achídu , nm: achitu Definizione
agiudu, su chi si ndhe tenet o bogat, de bonu, de calecuna cosa; cosa chi si ponet po ndhe mantènnere un'àtera coment’e puntedhu, arraiga, o fintzes sustentu, alimentu; in cobertantza, dannu mannu
Sinonimi e contrari
agiudu,
balanzu 1,
lucru
/
arradicra,
cerboni
Frasi
si mi dades achidu faghimus custa faina ◊ ne achidu e ne ondra ti istrinant daghi rues!
2.
su sarmentu nou sentza achidu no si rezet ◊ debbilesa sentza achidu no dat cunfortu a sa mente (B.Asili)◊ tue tantu adorada lassas de domo su nidu, tue chi cun dulche achidu sos passos mi sustenias!
3.
za l'at tentu s'achidu, siscuru, a che li mòrrere sa muzere!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profit,
avantage
Inglese
advantage,
profit
Spagnolo
provecho
Italiano
ùtile,
vantàggio
Tedesco
Nutzen.
allibbiaméntu , nm: allibiamentu Sinonimi e contrari
gaju,
gódiu,
gosa,
gosamentu,
isciúscia,
ispaju,
lobru,
reconsizu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisir,
jouissance
Inglese
profit,
enjoyment
Spagnolo
provecho,
beneficio
Italiano
godiménto,
profitto
Tedesco
Genuß.
badàgnu , nm: badàngiu,
badanzu,
balàngiu,
balanzu Definizione
torracontu, benefíciu chi si ndhe tenet de calecuna cosa; segundhu comente si narat, bolet nàrrere dannu
Sinonimi e contrari
badagnu,
gadagnu*,
gagnu,
gualanzu,
intróitu,
lucru,
profetu,
torracontu
/
achidu
| ctr.
dannu,
példua
Frasi
ite badagnu ndhe godis ca s'aera est sana! ◊ balanzos de cocoi… aficos mortos: su tantu de si campare! ◊ divide su badanzu ca su fundhu est su meu! ◊ bois de balanzu perunu a domo no ndhe sezis batindhe
2.
odheu, fizu meu, no ti gherres cun neune, no mi batas balanzu!…
Traduzioni
Francese
gain,
bénéfice
Inglese
gain,
earnings
Spagnolo
ganancia,
beneficio,
provecho
Italiano
guadagno
Tedesco
Gewinn.
giuaméntu , nm Definizione
su giuare, su serbire a calecuna cosa de bonu, fàere bene
Sinonimi e contrari
giudu,
ingiuamentu,
probamentu,
prode,
próigu
Frasi
custa mexina no fait giuamentu perunu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
avantage,
utilité
Inglese
benefit
Spagnolo
provecho
Italiano
giovaménto
Tedesco
Nutzen.
giúdu , nm: zudu Definizione
su serbire, su bàlere o èssere bonu de unu o de una cosa: si manígiat prus che àteru in sa nada èssere de g. / èssiri cosa de giudu = cosa de tzou, bonu, capatzu, àbbile, cabosu, de pòdere serbire, chi giuat
Sinonimi e contrari
giuamentu,
valore,
valuda,
zua 1
Frasi
at méritu pro àere fatu òperas de giudu (F.Paba)◊ ajó torrade, giòvanos de preséntzia e de giudu! (B.Trudhaju)◊ cussus no fadiant faina de giudu ◊ mamma ti biat manna, de giudu e de profetu! ◊ nci dh'ant ispotallitada, poita no fiat cosa de giudu! ◊ su istimentu fut pagu de giudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
valeur,
utilité
Inglese
esteem,
use
Spagnolo
valor,
utilidad,
provecho
Italiano
prègio,
utilità,
giovaménto
Tedesco
Wert,
Nützlichkeit,
Vorteil.
lúcru , nm: lúcuru Definizione
torracontu, profetu, benefíciu, arresurtau bonu chi si ndhe tenet de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
badagnu,
balanzu 1,
gadagnu,
gagnu,
gualanzu,
ingogna,
profetu,
torracontu
| ctr.
pérdia
Frasi
sos terrinos no dant lucru mancu a sos pastores ◊ de su tou malu operadu, ite lúcuru ndh'as tentu? ◊ bae a istudiare, fizu meu, e assumancu chi siat cun lúcuru! ◊ a ite tiat èssere a triballare chentza lúcuru?! ◊ si no mi aggantzas a díligu a díligu dae me no ndhe bogas lúcuru meda
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
gain,
lucre,
avantage,
profit
Inglese
gain,
profit
Spagnolo
lucro,
provecho
Italiano
lucro,
profitto,
vantàggio
Tedesco
Gewinn,
Vorteil.
pròde , nm: proe,
proi Definizione
cosa de bonu, torracontu po ccn., nau mescamente in augúrios
Sinonimi e contrari
giuamentu,
probamentu,
próigu
/
cabbale,
frutu
Modi di dire
csn:
bonu proe! = augúriu chi si torrat a chie at nadu "Saludu!" bufendhe; bonu proe ti fatat! = si narat fintzas candho unu no bi podet fàghere prus nudha, no si ndhe podet pagare de unu dannu o male chi li ant fatu; pònniri in proi su dinai, sa cosa = ispèndhere cun cabu, pro cosas de zudu
Frasi
a proe insoro su de totu impreant, títulos altos a trampa si dant ◊ po no ndi tenni proi, gravellu, ti apu amau! ◊ tota sa vida sua l'at impreada a proe de sa zente sarda ◊ logres bonos proes! ◊ allegru indovinendhe su beneditu proe (A.Casula)◊ ita malu proi, ita légiu pratu!
2.
bonu proi ti fatzat… che s'ambuatza a is gatus! ◊ sa fortuna fut tocada a Luisicu e nemus fut imbidiosu: bonu proi dhi fatzat! ◊ bonu prode e saludu! ◊ bonu prode bos facat su meda brostu! ◊ bonu proe ti fetat chi mi che ses fuidu: ma si m'intras in ungras!…
3.
at comperau sa televisioni: ge dh'at postu in proi su dinai!…
Cognomi e Proverbi
prb:
sa cosa furada no fait mai proi
Etimo
ltn.
prode
Traduzioni
Francese
profit
Inglese
cheerio
Spagnolo
pro,
provecho
Italiano
prò
Tedesco
Vorteil.
profétu , nm: profitu,
prufetu,
pruvetu Definizione
su lúcuru, su chi si ndhet bogat o tenet de bonu de una faina e de totu su chi si faet: cun prus precisione est su badàngiu netu de s'atividade produtiva, de su trebballu
Sinonimi e contrari
badagnu,
gadagnu,
gagnu,
gualanzu,
lucru,
torracontu
/
benefíssiu,
brofetu
| ctr.
példua,
pérdia
Modi di dire
csn:
genti, ómini de profetu = de cabbale; bogai p. = bogàrendhe su lúcuru
Frasi
de su tempus chi at passadu imbreagu no ndhe at a tènnere profetu perunu ◊ betat s'arzola cun tribàgliu e munza pro nachi ndh'àere achistu e profetu (M.Murenu)◊ sa Sardigna no ndh'at profetu de cúrrere fatu a partidos italianos! ◊ sa mexina ti at fatu profetu ◊ chi s'alimentu nosi serbat de profetu! ◊ Adamu no at connotu su profetu chi li at cossizadu s'Onnipotente!
2.
chini cantat in letu est genti de pagu profetu ◊ mamma ti biat manna, de giudu e de profetu! ◊ apu domandau a pressonas de profetu ◊ fatzu papau e torrau: gei mi ndi ponit de profetu!…
Etimo
itl.
profetto
Traduzioni
Francese
profit
Inglese
profit
Spagnolo
provecho
Italiano
profitto,
utilità
Tedesco
Gewinn,
Nutzen.
próigu , nm Definizione
totu su chi est de bonu, de agiudu, chi faet bene, proe
Sinonimi e contrari
giuamentu,
probamentu,
prode
Frasi
si faghes custu già est a próigu e biadia tua ◊ de totu su chi faghet no ndhe tenet próigu perunu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
avantage,
soulagement
Inglese
relief
Spagnolo
provecho,
beneficio
Italiano
giovaménto,
ristòro
Tedesco
Nutzen.
torracóntu , nm Definizione
cosa chi torrat a contu, cabbale, badàngiu, frutu, cosa de bonu chi si ndhe tenet fintzes in su sensu de andhare méngius, de èssere prus cumbeniosu
Sinonimi e contrari
badagnu,
gadagnu,
gagnu,
gualanzu,
lucru,
profetu
/
cumbénia
| ctr.
pérdua
Frasi
sa zente crobaiat prus torracontu a si leare cartzamenta fata
Traduzioni
Francese
avantage,
profit
Inglese
profit
Spagnolo
interés,
provecho
Italiano
tornacónto
Tedesco
Nutzen.