Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

acarduràu , agt Definitzione chi tenet caente meda, basca Sinònimos e contràrios acaldanadu, acardadu, imbaschidu, imbudhansau, impatiu, incaldatzadu, incardurau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu échauffé Ingresu hot Ispagnolu acalorado Italianu accaldato Tedescu erhitzt.

afiolàre , vrb: afiorare Definitzione acostire sa terra a calecuna cosa prantada; apretare su fàmene, unu bisóngiu, bènnere fàmene o bisóngiu forte Sinònimos e contràrios assacarrare / apretai, sighire Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to be hot on s.o.’s Ispagnolu apremiar, acuciar (hambre, otro) Italianu incalzare (della fame, di altro) Tedescu bedrängen.

aspidòre , nm Definitzione nau prus che àteru de is cosas de papare, su sabore forte chi paret coment'e ispitzulandho sa limba, ispirtindho, coment'est su piberone orrúbiu (minudu), sa chibudha, su casu martzu; nau de su tempus, fritu forte Sinònimos e contràrios aspidesa / frizidore Frases a ndhe zughet de aspidore cussu piberone! ◊ in s'aghedu a sa chibudha che li essit s'aspidore 2. lampu arratza de aspidore: fintzas astrendhe est! Terminologia iscientìfica sbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saveur piquante Ingresu hot taste Ispagnolu picante Italianu sapóre piccante Tedescu pikanter Geschmack.

cardufàri , nm: carduvare, carduvari Definitzione chinisu, su chinisu budhiu asuta de sa braxa Sinònimos e contràrios calduchinu, fadhisa, fairivàiri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cendre sous la braise Ingresu hot ash Ispagnolu rescoldo Italianu cinìgia Tedescu heiße Asche.

fadhísa , nf: fadhixa Definitzione chinisu, cussu budhiu asuta de sa braxa; su fogu etotu Sinònimos e contràrios cardufari, fairivàiri Frases si sa Sardigna sighit a bruxare goi no at a passare annos meda chi s'at a reduire a un'ísula de fadhixa ◊ coghiat sa cótzula in sa fadhixa Ètimu ltn. *falliva Tradutziones Frantzesu cendre sous la braise Ingresu hot ash Ispagnolu ceniza caliente debajo de las brasas Italianu cinìgia Tedescu Glutasche.

fairivàiri , nm: farivàiri, farivari, frarivrari Definitzione chinisu biu e giai orrúbiu de cantu est budhiu meda asuta de sa braxa, tanti ca faet a dhue còere cosa (patata, castàngia, ou) Sinònimos e contràrios calduchinu, cardufari, fadhisa Frases cust'ou at a èssi prus saboriu si dhu fia tebidebi in su fairivàiri? ◊ s'istrumpat in s'arena finivini che pisita in su farivari ◊ allorigados in su farivari, mesa bentre tizirint in caentu… Ètimu ltn. flagrare Tradutziones Frantzesu cendre sous la braise Ingresu hot ash Ispagnolu ceniza caliente debajo de las brasas Italianu cinìgia Tedescu Glutasche.

focósu , agt: fogosu, fugosu Definitzione chi est budhiu, chi faet basca meda coment'e chi giutzat fogu; nau de gente, chi si dha leat a coro, chi sentit sa cosa de una manera forte, cun arrennegu, coment'e cosa chi dh’interessat meda; nau de cosas de papare, calurosu, o fintzes de sabore malu Sinònimos e contràrios ifogadu / calurosu / arrabbiosu, furianu, impurdedhiu / tosconosu / cdh. fucosu Frases in s'umbra tua robbas e pastores godiant in sas dies prus fogosas ◊ ocannu at fatu un'istiu fogosu 2. dèu no dhu faia aici fogosu, no dh'ia a èssi crétiu ca fut capassu de betai is tullas a una piciocona! ◊ ite fogosa e pàsida currera, oe, sa tua! ◊ sa gioventude est fogosa ◊ cussu fut innantis sardista fogosu e apustis fascista isprammau Sambenados e Provèrbios prb: cuadhu fogosu no pigat mai pannu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fougueux, violent Ingresu hot, violent Ispagnolu fogoso Italianu focóso, violènto Tedescu glühendheiß, feurig.

imbaschídu , pps, agt: imbaschiu Definitzione de imbaschiri; chi tenet calura, basca, chi est caente meda Sinònimos e contràrios càlidu, acaldanadu, acardurau, imbudhansau, impatiu, incalurzidu, incardurau | ctr. fridu, titirigosu 2. su sole fit altu e s'aera imbaschida ◊ imbaschiu meda ses chi ses oberrendi totu?! Tradutziones Frantzesu échauffé Ingresu hot (got) Ispagnolu acalorado Italianu accaldato Tedescu erhitzt.

incaldatzàdu , pps, agt Definitzione chi tenet caente meda, chi at pigau basca Sinònimos e contràrios acaldanadu, imbaschidu, impatiu, incalentoriu, incardurau | ctr. friscu, fritu, ifritadu Tradutziones Frantzesu échauffé Ingresu hot, become hot Ispagnolu acalorado Italianu accaldato Tedescu erhitzt.

iscajentàre , vrb: iscallentare, iscazentare, scallentai Definitzione fàere caente meda; nau in cobertantza, arrennegare, artzare sa boghe foedhandho Sinònimos e contràrios imbudhighinare, iscaldire / incaloritzire Frases ti at fatu male a ti pònnere ca fis iscallentau de su caminu 2. nos fimus iscajentandhe in una ripitida de arte, de religione, de poesia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chauffer, échauffer (fig.), enflammer Ingresu to heat, to get hot Ispagnolu calentar, acalorar Italianu riscaldare, accaldarsi Tedescu wärmen, sich erhitzen.

iscotiscòta , avb Definitzione èssere i. = chi est budhiu, budhindho, chi abbruxat, no faet a dhu tocare Sinònimos e contràrios budhidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bouillant Ingresu boiling, hot Ispagnolu hirviendo Italianu bollènte Tedescu heiß.

«« Torra a chircare