abboài , vrb: abbuai Definitzione
abbruxare s'istula, is terrenos de arare; curpire, tocare a népide su laore
Sinònimos e contràrios
abbrugiai,
abbruscare,
abburare
/
nabronari
/
abburvurare,
achichinare,
afurconare,
anneulare
Frases
in cudhus campus si bit fumu: stau ca funt abbuendi!
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement
Ingresu
to scorch,
to affect by smut
Ispagnolu
quemar,
artigar
Italianu
abbruciacchiare,
ingolpare
Tedescu
absengen,
mit Brandpilzen befallen.
abbrugiài, abbrugiàre , vrb: abbrujae,
abbrujare,
abbrusai,
abbrusare,
abbruxai,
abbruxare,
brugiare Definitzione
passare a fogu, calare a chinisu sa cosa; nau de su chi faet su fritu, sicare s’erba, su matedu modhe; pistidhire o ispirtire meda in sa carre; nàrrere male de s'àteru bogandhodhi fama mala a innóriu, fàere andhare male
Sinònimos e contràrios
abbrajare,
abbruscare,
abburare,
afocazare
/
infamai,
innorare
Frases
seus babbus sentza fillus, matas abbrugiadas ◊ mi parit ca pigu fragu de afracau: bolis biri ca si est abbrugiada sa cassarola chi tenis in su fogu?! ◊ in su padente abbrusau bi at solu morte e rosura ◊ nci ammancat peti chi s'abbrugit su pràngiu po asseliai is cosas!…
2.
su frius abbruxat is matas
3.
su soli abbruxat me in s'istadi
4.
sa língua tua abbruxat che fogu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler
Ingresu
to burn
Ispagnolu
quemar
Italianu
bruciare
Tedescu
verbrennen,
brennen.
afracàe , vrb: afracai 2,
afracare Definitzione
passare a fraca, a fràmula de fogu (fintzes abbruxare cosa coendho in istrégiu)
Sinònimos e contràrios
abbruschiai,
afracuai,
brugiare
Frases
as lassau afracai sa cassola in su fogu ◊ sa pulenti si no dha mórigas si afracat (E.Nieddu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement,
roussir
Ingresu
to scorch
Ispagnolu
chamuscar
Italianu
bruciacchiare
Tedescu
anbrennen.
aframatzàre , vrb Definitzione
abbruxare a lébiu, unu pagu, a fràmula
Sinònimos e contràrios
abbruscare,
aflachilai,
afogogliare,
afracuai,
aframiai,
aframucionare,
allampiai 1,
summuscrare
Frases
su fogu no las at brusiadas, sas àrbures, ca su logu fit netu, ma las at aframatzadas ca est coladu acurtzu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement
Ingresu
to scorch
Ispagnolu
chamuscar
Italianu
bruciacchiare
Tedescu
anbrennen,
verbrennen.
aframiài, aframiàre , vrb: aframmiare,
flammiai Definitzione
coment'e aframatzare, abbruxare unu pagu (a fogu, a fumu, cun arrancu malu)/ aframiai su casu cun is manus = abbatigare su casu in sa labia apustis morigada sa preta
Sinònimos e contràrios
abbruscare,
aflachilai,
afogogliare,
aframatzare,
afumentai,
allampiai 1,
summuscrare
/
incèndhere
Frases
istesiadinci de sa forredha, ca ndi essis aframiau! ◊ mi as aframiau cun cussus peis pudéscius! ◊ chi sighit custu sicori fintzas s'erba noa si afràmiat
2.
su lati callau dhu murigant, dh'afràmiant e ndi dhu piscant a is aiscus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement
Ingresu
to scorch
Ispagnolu
soflamar,
socarrar
Italianu
passare alla fiamma
Tedescu
anbrennen.
brugiàre , vrb: abbrugiai,
brujare,
brusare,
brusiare,
bruxare Definitzione
passare o fàere a fogu, calare a chinisu sa cosa; perdimentare sa cosa; nau de su chi faet su fritu, sicare sa cosa; pistidhire meda; nau de su cimentu, chi no afortit, no intostat e si sicat a pruine / brusiare s'erva birde = nàrrere male de unu
Sinònimos e contràrios
abbrajare,
abbruscare,
abburare,
afocazare,
fruxare
/
sperditziai
Frases
bucas sididas, laras bruxadas ◊ sas matas chi as brujadu t'isetant pro t'impicare! ◊ sa calura de s'istiu brúgiat sa cosa ◊ su sole ruju che a su fogu brúgiat finas sa pedra ◊ si pesesit unu fogu e brusesit su laore ◊ ponet fogu, brusat pasturas e laores e si dha pigat cun sos animales puru!
2.
sa limba de cussu pudidinosu brúsiat s'erva birde!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
brûler
Ingresu
to burn
Ispagnolu
quemar,
arder
Italianu
bruciare,
àrdere,
scottare,
ustionare
Tedescu
verbrennen,
ausdörren.
conciumíre , vrb: consumire,
consumiri,
cossumire,
cussumire Definitzione
acabbare, ispaciare ccn. cosa, imbeciare is cosas a fortza de dhas manigiare: dhu narant fintzes de gente, torrare a malu puntu de sa debbilesa po is dispraxeres
Sinònimos e contràrios
afinai,
afinigai,
assutighilare,
consumai,
ifiniare,
infinigae,
isgumentare,
ispitire,
sutigare
| ctr.
abboniare
Frases
su lughinzu a che èssere cossumidu prego siant chent'annos e piús ◊ apo pediu sa gràcia de pòdere conciumire cust’orrughedhu de vida innoe, aube n’est barta sa pena de dha bivire (G.Locci)
2.
prite, amantes, faghides tanta gherra e bos consumides in debbadas?
Ètimu
ctl., spn.
consumir(se)
Tradutziones
Frantzesu
détériorer,
brûler (fig.),
être dévoré
Ingresu
to damage,
to be distressed
Ispagnolu
consumir,
gastar
Italianu
deteriorare,
strùggersi
Tedescu
abnutzen,
vergehen.
fogulàre , vrb: afogulare Definitzione
pònnere fogu; abbruxare
Sinònimos e contràrios
afocazare
/
brugiare
2.
cun cuss'abba budhendhe mi so totu foguladu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler
Ingresu
to burn
Ispagnolu
quemar
Italianu
ustionare
Tedescu
verbrennen
iscotài, iscotàre , vrb: scotai 1 Definitzione
fàere o pònnere a budhire unu pagu, còere o abbruxare unu pagu / èssere iscot’iscota = budhiu de no si pòdiri aguantai
Sinònimos e contràrios
acotai
Frases
a custa cosa li cheret dadu duos bullos pro l'iscotare ◊ apo leadu sa padedha e mi so iscotadu ca fit in su fogu ◊ cust'abba est iscota iscota: pisti a budhida! ◊ sa corda dh'iscotant aizu e dh'arrustint
Tradutziones
Frantzesu
brûler
Ingresu
to burn,
to scorch,
to scald
Ispagnolu
quemar
Italianu
scottare,
sbollentare
Tedescu
aufkochen,
abbrühen.
piciài , vrb: (pi-ci-a-i) pissiai
pitziai,
pitziari Definitzione
prus che àteru s'efetu chi faet cosa chi punghet o chi abbruxat in sa carre; fintzes pigare cosa (esca) a buca coment'e bicandho; in cobertantza, nàrrere cosa, foedhos chi dispraxent, ofendhent
Sinònimos e contràrios
pistidhire,
púnghere,
ispiciulare,
spurtiri
/
piticare
/
anniscai
/
dispiàchere
Frases
su soli budhiu de s'istadi pítziat ◊ mi pítziat sa ferida
2.
su piscadori a lentza est abetendi chi su pisci pitzit ◊ su casu papadhu pítzia pítzia, ca no proit de su celu!
3.
is fuedhus avrincosus ferint e pítziant, ma a bortas faint prangi a chini dhus ghetat!
Ètimu
ltn.
*pits
Tradutziones
Frantzesu
brûler
Ingresu
to burn,
to hurt
Ispagnolu
quemar
Italianu
scottare
Tedescu
brennen.
pistidhíre , vrb Definitzione
fàere pitzigore, abbruxore, fàere nàrrere pistidha! po cosa budhia o chi punghet o tastandho cosa pitzigorosa
Sinònimos e contràrios
piciai,
pistidhare 1,
pistire,
spurtiri
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler
Ingresu
to burn
Ispagnolu
quemar
Italianu
scottare
Tedescu
brennen.
sfoghigiài , vrb Definitzione
coment'e pigare fogu, èssere abbruxandho
Sinònimos e contràrios
afocazare,
brugiare,
scallentai
2.
sa Sardigna est dogna istadi sa própiu cosa, sfoghigiada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler,
prendre feu
Ingresu
to revive
Ispagnolu
quemar
Italianu
rinfocolarsi
Tedescu
sich wieder erhitzen.
spurtíri , vrb: ispirtire* Definitzione
pistidhire in sa carre comente faet cosa budhia, su sole o àteru, ma fintzes comente faet cosighedha a punta che lana tostada o tètera, cosa arrasposa; giare ifadu, coment'e de cosa chi punghet o pistidhit in sa pedhe
Sinònimos e contràrios
fríere,
ispitudhare,
ispitulare,
papai,
pistidhire,
piticare
Frases
spurtit custu soli: seus in gennarxu e pareus in maju! ◊ notesta mi spurtiat custu pei, comenti dhu portu unfrau ◊ custu maglioni comenti mi tocat mi spurtit in su tzugu, ca sa pedhi est prus dilicada ◊ dhi spurtiat sa buca: fiat bíndhighi dis crocau
2.
funt is ingiustítzias chi ti spurtint
Sambenados e Provèrbios
prb:
a chini spurtit coit
Tradutziones
Frantzesu
démanger,
brûler
Ingresu
to itch,
to smart
Ispagnolu
picar
Italianu
dare prurito,
bruciare
Tedescu
jucken,
brennen.
summuscràre , vrb: sumuscrare Definitzione
abbruxare unu pagu
Sinònimos e contràrios
abbruscare,
afiamusciare,
aflachilai,
afogogliare,
aframatzare,
aframucionare,
aframiare,
auscare,
ulciare
Frases
si sumuscrat su porcu apustis mortu ◊ comente fia acontzendhe su fogu mi apo sumuscradu su pilu de su bratzu ◊ sa luchedha de s'istupinzu intro de su botedhu prenu de ozu ghermanu aiat atacau a sumuscrare su letzolu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement
Ingresu
to scorch
Ispagnolu
chamuscar
Italianu
abbruciacchiare
Tedescu
leicht anbrennen.
ulciàre , vrb: uschiare,
usciare,
uscrare,
uscrai Definitzione
abbruxare unu pagu, nau prus che àteru de pilu, tzudha o cosas deasi
Sinònimos e contràrios
abbruscare,
auscare,
summuscrare
Frases
bocheint su porcu e deretu l'uscreint ◊ ponet fogu a s'usciadinu e úsciat su porcu ◊ apenas ispojoladu, su porcu cheret ulciadu ◊ paris a su zigarru si uscrabat fintzas su nasu, cussu!
Ètimu
ltn.
usc(u)lare po ustulare
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement
Ingresu
to scorch
Ispagnolu
chamuscar,
socarrar
Italianu
abbruciacchiare
Tedescu
leicht anbrennen.