allégru , agt: allelgu,
allergu,
alligru,
allilgu,
allirgu Definizione
chi giaet a bíere de provare cuntentesa, alligria: si narat fintzes de su naturale de chie si faet a bíere sèmpere cuntentu o erriet cun totus, chi est de naturale bonu
Sinonimi e contrari
caléschidu,
contentu,
festosu,
imbajoschidu,
pregiau,
pregiosu
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
pirmatu,
triltu
Modi di dire
csn:
zenias de paragones: a. che brintzi, che mariapica, che pitzone, che musca, che furferalzu, coment'e una pasca, che puzone in arzola, che predi cantendu missa, che tzintzipasca, che lepurisposu = allegru meda; a. che cuadhu cordogu, che cani papendu fogu = própiu nudha; allegru a binu = inciariu, chi at bufadu unu pagu tropu
Frasi
fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu ◊ is piciocos fiant allirgos ca sa cosa fiat andada bene ◊ totus funt allilgos: càstia is luxes ci dhue funt in is domos!◊ sa pitzochedha fut a pistighinzu ma allelga
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
gai
Inglese
cheerful
Spagnolo
alegre
Italiano
allégro,
gàio,
festóso,
lièto
Tedesco
fröhlich,
lustig,
heiter.
alleporedhàre , vrb Definizione
èssere alligros; èssere o bènnere in calore
Sinonimi e contrari
alleporizare,
apudhai,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
/
insuai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ragaillardir
Inglese
to make cocky,
to be merry
Spagnolo
estar alegre,
estar cachondo
Italiano
èssere allégro,
ringalluzzare
Tedesco
fröhlich sein,
eitel werden.
alleporedhàu , pps, agt Definizione
de alleporedhare
Sinonimi e contrari
alleputzau,
alleporizadu,
arreputzadu
/
incaboniscau,
ingrigliadu
Traduzioni
Francese
ragaillardi,
gai
Inglese
made cocky,
merry
Spagnolo
alegre,
cachondo
Italiano
ringalluzzito,
allégro
Tedesco
eitel geworden,
fröhlich.
alleputzàu , pps, agt: alliputzau Definizione
de alleputzai
Sinonimi e contrari
alleporedhau,
alleporizadu,
alleputziu,
arrempudhiu,
trinitu
/
cdh. achinchinnatu
2.
totu alleputzau si dha cantat, prexau!
3.
gei ses alleputzau, oi, paris unu sennori! ◊ mulleri alleputzada… corramenta segura! ◊ cun pobidhu miu gi no fiat cosa de s'arrosci, sempri bèni alliputzau fiat
Traduzioni
Francese
ragaillardi,
gai,
pomponné
Inglese
made cocky,
merry,
dressed up
Spagnolo
alegre,
acicalado
Italiano
ringalluzzito,
allégro,
agghindato
Tedesco
eitel geworden,
fröhlich,
herausgeputzt.
caléschidu , pps, agt: caréschidu Definizione
de calèschere; alligru che musca, prexau che una pasca
Sinonimi e contrari
allegru,
contentu,
pregiau,
pregiosu
| ctr.
dispiàchiu,
iscuntentu
2.
fit totu caléschidu pro su bonu afare chi aiat fatu ◊ già est pagu caréschidu, oe!…
Traduzioni
Francese
content,
jubilant
Inglese
rejoicing
Spagnolo
contento,
regocijado
Italiano
contènto,
gongolante
Tedesco
fröhlich.
imbajoschídu , pps, agt: imbajuschidu Definizione
de imbajoschire; chi est prexau che pasca, cuntentu meda
Sinonimi e contrari
allegru,
cuntentone
| ctr.
dispiàchiu
Frasi
su grígliu imbajuschidu, lendhe su bolu a sa tzega, a su nare de su re ch'est atapadu ◊ su coro imbajoschidu ndhe cheret brincare a fora, est fatzelladu!
Traduzioni
Francese
joyeux
Inglese
cheerful,
overflowing with joy
Spagnolo
alegre
Italiano
ílare,
gàio,
traboccante di giòia
Tedesco
fröhlich.
piacherósu , agt: piagherosu,
pragerosu,
pragherosu,
praserosu,
praxerosu,
prejerosu,
prexadosu,
prexarosu,
prexerosu Definizione
chi est prexau, chi dhi faet praxere, chi ndhe tenet praxere de ccn. cosa; fintzes chi faet praxere, chi praghet; chi faet praxeres, dispostu a giare agiudu
Sinonimi e contrari
contentu,
pregiau,
pregiosu
/
piaghile
| ctr.
discuntentu,
dispiàchiu
Frasi
so piagherosu de ti ndhe bènnere ◊ so pragerosa de osservare is consígios tuos ◊ seu prexerosu de custu resurtau ◊ deo l'istimo pro muzere e issa puru ndh'est piagherosa ◊ si mi podes agiudare nd'apu a èssere pragerosu
2.
fut pragherosu de abbarrare in su caente ◊ est piús piagherosu a iscríere sa poesia sena rima ◊ si at fatu cumpangia unu cantu prexerosu ◊ cussus piciocus acostumant a èssi prexarosus ◊ po comente ses donosa ses pragerosa a sa gente
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
satisfait,
joyeux
Inglese
satisfied
Spagnolo
complacido,
satisfecho
Italiano
compiaciuto,
lièto
Tedesco
zufrieden,
fröhlich,
froh,
erfreut,
glücklich.
pregiósu , agt: prexosu Definizione
chi est provandho cuntentesa, giaendho a bíere alligria
Sinonimi e contrari
allegru,
caléschidu,
contentu,
pregiau
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
tristu
Frasi
furiat prexosu po sa pentzada de su gopai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
joyeux,
gai
Inglese
merry
Spagnolo
alegre,
contento,
risueño
Italiano
gioióso,
lièto
Tedesco
fröhlich,
froh.
scadrallútu , agt: iscardallutu*,
scardallutu Definizione
nau de ccn., chi tenet un'atentzione bia, chi est abbistu, sèmpere atentu a totu
Sinonimi e contrari
abbistu,
allutinedhu,
ispabillu,
sciscitu,
spiscinetu
Frasi
e gei no est scadrallutu, su pipiu, lah! ◊ e chin'est cussu scadrallutu chi mi at bistiu aici?! ◊ giai ca ses scadrallutu, tui, bai e cica trabballu a fillu tuu!
Traduzioni
Francese
gai,
spirituel
Inglese
cheerful
Spagnolo
alegre,
gracioso
Italiano
allégro,
spiritóso
Tedesco
fröhlich,
lustig.
ufànu , agt Definizione
chi est prexau, alligru; fintzes chi si credet meda, chi si bantat / ufanu che ruca = prexau che pasca, allegru che musca
Sinonimi e contrari
allegru,
contentu,
prexau
/
bantageri,
magnosu 1,
spageri,
superbiosu
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
nechidau
Frasi
isse, tra sos abbréngulos, ufanu cun d-una canna presa s'infusilat (P.Casu)◊ si lu permitides, no revudo de m'ider dispedidu in modu ufanu (P.Giudice Marras)◊ fetant festa sos cristianos comente faghent in chelu sos ànghelos meda ufanos
2.
e si tandho ti faches tantu ufana mi nche pones su nasu in!…
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
gai
Inglese
joyful
Spagnolo
ufano
Italiano
giulivo
Tedesco
fröhlich.