bicài , vrb: abbicai,
bicare Definitzione
pigare su papare cun su bicu, iscúdere, fèrrere cun su bicu; istare a su tasta tasta cosas de papare / bicai su casu = triballare su casu cun sa punta de sos pódhighes pro ndhe li fàghere essire su soru e pro l’allisiare
Sinònimos e contràrios
bichitare,
isbicare,
ispiticulare,
pissulai
/
spribillonai
Frases
mighi ti bicat, cussu pudhu!
2.
seis bichendu dogna cosa che guntruxus malus a satzai ◊ chini bicat fatuvatu no giaunat ◊ a mignanu est sèmpere bicanno e a ora de prànnere no dhi pigat fàmene! (P.La Croce)
Sambenados e Provèrbios
prb:
pilloni chi no bicat at bicau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre avec le bec,
becqueter
Ingresu
to peck a
Ispagnolu
picotear,
picar
Italianu
beccare,
spilluzzicare
Tedescu
picken.
bicaméntu , nm Definitzione
su bicare, su istare bicandho, mescamente nau de su istare a su tasta tasta cosas de papare
Sinònimos e contràrios
bicadura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
dégustation
Ingresu
nibbling,
tasting
Ispagnolu
el picar,
el picotear
Italianu
spilluzzicaménto
Tedescu
Picken.
bichitàre , vrb Definitzione
papare, arregòllere sa cosa cun su bicu
Sinònimos e contràrios
abbicai,
biculitare,
ispidhuncare,
ispirtzulare,
pibitzuai
Frases
calchi poforinu andhaiat onzi tantu a bichitare su trigu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre avec le bec,
becqueter,
picorer
Ingresu
to peck
Ispagnolu
picar,
picotear
Italianu
beccare
Tedescu
aufpicken.
botài , vrb: botare Definitzione
pigare a befa, betare botas, foedhare a befa de ccn.
Sinònimos e contràrios
diciare,
isciafetai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
plaisanter,
badiner,
persifier
Ingresu
to joke (about s.o.,
stg.)
Ispagnolu
picar,
vacilar
Italianu
motteggiare
Tedescu
spötteln.
isbicàre , vrb Definitzione
pigare a cropos de bicu, a bicadas
Sinònimos e contràrios
abbicai,
pitulicare
/
isbichillitare
Frases
sas pudhas si fint isbicadas tra issas finas a crebare ◊ lu sunt isbichendhe sos corvos ◊ sas pudhas fint isbichendhe calchi ranighedhu de cosa o calchi babbautzu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
donner des coups de bec
Ingresu
to peck
Ispagnolu
picar
Italianu
beccare
Tedescu
aufpicken.
ispiciulàre , vrb: ispissulai,
ispissulare,
ispitulare,
ispituliare,
ispitzuai,
ispitzulai,
ispitzulare,
spiciuai Definitzione
giare ispítzulos cun is pódhighes, giare cropighedhos cun su bicu (nau de is pigiones), segare calecunu orrughedhu de cosa papandho cun pagu gana o deasi a su tasta tasta; púnghere comente faent unos cantu bobbois / ispitzuai s'apititu = pònnere o fagher bènnere fàmine; ispitzulai is cordas = tocare sas cordas pro sonare
Sinònimos e contràrios
biculare,
ispitudhare,
ispitzicorvare,
papai,
pissulai,
piticare,
púnghere,
spribillonai
Frases
dh'at ispitzulau un'àrgia, unu càvuru ◊ cussus chi beniant ispitzulaus de s'àrgia fiant giai sèmpiri is trabballadoris de sa terra ◊ sos corbos l'ispitúlient! ◊ sa musca est ispissulendi ◊ chi ispítzulent e chi papent! ◊ lassa sa figu, puzone, lassa su dh'ispitzulare!
2.
ispítzulu is cordas de su coru po chi s'intendant is sonus fintzas a innia (P.Testa)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pincer
Ingresu
to pinch,
to sting
Ispagnolu
pellizcar,
picar,
picotear
Italianu
pizzicare
Tedescu
kneifen.
ispuntzonàre , vrb: spuncionai Definitzione
agiummai comente e púnghere a puncione, nàrrere o fàere cosa po portare a unu a fàere ccn. cosa, fintzes ofendhendhodhu; fàere in puncione, cumenciare a istacare calecuna filera de granu de su moriscu
Sinònimos e contràrios
impunciai,
impuntzonare,
insissiligai,
intzidiare,
ispuntogliare,
ispuntziare,
ispuntzigonare,
punciurrare,
puntorjare,
tzuntzullare
Frases
sas pudhas prus las ispuntzonabamus e prus s’istichiant e abarrabant firmas
2.
isprunindhe su trigumoriscu faghiant tres muntones: unu de trigumoriscu ínnidu de isprunire, unu de corros ispuntzonados e s'àteru de corros isprunidos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
taquiner,
encourager
Ingresu
to spur,
to sting,
to prod,
to tease
Ispagnolu
picar
Italianu
punzecchiare,
spronare
Tedescu
sticheln,
anspornen.
istuzàre , vrb Definitzione
coment'e púnghere a istuzu (gurtedhu): fàere calecuna cosa po fàere andhare o mòvere, fàere trebballare, fàere foedhare faendho pregontas o àteru
Sinònimos e contràrios
azachinare,
intzutzulai,
ispuntogliare,
sotae,
trotinare
Frases
istuzare su zuo, s'àinu, sos triballantes ◊ sighèndhelu a istuzare benzei a ischire chi isse fit su capu ◊ cun suspos mi istuzaiat a chistionare ◊ deo l'istuzaia a si nche andhare tandho chi fit galu in tempus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aiguillonner (fig.),
pousser
Ingresu
to urge,
to spur (on)
Ispagnolu
aguijonear,
picar
Italianu
pungolare,
sollecitare
Tedescu
anstacheln,
drängen.
malichinzàre , vrb Definitzione
èssere a iscrafíngiu, a papíngiu
Frases
candho a s'ómine li malichinzat su culu… annu de burdos!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
démanger
Ingresu
to itch
Ispagnolu
picar
Italianu
prùdere
Tedescu
jucken.
pizolài , vrb Definitzione
fàere o lassare fossighedhos (pizolu 1), singiale, comente faet sa bardúfola cun sa punta iscudendho a pitzu de un'àtera
Sinònimos e contràrios
afitulai,
apintzocai,
ciarolare,
coconare,
inciancedhare,
isgabbiare,
majodhare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grêler
Ingresu
to pit
Ispagnolu
picar,
agujerear
Italianu
butterare
Tedescu
durchlöchern.
spiciuài , vrb: ispiciulare*,
spitzuai,
spitzulai,
spitzuliai Definitzione
giare ispítzulos cun sa punta de is pódhighes, bicare, giare cropighedhos cun su bicu, segare biculedhos de cosa papandho cun pagu gana o fintzes tanti po tastare; púnghere comente faent is bobbois; in cobertantza, nàrrere cosa chi pagu praghet a s'àteru
Sinònimos e contràrios
biculare,
irbiculare,
ispitudhare,
ispitzicorvare,
pibitzuai,
piticare,
púnghere,
spribillonai
Maneras de nàrrere
csn:
spíciua e gheta = zenia de pasta chi si faghet tesa a fine (azummai che faghindhe pane de fresa) e chi si segat a bículos a pódhighes etotu (spíciu, spiciuai) e si betat deretu a sa padedha de s'abba in su fogu: si cundhit che a totu sos macarrones; spítzula e fui = donai su spítzulu e fuiri, comenti faint is arresis: si narat de unu sentza de sétiu, chi cummentzat e no acabbat, chi fait pagu pagu e si ndi andat; spitzulaisí pari pari = istare nèndhesi cosa s'unu cun s'àteru a dirbetu, ofendhíndhesi; spitzulai che un'espi = ofèndhere
Frases
ingunis no fait a dhoi abarrai ca ti spítzuat su sintzu ◊ is espis funt animaledhus chi spítzulant ◊ prus de milla pillonis ant cumentzau a si dhu spitzulai a totu spitzulai ◊ fendi a papai o fendi àturu, chi abarru in domu seu sempri spiciuendi
Tradutziones
Frantzesu
pincer,
piquer
Ingresu
to pinch,
to bite
Ispagnolu
pellizcar,
picar
Italianu
pizzicare,
punzecchiare
Tedescu
kneifen,
unaufhörlich stechen.
spuncionài , vrb: ispuntzonare* Definitzione
agiummai coment'e púnghere a puncione, púnghere cun calecuna cosa puntuda; nàrrere o foedhare a unu po dhu cumbínchere a fàere calecuna cosa; trebballare a puncione
Sinònimos e contràrios
impunciai,
impuntzonare,
insissiligai,
intzidiare,
púgnere
Frases
spuncionat aínturu de sa tana cun sa pértia po ndi fai essiri un'animali
2.
sa pingiaredha antiga fiat totu spuncionada e portàt duas manighedhas po dh'aguantai
Tradutziones
Frantzesu
poinçonner
Ingresu
to punch
Ispagnolu
picar
Italianu
punzonare
Tedescu
stanzen.
spurtíri , vrb: ispirtire* Definitzione
pistidhire in sa carre comente faet cosa budhia, su sole o àteru, ma fintzes comente faet cosighedha a punta che lana tostada o tètera, cosa arrasposa; giare ifadu, coment'e de cosa chi punghet o pistidhit in sa pedhe
Sinònimos e contràrios
fríere,
ispitudhare,
ispitulare,
papai,
pistidhire,
piticare
Frases
spurtit custu soli: seus in gennarxu e pareus in maju! ◊ notesta mi spurtiat custu pei, comenti dhu portu unfrau ◊ custu maglioni comenti mi tocat mi spurtit in su tzugu, ca sa pedhi est prus dilicada ◊ dhi spurtiat sa buca: fiat bíndhighi dis crocau
2.
funt is ingiustítzias chi ti spurtint
Sambenados e Provèrbios
prb:
a chini spurtit coit
Tradutziones
Frantzesu
démanger,
brûler
Ingresu
to itch,
to smart
Ispagnolu
picar
Italianu
dare prurito,
bruciare
Tedescu
jucken,
brennen.
trisinài 1 , vrb: trisinare Definitzione
pistare, segare a pitichedhedhu, fàere a farinos / casu, pani, allu trisinau = tratagasau, pistau
Sinònimos e contràrios
acapulai,
irfarfaruzare,
pistatzare
/
tratagasare
2.
po fai is pabassinas serbit puru córgiu de aràngiu trisinau
Tradutziones
Frantzesu
hacher,
broyer
Ingresu
to grind
Ispagnolu
picar
Italianu
tritare
Tedescu
zerkleinern.