bicài , vrb: abbicai,
bicare Definizione
pigare su papare cun su bicu, iscúdere, fèrrere cun su bicu; istare a su tasta tasta cosas de papare / bicai su casu = triballare su casu cun sa punta de sos pódhighes pro ndhe li fàghere essire su soru e pro l’allisiare
Sinonimi e contrari
bichitare,
isbicare,
ispiticulare,
pissulai
/
spribillonai
Frasi
mighi ti bicat, cussu pudhu!
2.
seis bichendu dogna cosa che guntruxus malus a satzai ◊ chini bicat fatuvatu no giaunat ◊ a mignanu est sèmpere bicanno e a ora de prànnere no dhi pigat fàmene! (P.La Croce)
Cognomi e Proverbi
prb:
pilloni chi no bicat at bicau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prendre avec le bec,
becqueter
Inglese
to peck a
Spagnolo
picotear,
picar
Italiano
beccare,
spilluzzicare
Tedesco
picken.
bicaméntu , nm Definizione
su bicare, su istare bicandho, mescamente nau de su istare a su tasta tasta cosas de papare
Sinonimi e contrari
bicadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dégustation
Inglese
nibbling,
tasting
Spagnolo
el picar,
el picotear
Italiano
spilluzzicaménto
Tedesco
Picken.
bichitàre , vrb Definizione
papare, arregòllere sa cosa cun su bicu
Sinonimi e contrari
abbicai,
biculitare,
ispidhuncare,
ispirtzulare,
pibitzuai
Frasi
calchi poforinu andhaiat onzi tantu a bichitare su trigu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prendre avec le bec,
becqueter,
picorer
Inglese
to peck
Spagnolo
picar,
picotear
Italiano
beccare
Tedesco
aufpicken.
botài , vrb: botare Definizione
pigare a befa, betare botas, foedhare a befa de ccn.
Sinonimi e contrari
diciare,
isciafetai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisanter,
badiner,
persifier
Inglese
to joke (about s.o.,
stg.)
Spagnolo
picar,
vacilar
Italiano
motteggiare
Tedesco
spötteln.
isbicàre , vrb Definizione
pigare a cropos de bicu, a bicadas
Sinonimi e contrari
abbicai,
pitulicare
/
isbichillitare
Frasi
sas pudhas si fint isbicadas tra issas finas a crebare ◊ lu sunt isbichendhe sos corvos ◊ sas pudhas fint isbichendhe calchi ranighedhu de cosa o calchi babbautzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner des coups de bec
Inglese
to peck
Spagnolo
picar
Italiano
beccare
Tedesco
aufpicken.
ispiciulàre , vrb: ispissulai,
ispissulare,
ispitulare,
ispituliare,
ispitzuai,
ispitzulai,
ispitzulare,
spiciuai Definizione
giare ispítzulos cun is pódhighes, giare cropighedhos cun su bicu (nau de is pigiones), segare calecunu orrughedhu de cosa papandho cun pagu gana o deasi a su tasta tasta; púnghere comente faent unos cantu bobbois / ispitzuai s'apititu = pònnere o fagher bènnere fàmine; ispitzulai is cordas = tocare sas cordas pro sonare
Sinonimi e contrari
biculare,
ispitudhare,
ispitzicorvare,
papai,
pissulai,
piticare,
púnghere,
spribillonai
Frasi
dh'at ispitzulau un'àrgia, unu càvuru ◊ cussus chi beniant ispitzulaus de s'àrgia fiant giai sèmpiri is trabballadoris de sa terra ◊ sos corbos l'ispitúlient! ◊ sa musca est ispissulendi ◊ chi ispítzulent e chi papent! ◊ lassa sa figu, puzone, lassa su dh'ispitzulare!
2.
ispítzulu is cordas de su coru po chi s'intendant is sonus fintzas a innia (P.Testa)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pincer
Inglese
to pinch,
to sting
Spagnolo
pellizcar,
picar,
picotear
Italiano
pizzicare
Tedesco
kneifen.
ispuntzonàre , vrb: spuncionai Definizione
agiummai comente e púnghere a puncione, nàrrere o fàere cosa po portare a unu a fàere ccn. cosa, fintzes ofendhendhodhu; fàere in puncione, cumenciare a istacare calecuna filera de granu de su moriscu
Sinonimi e contrari
impunciai,
impuntzonare,
insissiligai,
intzidiare,
ispuntogliare,
ispuntziare,
ispuntzigonare,
punciurrare,
puntorjare,
tzuntzullare
Frasi
sas pudhas prus las ispuntzonabamus e prus s’istichiant e abarrabant firmas
2.
isprunindhe su trigumoriscu faghiant tres muntones: unu de trigumoriscu ínnidu de isprunire, unu de corros ispuntzonados e s'àteru de corros isprunidos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
taquiner,
encourager
Inglese
to spur,
to sting,
to prod,
to tease
Spagnolo
picar
Italiano
punzecchiare,
spronare
Tedesco
sticheln,
anspornen.
istuzàre , vrb Definizione
coment'e púnghere a istuzu (gurtedhu): fàere calecuna cosa po fàere andhare o mòvere, fàere trebballare, fàere foedhare faendho pregontas o àteru
Sinonimi e contrari
azachinare,
intzutzulai,
ispuntogliare,
sotae,
trotinare
Frasi
istuzare su zuo, s'àinu, sos triballantes ◊ sighèndhelu a istuzare benzei a ischire chi isse fit su capu ◊ cun suspos mi istuzaiat a chistionare ◊ deo l'istuzaia a si nche andhare tandho chi fit galu in tempus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aiguillonner (fig.),
pousser
Inglese
to urge,
to spur (on)
Spagnolo
aguijonear,
picar
Italiano
pungolare,
sollecitare
Tedesco
anstacheln,
drängen.
malichinzàre , vrb Definizione
èssere a iscrafíngiu, a papíngiu
Frasi
candho a s'ómine li malichinzat su culu… annu de burdos!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
démanger
Inglese
to itch
Spagnolo
picar
Italiano
prùdere
Tedesco
jucken.
pizolài , vrb Definizione
fàere o lassare fossighedhos (pizolu 1), singiale, comente faet sa bardúfola cun sa punta iscudendho a pitzu de un'àtera
Sinonimi e contrari
afitulai,
apintzocai,
ciarolare,
coconare,
inciancedhare,
isgabbiare,
majodhare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grêler
Inglese
to pit
Spagnolo
picar,
agujerear
Italiano
butterare
Tedesco
durchlöchern.
spiciuài , vrb: ispiciulare*,
spitzuai,
spitzulai,
spitzuliai Definizione
giare ispítzulos cun sa punta de is pódhighes, bicare, giare cropighedhos cun su bicu, segare biculedhos de cosa papandho cun pagu gana o fintzes tanti po tastare; púnghere comente faent is bobbois; in cobertantza, nàrrere cosa chi pagu praghet a s'àteru
Sinonimi e contrari
biculare,
irbiculare,
ispitudhare,
ispitzicorvare,
pibitzuai,
piticare,
púnghere,
spribillonai
Modi di dire
csn:
spíciua e gheta = zenia de pasta chi si faghet tesa a fine (azummai che faghindhe pane de fresa) e chi si segat a bículos a pódhighes etotu (spíciu, spiciuai) e si betat deretu a sa padedha de s'abba in su fogu: si cundhit che a totu sos macarrones; spítzula e fui = donai su spítzulu e fuiri, comenti faint is arresis: si narat de unu sentza de sétiu, chi cummentzat e no acabbat, chi fait pagu pagu e si ndi andat; spitzulaisí pari pari = istare nèndhesi cosa s'unu cun s'àteru a dirbetu, ofendhíndhesi; spitzulai che un'espi = ofèndhere
Frasi
ingunis no fait a dhoi abarrai ca ti spítzuat su sintzu ◊ is espis funt animaledhus chi spítzulant ◊ prus de milla pillonis ant cumentzau a si dhu spitzulai a totu spitzulai ◊ fendi a papai o fendi àturu, chi abarru in domu seu sempri spiciuendi
Traduzioni
Francese
pincer,
piquer
Inglese
to pinch,
to bite
Spagnolo
pellizcar,
picar
Italiano
pizzicare,
punzecchiare
Tedesco
kneifen,
unaufhörlich stechen.
spuncionài , vrb: ispuntzonare* Definizione
agiummai coment'e púnghere a puncione, púnghere cun calecuna cosa puntuda; nàrrere o foedhare a unu po dhu cumbínchere a fàere calecuna cosa; trebballare a puncione
Sinonimi e contrari
impunciai,
impuntzonare,
insissiligai,
intzidiare,
púgnere
Frasi
spuncionat aínturu de sa tana cun sa pértia po ndi fai essiri un'animali
2.
sa pingiaredha antiga fiat totu spuncionada e portàt duas manighedhas po dh'aguantai
Traduzioni
Francese
poinçonner
Inglese
to punch
Spagnolo
picar
Italiano
punzonare
Tedesco
stanzen.
spurtíri , vrb: ispirtire* Definizione
pistidhire in sa carre comente faet cosa budhia, su sole o àteru, ma fintzes comente faet cosighedha a punta che lana tostada o tètera, cosa arrasposa; giare ifadu, coment'e de cosa chi punghet o pistidhit in sa pedhe
Sinonimi e contrari
fríere,
ispitudhare,
ispitulare,
papai,
pistidhire,
piticare
Frasi
spurtit custu soli: seus in gennarxu e pareus in maju! ◊ notesta mi spurtiat custu pei, comenti dhu portu unfrau ◊ custu maglioni comenti mi tocat mi spurtit in su tzugu, ca sa pedhi est prus dilicada ◊ dhi spurtiat sa buca: fiat bíndhighi dis crocau
2.
funt is ingiustítzias chi ti spurtint
Cognomi e Proverbi
prb:
a chini spurtit coit
Traduzioni
Francese
démanger,
brûler
Inglese
to itch,
to smart
Spagnolo
picar
Italiano
dare prurito,
bruciare
Tedesco
jucken,
brennen.
trisinài 1 , vrb: trisinare Definizione
pistare, segare a pitichedhedhu, fàere a farinos / casu, pani, allu trisinau = tratagasau, pistau
Sinonimi e contrari
acapulai,
irfarfaruzare,
pistatzare
/
tratagasare
2.
po fai is pabassinas serbit puru córgiu de aràngiu trisinau
Traduzioni
Francese
hacher,
broyer
Inglese
to grind
Spagnolo
picar
Italiano
tritare
Tedesco
zerkleinern.