abbigàre 1 , vrb rfl: abbrigare, abrigare Definizione pònnere in aprigu, asuta de calecuna cosa o logu po no pigare bentu, o abba o àteru Sinonimi e contrari aggrundhare, apigai, apogiai, arrundhare, crancare, frànghere, partare Etimo spn. Traduzioni Francese se protéger, s'abriter Inglese to protect oneself Spagnolo ampararse, abrigarse Italiano ripararsi Tedesco Zuflucht suchen.

acucài , vrb: acucare 1 Definizione coment'e cuare, partare sa conca (cuca), nau in su sensu de si cuare o carragiare fintzes cun totu sa carena, fintzes po si aprigare o pònnere asuta in calecunu logu candho est proendho o faendho àteru tempus malu (acucare a logos nau in su sensu de si incarare) Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, aconcolai, acuconare, acuculiare / abbuare, afufai, ammacionai, apaltare, apatai, cuerrai, frànghere, istichire | ctr. essire Frasi canno l'intenniat a órulos, si acucaiat in d-unu corrale ◊ in su cozolu su piús asciutu mi acuco in su cabbanu ◊ geo mi acucaia in d-unu corrale tupànnemi sas oricras ◊ fit acucadu, coment'e sempre, addaisegus de calchi logu 2. dogni tantu mi acucai a sa gianna aisetandhe cudhu tedescu 3. si est acucadu dae s'abba Etimo srd. Traduzioni Francese se blottir Inglese to crouch, to protect oneself Spagnolo agazaparse, refugiarse Italiano accovacciarsi, ripararsi Tedesco sich zusammenkauern, Zuflucht suchen.

amparài , vrb: amparare Definizione giare amparu, fàere a manera chi unu no tèngiat dannu, no tèngiat male perunu e antzis tèngiat agiudu Sinonimi e contrari afianzare, apogiai, apojai, guardai / agiadai | ctr. disamparai Frasi cussus prus abbandonaus amparadhus tui! ◊ sant'Antoni meu, bos bato una candhela e mi amparades! ◊ ampàrannos che piedosa, coment'e mama amorosa! ◊ a sorres tuas e frades, totu ti los ampares! ◊ beneíghennos e ampara, Segnore! Etimo spn. Traduzioni Francese protéger Inglese to protect Spagnolo amparar Italiano protèggere, patrocinare Tedesco schützen, stützen.

apigài , vrb rfl: aprigae, aprigai, aprigare Definizione su si pònnere in aprigu, asuta o in pinna de calecuna cosa po no s’isciúndhere, no pigare sole, bentu o àteru de istrobbosu; fintzes su si arrangiare in calecuna àtera dificurtade; giare amparu / aprigaisí a ccn. = cricare, pedire agiudu a calecunu Sinonimi e contrari abbigare 1, aggrundhare, apaltare, apogiai, arrociare, arrundhare, crancare, frànghere, oprigai / amparai Frasi candho proet si aprigat in calecunu precone ◊ mi seu apigau de s'àcua ◊ no dhoi fiant matas po umbra aundi si aprigai ◊ cun cussu tempus mau si seis aprigaus in caincunu logu? ◊ arratza de temporada, no iscidiaus innui si aprigai! ◊ sa genti, ispramada ca is sordaus fiant isparendi, at iscapau a cúrriri po si aprigai ◊ donniunu si aprigat po sole o po s’abba ◊ su pastore aprigàt is brebès aintru de su nuraghe 2. nisciunus mi agiudat: no isciu prus aundi mi aprigai! ◊ cussu si no iscit ite fàere si aprigat a s'italianu! ◊ a s'ora de su bisóngiu si aprigànt a issa 3. giai chi podeis tantu, aprigai su cristianu! Etimo srd. Traduzioni Francese s'abriter Inglese to protect oneself Spagnolo ampararse Italiano ripararsi, rifugiarsi Tedesco sich flüchten.

apogiài, apogiàre , vrb: apogliai, apollai, apozare Definizione su si pònnere o istare asuta de un'aprigu, asuta o aintru de calecuna cosa o logu po s’iscabbúllere de s'abba o de àteru chi podet fàere male o istrobbu; giare agiudu e, in cobertantza, un’ispinta po otènnere calecuna cosa no própriu meritada, a praxere; si narat fintzes in su sensu de istare in asséliu, firmos, pausandho Sinonimi e contrari abbigare 1, aggrundhare, apaltare, apigai, arrociare, arrundhare, crancare, frànghere / acobiai, amparai, apojai, assebiai, assussegai Frasi a inue su póveru si apozat daghi no at inue si apozare? ◊ no podindhe in sa pinneta mi apozo in d-unu chercu! ◊ cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at corcadorza ◊ ti fuent fizos tuos pro chircare sidhados aterue, apozados a upas de tristesa 3. apolladí, ca mi fais pigai fúrrius de conca! (M.A.Cappai)◊ su pentzamentu no mi at lassau apollai in totu noti!◊ si tenit sonnu giai si apògliat!◊ cussos tzérrios no lassant apogiare a nemos in biginau!◊ connada mia iat basau su nebodedhu e si fut apollada inguni, istrantaxa, incillia e muda Etimo itl. appoggiare Traduzioni Francese s'abriter, se protéger Inglese to protect oneself Spagnolo refugiarse, ampararse Italiano ripararsi, protèggere Tedesco sich flüchten, beschützen.

badràre , vrb: baldare, baldiare, bardare, bardiare, fardiare, vardare Definizione atentzionare, giacurare calecuna cosa (es. pàsculu, fintzes gente) chentza ndhe tocare o chi nemos ndhe tochet; colàrendhe a unu o calecuna cosa de unu male, perígulu o dannu Sinonimi e contrari acastiai, aggordai*, agguardai, chistie, coltoire, cultodiare, gardiare, parpare / tentare / bigiare risparmiare / irghiare Modi di dire csn: tancas bardiadas = ínnidas, chentza pàschidas, chi no bi ant lassadu intrare bestiàmine pro lassare crèschere s'erba; Deus bardat chi… = fata si…, no bi at perunu bisonzu de…; bardare s'abba, su fritu, su bentu a ccn. = (nadu de traste, de apozu) furriare s'abba, su fritu, su bentu, fàghere a manera chi no ndhe tochet a chie si bi apozat Frasi seo cundennau a badrare su dinare chi apo male umperau ◊ nàralis chi ti bàrdient sa cria, chi rispetent sos tuos fizighedhos (P.Mura)◊ imparàdemi a rídere chin bois, bardàndhemi che ómine!◊ gira, gira, furriola: de sa binza semus meres candho la baldas tue sola! (P.Casu)◊ sa fémina at bardadu sa fide dai sos ereges ◊ tenia su cunzadu bardiadu pro s'istajone maltrata ◊ totu sa note parentes e amigos ant badrau su mortu 2. de cussas modas feas ti ndhe balda! ◊ de onzi male ti ndhe bardet Deu! ◊ sas campagnas atentos bardiade dae fogos e furas! ◊ Deus mi bardet de èssere cundennadu! ◊ - Deus bos bardet! - Deus bardet a totus! 3. Deus bardat chi no siat gasi!… Traduzioni Francese sauvegarder, protéger Inglese to protect Spagnolo guardar, proteger Italiano salvaguardare, protèggere, preservare Tedesco schützen.

guardài , vrb: agguardai, guardare, guardiae, guardiai, guardiare Definizione castiare siat po giare atentzione, custodiare e difèndhere, e siat po arrespetare, fàere su dovere; castiare po bíere; fintzes furriare, fàere furriare Sinonimi e contrari acastiai, aggordai, amparai, badrare, chistie, coltoire, cultodiare / abbadiai, castiai Modi di dire csn: Deus ti ndhe guardet de!… = Deus ti ndhe colet de…; guardai is sentidus = contivizare su sentidu a manera de no adduire a su malu Frasi si la cheres tènnere guardada, pone sas postas in dogni camminu ◊ àngiulu miu guardadori, guarda s'ànima mia! ◊ cussus funt ladronis e bolint guardiai is àterus! ◊ guarda e difendhe a mie ca m'incumandho a tie! 2. guarda is festas cumandadas! ◊ de precetu no ne apo guardau 3. los amus a bíere guardiandhe pro picare sas tratas 4. custa grotza po guardare s'abba… mancari passet su riu, totu li colat supra! (A.Cucca) Etimo itl. guardare Traduzioni Francese protéger Inglese to protect Spagnolo guardar, mirar Italiano protèggere Tedesco bewachen, hüten, bewahren, schützen.

vardàre , vrb: badrare*, fardiare, vardiare Definizione atentzionare calecuna cosa (pàsculu, àteru) chentza ndhe tocare o chi neune ndhe tochet, amparare po no àere dannu / pastura vardada = ínnida, chentza pàschida, chi po fàere crèschere s'erba no dhue lassant intrare bestiàmene Sinonimi e contrari acastiai, aggordai, agguardai, chistie, coltoire, cultodiare, gardiare, parpare, risparmiare / irghiare Frasi vardianedhu nanchi fipo… ma fipo geo a chèrrere vardiatu! ◊ su cherinzu vene vardat sa vida dae cada assustu ◊ su pastore est a grotza e a cambales po si vardare abba, nie e bentu ◊ sos Sardos semus che unu tazu de anzones chi lu vàrdiant sos marjanes ◊ s'àngelu custode mi vardet e s'àngelu de sa defesa mi defendhat Traduzioni Francese sauvegarder, préserver Inglese to protect, to reserve Spagnolo guardar Italiano salvaguardare, preservare, riservare Tedesco schützen, bewahren.

«« Cerca di nuovo