achídu , nm: achitu Definizione
agiudu, su chi si ndhe tenet o bogat, de bonu, de calecuna cosa; cosa chi si ponet po ndhe mantènnere un'àtera coment’e puntedhu, arraiga, o fintzes sustentu, alimentu; in cobertantza, dannu mannu
Sinonimi e contrari
agiudu,
balanzu 1,
lucru
/
arradicra,
cerboni
Frasi
si mi dades achidu faghimus custa faina ◊ ne achidu e ne ondra ti istrinant daghi rues!
2.
su sarmentu nou sentza achidu no si rezet ◊ debbilesa sentza achidu no dat cunfortu a sa mente (B.Asili)◊ tue tantu adorada lassas de domo su nidu, tue chi cun dulche achidu sos passos mi sustenias!
3.
za l'at tentu s'achidu, siscuru, a che li mòrrere sa muzere!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profit,
avantage
Inglese
advantage,
profit
Spagnolo
provecho
Italiano
ùtile,
vantàggio
Tedesco
Nutzen.
allibbiaméntu , nm: allibiamentu Sinonimi e contrari
gaju,
gódiu,
gosa,
gosamentu,
isciúscia,
ispaju,
lobru,
reconsizu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisir,
jouissance
Inglese
profit,
enjoyment
Spagnolo
provecho,
beneficio
Italiano
godiménto,
profitto
Tedesco
Genuß.
aprofetài, aprofetàre , vrb: aprofitai,
aprofitare,
prufetare Definizione
su ndhe bogare totu su bene possíbbile candho faet, bogare profetu, útile, no pèrdere s’ocasione bona; isfrutare is àteros o su dhis fàere dannu candho no si podent abbàlere o difèndhere
Frasi
pecadore, e cale ispetas piús manna biadia si de custa morte mia oe no ti ndhe aprofetas? ◊ che so acurtzu a butega e ndhe aprofito pro mi leare cosa ◊ tocat a ndhe aprofitare como chi est tempus bonu, a ndhe collire s'olia, no iscontzet! ◊ diciosus totus cudhus chi de custa gràtzia divina si ant aprofitai!(G.Loi)
2.
est aprofitendusindi, de mei! ◊ ti ndhe ses aprofitadu, de cussu pisedhu, ca ses prus mannu! ◊ deo l'apo posta in brios e àtere si ndh'est aprofetendhe! ◊ s'ammoradu l'aiat agatada sola e si ndhe fit aprofitadu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
profiter
Inglese
to profit
Spagnolo
aprovechar
Italiano
approfittare
Tedesco
benutzen,
ausnutzen.
cóntu 2 , nm Definizione
cosa chi andhat bene, chi batit a un'arresurtau bonu
Sinonimi e contrari
gadagnu,
profetu
Modi di dire
csn:
torrare a c. = cumbènnere, godangiai, torrai paris cun su chi andat bèni; chentza c. e ne capu = pro nudha, in debbadas; a c. meu, tou, sou, nostru = a càrrigu meu, tou, sou, a bandha, indipendhente, a manera chi donniunu nci pentzit cussu etotu a is cosas suas; tènniri, tennirisí a c. = arregalaisí, abarrai cun Deus, a istare bene, leàresi incuru, dare c., contivizare, fai atentzioni a ccn. cosa; dare c. a su bisonzu = andai avatu de s'abbisóngiu; a dónnia c. = de onzi manera
Frasi
cun contu l'amus fata sa essida: inoghe ch'est sa morte e no sa vida! (Grolle)◊ custa cosa no nos torrat a contu: ispendhimus meda e balanzamus prus pagu ◊ a mie no mi torrat a contu, no, a istare ispetendhe perdindhe tempus! ◊ no b'at ne contu e ne cabu a fàghere cosa gai ◊ custa cosa no est contu bonu: tantu triballu pro nudha!
2.
donzi pópulu depet èssere a contu sou ◊ una bella dí si fut arrósciu de si fai cumandai e iat decídiu de trebballai po contu suu ◊ fia teracu anzenu ma apustis mi so postu a contu meu ◊ istúdia, fizu meu, ca su travallu a contu anzenu est unu pesu meda mannu!
3.
bah, teneisí a contu: dèu mi ndi andu! ◊ adiu, Nanne: tènedi contu! ◊ mi fait su prexeri de mi tenni a contu su cuadhu cantu abarru a mi ascurtai sa missa? ◊ chie cheret podet dare contu a carchi pitzinnu ◊ no bi aiat dadu contu finas a tandho chi cudha pitzinna fit bella e modosa ◊ si no istabant a contu, su bentu lis allughiat sas piatzas e lis brusiabat su carbone ◊ si fit a dare contu a su bisonzu no si tiat fàchere mai nudha ◊ portat a contu a chie passat
4.
- E comenti ti dha passas? - A dónnia contu!
Traduzioni
Francese
avantage
Inglese
profit
Spagnolo
ventaja
Italiano
conveniènza,
vantàggio,
benefìcio
Tedesco
Vorteil.
lúcru , nm: lúcuru Definizione
torracontu, profetu, benefíciu, arresurtau bonu chi si ndhe tenet de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
badagnu,
balanzu 1,
gadagnu,
gagnu,
gualanzu,
ingogna,
profetu,
torracontu
| ctr.
pérdia
Frasi
sos terrinos no dant lucru mancu a sos pastores ◊ de su tou malu operadu, ite lúcuru ndh'as tentu? ◊ bae a istudiare, fizu meu, e assumancu chi siat cun lúcuru! ◊ a ite tiat èssere a triballare chentza lúcuru?! ◊ si no mi aggantzas a díligu a díligu dae me no ndhe bogas lúcuru meda
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
gain,
lucre,
avantage,
profit
Inglese
gain,
profit
Spagnolo
lucro,
provecho
Italiano
lucro,
profitto,
vantàggio
Tedesco
Gewinn,
Vorteil.
profétu , nm: profitu,
prufetu,
pruvetu Definizione
su lúcuru, su chi si ndhet bogat o tenet de bonu de una faina e de totu su chi si faet: cun prus precisione est su badàngiu netu de s'atividade produtiva, de su trebballu
Sinonimi e contrari
badagnu,
gadagnu,
gagnu,
gualanzu,
lucru,
torracontu
/
benefíssiu,
brofetu
| ctr.
példua,
pérdia
Modi di dire
csn:
genti, ómini de profetu = de cabbale; bogai p. = bogàrendhe su lúcuru
Frasi
de su tempus chi at passadu imbreagu no ndhe at a tènnere profetu perunu ◊ betat s'arzola cun tribàgliu e munza pro nachi ndh'àere achistu e profetu (M.Murenu)◊ sa Sardigna no ndh'at profetu de cúrrere fatu a partidos italianos! ◊ sa mexina ti at fatu profetu ◊ chi s'alimentu nosi serbat de profetu! ◊ Adamu no at connotu su profetu chi li at cossizadu s'Onnipotente!
2.
chini cantat in letu est genti de pagu profetu ◊ mamma ti biat manna, de giudu e de profetu! ◊ apu domandau a pressonas de profetu ◊ fatzu papau e torrau: gei mi ndi ponit de profetu!…
Etimo
itl.
profetto
Traduzioni
Francese
profit
Inglese
profit
Spagnolo
provecho
Italiano
profitto,
utilità
Tedesco
Gewinn,
Nutzen.
torracóntu , nm Definizione
cosa chi torrat a contu, cabbale, badàngiu, frutu, cosa de bonu chi si ndhe tenet fintzes in su sensu de andhare méngius, de èssere prus cumbeniosu
Sinonimi e contrari
badagnu,
gadagnu,
gagnu,
gualanzu,
lucru,
profetu
/
cumbénia
| ctr.
pérdua
Frasi
sa zente crobaiat prus torracontu a si leare cartzamenta fata
Traduzioni
Francese
avantage,
profit
Inglese
profit
Spagnolo
interés,
provecho
Italiano
tornacónto
Tedesco
Nutzen.