airàdu , pps, agt: airatu,
airau Definitzione
de airare; avb: a s’airada = a meda, a ira
Sinònimos e contràrios
fuliosu,
spiotau
/
arrennegadu
2.
mi das a bídere àbbidos de santu sendhe chi ses a sa vida airada ◊ est mortu suta de su pè de su cadhu airadu ◊ su trenu est coladu catzendhe fogu e fumu che airadu ◊ su cane de su padronu si pesaiat reu mossighendhe airadu (G.A.Cossu)◊ su mare est airadu chi ndhe tremo che canna
3.
s'ómine areste benit masedu ca timet chi airadu est su Segnore ◊ dormi, sa prendha mia, no istes airada!
Tradutziones
Frantzesu
impétueux
Ingresu
violent,
raging
Ispagnolu
impetuoso
Italianu
impetuóso,
irruènte
Tedescu
heftig.
focósu , agt: fogosu,
fugosu Definitzione
chi est budhiu, chi faet basca meda coment'e chi giutzat fogu; nau de gente, chi si dha leat a coro, chi sentit sa cosa de una manera forte, cun arrennegu, coment'e cosa chi dh’interessat meda; nau de cosas de papare, calurosu, o fintzes de sabore malu
Sinònimos e contràrios
ifogadu
/
calurosu
/
arrabbiosu,
furianu,
impurdedhiu
/
tosconosu
/
cdh. fucosu
Frases
in s'umbra tua robbas e pastores godiant in sas dies prus fogosas ◊ ocannu at fatu un'istiu fogosu
2.
dèu no dhu faia aici fogosu, no dh'ia a èssi crétiu ca fut capassu de betai is tullas a una piciocona! ◊ ite fogosa e pàsida currera, oe, sa tua! ◊ sa gioventude est fogosa ◊ cussu fut innantis sardista fogosu e apustis fascista isprammau
Sambenados e Provèrbios
prb:
cuadhu fogosu no pigat mai pannu
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fougueux,
violent
Ingresu
hot,
violent
Ispagnolu
fogoso
Italianu
focóso,
violènto
Tedescu
glühendheiß,
feurig.
fuliósu , agt: furiosu,
furriosu Definitzione
chi si movet lestru meda, cun fúrria e fuliesa, mescamente po sa fortza chi giughet / èssere o intrare che male furiosu = cummentzai ccn. cosa acoment'e chi si ndi bollat isciusciai su mundu, de sa ganas de fai, e apustis firmaisí e no fai prus nudha
Sinònimos e contràrios
airadu,
fruscu 1,
fúliu,
furianu,
fúrridu,
infrusau,
toleatzu
| ctr.
asiosu,
immajonadu,
lenu
Frases
su bentu est fuliosu ◊ su pitzinnu at tímiu ca at bistu sa curridura furiosa de sa béstia ◊ at isboetadu s'ebba e si est móida furiosa ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ s'àcua de s'arriu est furriosa candu ndi calat de is montis
2.
a isse l'intrat che male furiosu e assafines lassat totu ◊ no sias che male furiosu: aispeta!
Sambenados e Provèrbios
prb:
cuadhu furiosu no cumprit arringu ◊ male furiosu coitat a passare
Ètimu
itl.
furioso
Tradutziones
Frantzesu
rapide,
impétueux
Ingresu
speedy,
violent
Ispagnolu
rápido,
impetuoso
Italianu
velóce,
impetuóso,
irruènte
Tedescu
schnell,
heftig,
ungestüm.
imbudàda , nf Definitzione
ispinta forte chi si giaet a cropu / giúghere a unu o una cosa a imbudadas = pigai a unu o una cosa a ispintas, pigare de mala manera
Sinònimos e contràrios
butata,
ciúchiu,
ilgiarrada,
imperta,
ispinta,
ispuntone,
istrempiada
Frases
ndh'istrampat che àlvure isfundhada dai s'imbudada de unu bentu malu ◊ pro fàghere andhare s'àinu tocat de lu giúghere a imbudadas ◊ sos fizastros no podent bídere sa bídriga: la giughent a imbudadas! ◊ li deit un'imbudada e che lu beteit a modhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
poussée violente
Ingresu
violent push
Ispagnolu
empujón
Italianu
spintóne
Tedescu
heftiger Stoß.
rebbéstu , agt: ribbestu Definitzione
chi o chie est trotu, malu e fogosu puru faendho male
Sinònimos e contràrios
arrebbecu,
rebbéchinu,
rebelde,
rebessu
/
cdh. fultzadori
Frases
siat mavele dogni fera rebbesta! (P.Casu)◊ posca de un'ora sas intragnas li creschent dae nou e su tzibbu rebbestu podet ingollopare a gustu sou ◊ cussu est falsu, ereze, rebbestu, prummonosu e triuladore! ◊ s'ànimu rebbestu at presse a si mascare de su dolore anzenu
2.
ch'essit, cunzat sa gianna, piús non pasat, andhat che upa in sa note rebbesta (S.Casu)
Ètimu
itl.
rubesto
Tradutziones
Frantzesu
violent
Ingresu
violent
Ispagnolu
violento
Italianu
violènto
Tedescu
gewalttätig,
heftig.
sciàcu , nm: isciacu*,
sciagu 1 Definitzione
bolet nàrrere dannu mannu, male e, segundhu comente si narat, fintzes surra, o cantidade manna
Sinònimos e contràrios
desacatu,
destrossa,
fracassu
/
banzu 1,
istràssia
/
meda
Frases
megat de mi nci ampuai su sànguni a conca: oi fatzu cancunu sciacu! ◊ no est nudha ancora su sciacu: eis a biri cosas peus! ◊ gei dh'at fatu su sciacu a bociri a cudhu!…◊ is Americanus, su coranta tres, ghetendi bombas ant fatu unu sciacu mannu in Castedhu ◊ is sordaus, apustis de ai fatu sciagu in dónnia parti de sa citadi, nci atafant in crésia e forrogant in dónnia logu (J.Murgia)
2.
e chi si permitant, is piciochedhus mius, a fai machioris, ca binti su sciacu!
3.
unu sciacu mannu de cosa ◊ cussu guaràngiat mera, pigat unu sciacu mannu de dinai ◊ si podit isciri chini est chi nci at isdorrocau cussu sciacu mannu de àcua a mesu de arruga?
Tradutziones
Frantzesu
malheur,
désastre
Ingresu
violent shaking,
accident
Ispagnolu
desgracia
Italianu
disgràzia,
sconquasso
Tedescu
Unglück,
Zertrümmerung.