire
/
addinghillai,
allepuritzare,
arrepicai 2,
assamodare,
atrigliare,
chinchinnare,
cumpòniri,
cuncodrai
Frasi
castit, su dotori, chi mi dha podit torrai a allaputzai sa piciochedha, ca est mesu iscòncia ◊ pensa a sa saludi: a trabballai gei andat bèni, ma innantis ti depis torrai a alleputzai! (I.Murgia)
2.
poneisí is capedhus e allaputzaisí bèni! ◊ funt sannoris totu bèni allaputzaus e boint èssi serbius cun totu s'arraspetu ◊ dhui fiat genti totu alliputzara, totu infrochitara ◊ e tochit, babbai, allaputzissí ca seus in festa!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ragaillardir,
se pomponner,
se parer
Inglese
to dress up to make cocky (oneself)
Spagnolo
fortalecer,
acicalarse
Italiano
rinvigorire,
ringalluzzire,
attillarsi
Tedesco
stark werden,
eitel werden,
sich aufputzen.
alleporedhàre , vrb Definizione
èssere alligros; èssere o bènnere in calore
Sinonimi e contrari
alleporizare,
apudhai,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
/
insuai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ragaillardir
Inglese
to make cocky,
to be merry
Spagnolo
estar alegre,
estar cachondo
Italiano
èssere allégro,
ringalluzzare
Tedesco
fröhlich sein,
eitel werden.
alleporedhàu , pps, agt Definizione
de alleporedhare
Sinonimi e contrari
alleputzau,
alleporizadu,
arreputzadu
/
incaboniscau,
ingrigliadu
Traduzioni
Francese
ragaillardi,
gai
Inglese
made cocky,
merry
Spagnolo
alegre,
cachondo
Italiano
ringalluzzito,
allégro
Tedesco
eitel geworden,
fröhlich.
alleporizàre , vrb Definizione
brinchidare che a su lèpere, èssere alligru, nau fintzes de sa natura de s'ómine candho si faet tètera / macu alleporizadu = chi si giaet a fàere
Sinonimi e contrari
alleporedhare,
apudhai,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ragaillardir
Inglese
to make cocky
Spagnolo
estar alegre,
ponerse cachondo
Italiano
ringalluzzire
Tedesco
eitel werden.
alleputzàu , pps, agt: alliputzau Definizione
de alleputzai
Sinonimi e contrari
alleporedhau,
alleporizadu,
alleputziu,
arrempudhiu,
trinitu
/
cdh. achinchinnatu
2.
totu alleputzau si dha cantat, prexau!
3.
gei ses alleputzau, oi, paris unu sennori! ◊ mulleri alleputzada… corramenta segura! ◊ cun pobidhu miu gi no fiat cosa de s'arrosci, sempri bèni alliputzau fiat
Traduzioni
Francese
ragaillardi,
gai,
pomponné
Inglese
made cocky,
merry,
dressed up
Spagnolo
alegre,
acicalado
Italiano
ringalluzzito,
allégro,
agghindato
Tedesco
eitel geworden,
fröhlich,
herausgeputzt.
apudhài , vrb: apudhare Definizione
su si che artzare a su pudhàrgiu, a s’acorru de is pudhas, artzare a pitzu de calecuna cosa che is pudhas; andhare a in artu; su si crèdere meda, bogare atza che pudhu in mesu de pudhas
Sinonimi e contrari
apiculai,
apodhilare,
apudhalzare
/
ampiai,
alciare
/
alleporedhare,
alleporizare,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
Frasi
ma càstia cussu caboni chi si est apudhau asuba de sa carrada! ◊ custa pudha fiat apudhada asuba de unu muntoni de òru…
2.
sa nébida a mengianu de su Frumindosa si ndi apudhat a bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se percher,
ragaillardir,
remplir d'orgueil
Inglese
to perch,
to make proud,
to make cocky
Spagnolo
posarse los pájaros,
engallarse
Italiano
appollaiarsi,
ringalluzzire,
insuperbire
Tedesco
sich niederkauen,
eitel werden,
stolz werden.
apudhichinàre, apudhighinàre , vrb Definizione
fàere su pudhighinu, che is pudhighinos, nau prus che àteru in cobertantza de is piciochedhos; su si pònnere o istare che pudhas, che pudhighinos in pitzu de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
alleporedhare,
alleporizare,
apudhai,
incaboniscai,
ingrigliare
/
apudhalzare
2.
apudhighinada in sas àlbures, sighiat a si fàghere sa zoronada budhinne cariasa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'enorgueillir,
ragaillardir
Inglese
to make proud,
to make cocky
Spagnolo
engallarse
Italiano
insuperbirsi,
ringalluzzire
Tedesco
stolz werden,
eitel werden.
arrampudhíu , agt: arrempudhiu,
arrepudhiu Definizione
chi est in pudhu, inganatzidu, fintzes bestiu bene
Sinonimi e contrari
alleputzau,
galosu,
inganatzidu
Frasi
su bírdiu fiat un'ómini arrampudhiu e sena de rispetu perunu po sa fillasta (F.Carlini)◊ nara, o piciochedhu… ge non ast a èssi tropu arrampudhiu, chi bolis intrai aundi est filla mia?!…◊ ma càstia, est béciu ma barrosu e arrampudhiu, circhendi fémina po si torrai a cojai!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ragaillardi
Inglese
cocky
Spagnolo
engreído
Italiano
ringalluzzito
Tedesco
eitel.
incaboniscadúra , nf Definizione
su s'incaboniscai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de se rengorger
Inglese
becoming cocky
Spagnolo
envalentonamiento,
engreimiento
Italiano
ringalluzziménto
Tedesco
eitel werden.
incaboniscài , vrb Definizione
coment'e fàere su caboniscu, su si giare importu mannu, fàere su togo; fintzes artziaresiche arrespondhendho cun ifadu po cosa chi no praghet
Sinonimi e contrari
achighiristai,
alleporedhare,
altivai,
impudhai,
inchibberare,
inchighiristai
2.
mi naras chi seu atesu e apustis si mi acostu t'incaboniscas?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ragaillardir,
être hardi
Inglese
to make cocky
Spagnolo
envalentonarse,
engallarse
Italiano
ringalluzzire,
èssere baldanzóso
Tedesco
sich brüsten.
inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari,
incragaristai,
increghestare Definizione
coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza
Sinonimi e contrari
achibberare,
achighiristai,
altivai,
inchibberare,
inchighiridhare
/
abbetiae,
afutare,
airai,
aorcare,
arrabbiai,
arrannegai,
collobbiare,
inchestare,
inchietae,
inchimerai,
incrabudhire,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Frasi
at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se fâcher à mort,
remplir d'orgueil,
lever la crête
Inglese
to fret and fume,
to make proud,
to get cocky
Spagnolo
alzar el gallo
Italiano
adirarsi forteménte,
insuperbire,
alzar la crésta
Tedesco
sich erzürnen,
stolz werden,
den Kamm schwellen lassen.
ingrigliàdu , pps, agt Definizione
de ingrigliare
Sinonimi e contrari
alleporedhau,
alleporizadu,
arreputzadu,
incaboniscau
Traduzioni
Francese
ragaillardi
Inglese
cocky (made)
Spagnolo
engallado
Italiano
ringalluzzito
Tedesco
eitel.
ingrigliàre , vrb Definizione
abbiatzare, essire prus atzudos e inganios
Sinonimi e contrari
alleporedhare,
alleporizare,
apudhai,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrilliri
Frasi
a sa música allegra s'ingrígliant finas sos betzos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ragaillardir
Inglese
to make cocky
Spagnolo
engallar
Italiano
ringalluzzire
Tedesco
eitel werden.