acarduràu , agt Definizione
chi tenet caente meda, basca
Sinonimi e contrari
acaldanadu,
acardadu,
imbaschidu,
imbudhansau,
impatiu,
incaldatzadu,
incardurau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
échauffé
Inglese
hot
Spagnolo
acalorado
Italiano
accaldato
Tedesco
erhitzt.
afiolàre , vrb: afiorare Definizione
acostire sa terra a calecuna cosa prantada; apretare su fàmene, unu bisóngiu, bènnere fàmene o bisóngiu forte
Sinonimi e contrari
assacarrare
/
apretai,
sighire
Traduzioni
Francese
presser
Inglese
to be hot on s.o.’s
Spagnolo
apremiar,
acuciar (hambre,
otro)
Italiano
incalzare (della fame,
di altro)
Tedesco
bedrängen.
aspidòre , nm Definizione
nau prus che àteru de is cosas de papare, su sabore forte chi paret coment'e ispitzulandho sa limba, ispirtindho, coment'est su piberone orrúbiu (minudu), sa chibudha, su casu martzu; nau de su tempus, fritu forte
Sinonimi e contrari
aspidesa
/
frizidore
Frasi
a ndhe zughet de aspidore cussu piberone! ◊ in s'aghedu a sa chibudha che li essit s'aspidore
2.
lampu arratza de aspidore: fintzas astrendhe est!
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
saveur piquante
Inglese
hot taste
Spagnolo
picante
Italiano
sapóre piccante
Tedesco
pikanter Geschmack.
cardufàri , nm: carduvare,
carduvari Definizione
chinisu, su chinisu budhiu asuta de sa braxa
Sinonimi e contrari
calduchinu,
fadhisa,
fairivàiri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cendre sous la braise
Inglese
hot ash
Spagnolo
rescoldo
Italiano
cinìgia
Tedesco
heiße Asche.
fadhísa , nf: fadhixa Definizione
chinisu, cussu budhiu asuta de sa braxa; su fogu etotu
Sinonimi e contrari
cardufari,
fairivàiri
Frasi
si sa Sardigna sighit a bruxare goi no at a passare annos meda chi s'at a reduire a un'ísula de fadhixa ◊ coghiat sa cótzula in sa fadhixa
Etimo
ltn.
*falliva
Traduzioni
Francese
cendre sous la braise
Inglese
hot ash
Spagnolo
ceniza caliente debajo de las brasas
Italiano
cinìgia
Tedesco
Glutasche.
fairivàiri , nm: farivàiri,
farivari,
frarivrari Definizione
chinisu biu e giai orrúbiu de cantu est budhiu meda asuta de sa braxa, tanti ca faet a dhue còere cosa (patata, castàngia, ou)
Sinonimi e contrari
calduchinu,
cardufari,
fadhisa
Frasi
cust'ou at a èssi prus saboriu si dhu fia tebidebi in su fairivàiri? ◊ s'istrumpat in s'arena finivini che pisita in su farivari ◊ allorigados in su farivari, mesa bentre tizirint in caentu…
Etimo
ltn.
flagrare
Traduzioni
Francese
cendre sous la braise
Inglese
hot ash
Spagnolo
ceniza caliente debajo de las brasas
Italiano
cinìgia
Tedesco
Glutasche.
focósu , agt: fogosu,
fugosu Definizione
chi est budhiu, chi faet basca meda coment'e chi giutzat fogu; nau de gente, chi si dha leat a coro, chi sentit sa cosa de una manera forte, cun arrennegu, coment'e cosa chi dh’interessat meda; nau de cosas de papare, calurosu, o fintzes de sabore malu
Sinonimi e contrari
ifogadu
/
calurosu
/
arrabbiosu,
furianu,
impurdedhiu
/
tosconosu
/
cdh. fucosu
Frasi
in s'umbra tua robbas e pastores godiant in sas dies prus fogosas ◊ ocannu at fatu un'istiu fogosu
2.
dèu no dhu faia aici fogosu, no dh'ia a èssi crétiu ca fut capassu de betai is tullas a una piciocona! ◊ ite fogosa e pàsida currera, oe, sa tua! ◊ sa gioventude est fogosa ◊ cussu fut innantis sardista fogosu e apustis fascista isprammau
Cognomi e Proverbi
prb:
cuadhu fogosu no pigat mai pannu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fougueux,
violent
Inglese
hot,
violent
Spagnolo
fogoso
Italiano
focóso,
violènto
Tedesco
glühendheiß,
feurig.
imbaschídu , pps, agt: imbaschiu Definizione
de imbaschiri; chi tenet calura, basca, chi est caente meda
Sinonimi e contrari
càlidu,
acaldanadu,
acardurau,
imbudhansau,
impatiu,
incalurzidu,
incardurau
| ctr.
fridu,
titirigosu
2.
su sole fit altu e s'aera imbaschida ◊ imbaschiu meda ses chi ses oberrendi totu?!
Traduzioni
Francese
échauffé
Inglese
hot (got)
Spagnolo
acalorado
Italiano
accaldato
Tedesco
erhitzt.
incaldatzàdu , pps, agt Definizione
chi tenet caente meda, chi at pigau basca
Sinonimi e contrari
acaldanadu,
imbaschidu,
impatiu,
incalentoriu,
incardurau
| ctr.
friscu,
fritu,
ifritadu
Traduzioni
Francese
échauffé
Inglese
hot,
become hot
Spagnolo
acalorado
Italiano
accaldato
Tedesco
erhitzt.
iscajentàre , vrb: iscallentare,
iscazentare,
scallentai Definizione
fàere caente meda; nau in cobertantza, arrennegare, artzare sa boghe foedhandho
Sinonimi e contrari
imbudhighinare,
iscaldire
/
incaloritzire
Frasi
ti at fatu male a ti pònnere ca fis iscallentau de su caminu
2.
nos fimus iscajentandhe in una ripitida de arte, de religione, de poesia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer,
échauffer (fig.),
enflammer
Inglese
to heat,
to get hot
Spagnolo
calentar,
acalorar
Italiano
riscaldare,
accaldarsi
Tedesco
wärmen,
sich erhitzen.
iscotiscòta , avb Definizione
èssere i. = chi est budhiu, budhindho, chi abbruxat, no faet a dhu tocare
Sinonimi e contrari
budhidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bouillant
Inglese
boiling,
hot
Spagnolo
hirviendo
Italiano
bollènte
Tedesco
heiß.