afranchiàe, afranchiài, afranchiàre , vrb Definizione
pigare o arrasigare cun is farrancas
Sinonimi e contrari
abbranchiare,
afranciare,
farrascare,
iscalaviare,
scarrafiai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
escamoter
Inglese
to pinch
Spagnolo
birlar
Italiano
sgraffignare
Tedesco
wegnehmen.
aungràre , vrb Definizione
pònnere ungas, betare francas a sa cosa angena po che dha furare
Sinonimi e contrari
afufai,
arpiai,
arrapagnare,
arrapare 2,
craspuare,
furai,
inghitai,
irrobbare,
iscabeciare,
runtzinare,
sdorrobbai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
escamoter
Inglese
to pinch
Spagnolo
birlar
Italiano
sgraffignare
Tedesco
wegnehmen.
giogiói , nf Definizione
pistadura de un'istrinta
Traduzioni
Francese
pinçon
Inglese
the sign of a pinch
Spagnolo
marca de un pellizco
Italiano
pulcesécca
Tedesco
Zeichen von Zwicken.
imbràtu , nm Definizione
unu tanti pitichedhu, unu pagu de cosa, fintzes orrugu
Sinonimi e contrari
pimpiredhu,
pimpirida,
podhicada
/
arrogu,
bículu,
tancu
Frasi
no si bidet istedhu e ne imbratu de luna (G.Piga)◊ semus un'imbratu de prúghere e de chisina ◊ mancu imbratu de lucore si biet in s'iforru de sa note ◊ connoschent un'imbratu de s'istória ◊ pro cundhire su fenúciu servit un'imbratu de casu friscu fratau
Etimo
itl.
imbratto
Traduzioni
Francese
pincée
Inglese
pinch
Spagnolo
pizca
Italiano
pìzzico
Tedesco
Kniff.
irfroghedhàre , vrb: irfruedhare Definizione
segare is pigionatzos o cambos noos chi essint in su truncu o in su fundhale de is matas
Sinonimi e contrari
immodhitare,
irbrossare,
irfrogare,
irgrasazonare,
ischesciai,
ispudhonare
| ctr.
imbrossai
Frasi
apo irfruedhadu sos múzulos, ca creschent menzus sas iferturas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ébourgeonner
Inglese
to pinch out
Spagnolo
deschuponar
Italiano
scacchiare,
tagliare gli spròcchi
Tedesco
ausgeizen.
ispiciulàre , vrb: ispissulai,
ispissulare,
ispitulare,
ispituliare,
ispitzuai,
ispitzulai,
ispitzulare,
spiciuai Definizione
giare ispítzulos cun is pódhighes, giare cropighedhos cun su bicu (nau de is pigiones), segare calecunu orrughedhu de cosa papandho cun pagu gana o deasi a su tasta tasta; púnghere comente faent unos cantu bobbois / ispitzuai s'apititu = pònnere o fagher bènnere fàmine; ispitzulai is cordas = tocare sas cordas pro sonare
Sinonimi e contrari
biculare,
ispitudhare,
ispitzicorvare,
papai,
pissulai,
piticare,
púnghere,
spribillonai
Frasi
dh'at ispitzulau un'àrgia, unu càvuru ◊ cussus chi beniant ispitzulaus de s'àrgia fiant giai sèmpiri is trabballadoris de sa terra ◊ sos corbos l'ispitúlient! ◊ sa musca est ispissulendi ◊ chi ispítzulent e chi papent! ◊ lassa sa figu, puzone, lassa su dh'ispitzulare!
2.
ispítzulu is cordas de su coru po chi s'intendant is sonus fintzas a innia (P.Testa)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pincer
Inglese
to pinch,
to sting
Spagnolo
pellizcar,
picar,
picotear
Italiano
pizzicare
Tedesco
kneifen.
ispudhonàre , vrb Definizione
betare o segare is cambos noos, is pigionatzos de una mata
Sinonimi e contrari
brossare,
illeinare,
immodhitare,
ipuzonare,
irgrasazonare,
irbrossare,
ischesciai
Frasi
s'ortulanu est ispudhonendhe in sa bardera ◊ su binzateri pudat e ispudhonat in modu chi sa binza batat frutu bonu e meda
Traduzioni
Francese
ébourgeonner
Inglese
to pinch out
Spagnolo
desvastigar,
deschuponar
Italiano
spollonare
Tedesco
von Schößlingen befreien.
piticàre , vrb: pitigare Definizione
giare pítighes, giare ispítzulos cun sa punta de is póghighes, o fintzes cun àtera cosa chi istringhet o frigat a forte e faet a malandra in sa carre; in cobertantza, pònnere contravintzione, fàere dannu (fintzes furare) o a dónnia modu cosa chi dispraxet a dannu de ccn.
Sinonimi e contrari
apitzulae,
ispitulare,
pissulai,
pitiligare
/
acostanare,
frazare,
friai,
inghetare,
malandrare
/
furai
Frasi
sa bota mi at pitigadu su pè ◊ a s'àinu l'at pitigadu su sedhone
2.
cussu l'ant pitigadu sos síndhigos ca poniat abba in su late a bèndhere ◊ sos pastores deviant istare in sa cussorza ficados che palones pro no los pitigare sas àbbiles o sos ladros ◊ nues de fumu ràntzigu mi pítigant sos ojos ◊ de sos pògheros nudha l'importavat: fit ladru e piticavat dae sa càscia (A.Mariani)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pincer
Inglese
to pinch
Spagnolo
pellizcar
Italiano
pizzicare
Tedesco
kneifen,
erwischen.
pítiche 1 , nm: pítighe,
pítziche,
pítziga,
pítzighe Definizione
istrinta chi si giaet cun duos pódhighes a sa carre (chi si est a forte dolet puru e po cussu si narat fintzes in su sensu de male, dannu); ferru addopiau in duos de pòdere aferrare tzitzones aconciandho su fogu; genia de pintza cun sa molla po poderare orrobba istérria / min. pitichedhu, pitighedhu / cosa posta a pitighedhu, a pitighedhedhu = in picedhu, apenas arréscia, posta in pitzus de calincuna cosa ma tropu a oru e in perígulu de ndi arrúiri
Sinonimi e contrari
pitibiti,
piticada,
pitiliche,
pítzulu 1
/
pitzighitu
/
pítziris
Frasi
bae, li tiras sas orígias e li das unu basu a pitighedhos ◊ cras sero ti apo a dare unu basu a pitichedhos ◊ si dispedeit dèndheli unu pítighe trofijadu in su cavanedhu ◊ sos pítighes de pitzinnia essint a betzesa ◊ liu damus nois, su pítziche, a su maghiarju ricu!…
2.
donzi tantu achicaiat fogu a sa pipa cun su pitighedhu
3.
si no lis pones pítighes, cussos trastes che los bolat su bentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pincement,
fichoir,
pince
Inglese
pinch,
clothes peg,
tongs
Spagnolo
pellizco,
pinza
Italiano
pizzicòtto,
mollétta
Tedesco
Kniff,
Feuerzange,
Wäscheklammmer.
spíciu , nm: ispítzulu,
spitzu,
spíssulu,
spítzulu Definizione
istrinta chi si giaet cun sa punta de duos pódhighes a sa carre, cropu de bicu chi giaent is pigiones, genia de puntura (o fintzes de mossighedhu) chi faent is bobbois; biculedhu piticu o apenas de cosa chi si segat o si pigat cun sa punta de is pódhighes, parte pitica de calecuna cosa / min. spitzulitu
Sinonimi e contrari
bicada,
pítiche 1,
puntura
/
arroghedhu,
pimpirina,
piticada,
pítzolu
Modi di dire
csn:
basai a spítzulus = basare muntenindhe s'àteru a càvanos cun sos pódhighes; fai sa cosa a spitzuledhu a spitzuledhu, a spítzulus e a móssius = a pagu a pagu, a arrogus e a mússius; consumai sa cosa a spitzuledhu = a retentu, a pagu a pagu, a régula
Frasi
comenti si curat su spítzulu de s'àrgia? ◊ unu spitzu de carroga si minescit, e no unu spitzu de babballoti! ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca e malacaducu ◊ seu totu a alluinadura de ogus e a spitzus a brenti
2.
cussu frori s'est sicau totu: no ndi at abarrau mancu unu spíciu! ◊ cussus no funt bonus a trabballai unu spitzu de bíngia!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pincée,
coup de bec
Inglese
pinch,
bite
Spagnolo
pellizco,
picotazo
Italiano
pízzico,
beccata
Tedesco
Kniff,
Schnabelhieb.
spiciuài , vrb: ispiciulare*,
spitzuai,
spitzulai,
spitzuliai Definizione
giare ispítzulos cun sa punta de is pódhighes, bicare, giare cropighedhos cun su bicu, segare biculedhos de cosa papandho cun pagu gana o fintzes tanti po tastare; púnghere comente faent is bobbois; in cobertantza, nàrrere cosa chi pagu praghet a s'àteru
Sinonimi e contrari
biculare,
irbiculare,
ispitudhare,
ispitzicorvare,
pibitzuai,
piticare,
púnghere,
spribillonai
Modi di dire
csn:
spíciua e gheta = zenia de pasta chi si faghet tesa a fine (azummai che faghindhe pane de fresa) e chi si segat a bículos a pódhighes etotu (spíciu, spiciuai) e si betat deretu a sa padedha de s'abba in su fogu: si cundhit che a totu sos macarrones; spítzula e fui = donai su spítzulu e fuiri, comenti faint is arresis: si narat de unu sentza de sétiu, chi cummentzat e no acabbat, chi fait pagu pagu e si ndi andat; spitzulaisí pari pari = istare nèndhesi cosa s'unu cun s'àteru a dirbetu, ofendhíndhesi; spitzulai che un'espi = ofèndhere
Frasi
ingunis no fait a dhoi abarrai ca ti spítzuat su sintzu ◊ is espis funt animaledhus chi spítzulant ◊ prus de milla pillonis ant cumentzau a si dhu spitzulai a totu spitzulai ◊ fendi a papai o fendi àturu, chi abarru in domu seu sempri spiciuendi
Traduzioni
Francese
pincer,
piquer
Inglese
to pinch,
to bite
Spagnolo
pellizcar,
picar
Italiano
pizzicare,
punzecchiare
Tedesco
kneifen,
unaufhörlich stechen.
spitzulítu , nm Definizione
min. de spítzulu, ispítzulu etotu
Sinonimi e contrari
pítiche 1,
pitiliche
Frasi
at pigau is piciocas a spitzulitus
Traduzioni
Francese
pinçon
Inglese
pinch
Spagnolo
pellizco
Italiano
pizzicòtto
Tedesco
Kniff.