acossài, acossàre , vrb: acotare, acotzae, acotzai, acotzare, cotare Definizione pònnere sa o is cotzas, assentare una cosa ponendhodhi cotzas (asuta, in mesu); imbarare una cosa a un'àtera po si aguantare apare, o acostindhodha a unu logu e, nau in cobertantza po gente, cricare o giare un'aprigu inue istare, giare unu diritu a praxere; su si arrangiare Sinonimi e contrari acocedhai, arrambare, imbarare, incumandai, intrare / acostai | ctr. scotzai Modi di dire csn: acotzai sa terra a su fundu = afranzare, acurtziare sa terra cun su tzapu a su fundhu; acotzai su picu = pònnere cota a su picu (a sa màniga in su tretu de s'ogru) Frasi sa carrada boit acotzada po chi abarrit firma ◊ seu acotzendumí su marroni ◊ su muru dhu torrant a fai cun sa perda totu acotzada a ciumentu 2. fiat caminendi mòri mòri e a s'acotza acotza ◊ acotzadí a s'enna, lessast intrai a nisciunus! ◊ sa càscia est acotzada a su muru ◊ si fiat firmada e acossada a unu murixedhu ◊ in sa picada ti tocabo de puntorju ca tue ti acotzabas! ◊ po abarrai istrantaxu mi acotzu a unu baculedhu 3. si sunt cojados e acotados in d-una domita ◊ si est acotada in su letu ◊ chie istat male si acotet! ◊ tia Larenta e su maridu si sunt acotados in coghina (B.Mazzone)◊ acotant sa provista de sa linna in sa chentina ◊ ant acotadu su mortu in su baule 4. truncat is nais acotzendisidhas a unu genugu ◊ at acotadu s'ebba a su giannile pro si che sètzere Etimo srd. Traduzioni Francese étayer Inglese to buttress Spagnolo apuntalar Italiano puntellare, sprangare Tedesco stützen, verriegeln.

amparài , vrb: amparare Definizione giare amparu, fàere a manera chi unu no tèngiat dannu, no tèngiat male perunu e antzis tèngiat agiudu Sinonimi e contrari afianzare, apogiai, apojai, guardai / agiadai | ctr. disamparai Frasi cussus prus abbandonaus amparadhus tui! ◊ sant'Antoni meu, bos bato una candhela e mi amparades! ◊ ampàrannos che piedosa, coment'e mama amorosa! ◊ a sorres tuas e frades, totu ti los ampares! ◊ beneíghennos e ampara, Segnore! Etimo spn. Traduzioni Francese protéger Inglese to protect Spagnolo amparar Italiano protèggere, patrocinare Tedesco schützen, stützen.

cartàda , nf Definizione su cartare; fintzes su pònnere cosa acostia a un'àtera a usu de cartzamenta po fortilesa o àteru, acónciu Sinonimi e contrari caltadura Traduzioni Francese cale Inglese earthing up Spagnolo recalce Italiano rincalzatura, rincalzo Tedesco Stützen.

cratzài , vrb Definizione acostire terra a is fundhos de sa cosa prantada, coment'e carragiandho su truncu Sinonimi e contrari acarragiai, assacarrare | ctr. scraciai Terminologia scientifica msg Traduzioni Francese butter Inglese to earth up Spagnolo recalzar, aporcar Italiano rincalzare Tedesco stützen.

impuntedhài, impuntedhàre , vrb Definizione pònnere su puntedhu, puntedhos po agguantare cosa Sinonimi e contrari afrucaxai, apalincionai, apontedhae, apuntalai, inforchidhare, trumpai Etimo itl. appuntellare Traduzioni Francese étayer Inglese to buttress Spagnolo apuntalar Italiano puntellare Tedesco stützen.

iscabissàre, iscabitàre , vrb: iscabitzare, iscapitare, scabitzai Definizione bogare o fàere s'ispiga (ma fintzes su essire de àtera cosa chi creschet: es. pilu, erba, fintzes su sole); segare in grughes is cambos de una mata, segare a isconcadura Sinonimi e contrari iscabidhai, ispicare, ispighire / essire / aggruxai, ilmulgare, isconcare, istrugare 2. at tripiadu su tzuellu pro ndhe fàghere essire sa mamaja, ca su pilu allorighitadu no resessiat a ndh'iscabitare Etimo srd. Traduzioni Francese étêter Inglese to pollard Spagnolo desmochar, mochar Italiano scapezzare Tedesco stutzen.

pudài , vrb: pudare, putare Definizione segare is cambos de su matedu a manera de dhu fàere crèschere comente si bolet, e mescamente a manera de dhi fàere bogare prus frutu, de dhi fàere bogare linna noa; nau in cobertantza, segare / a./c. Su ger. pudendhe est oguale a su ger. de pudire (in cantu custu, a prus de pudindhe, tenet pudendhe comente benit de ltn. putere) Sinonimi e contrari pullai Modi di dire csn: pudai in béciu = in sa linna russa, in sas cambas begras; pudai a longu su sermentu = lassare puda longa, a frutu Frasi puda a fitzionu, chi sas piantas produant unu frutu saboridu ◊ custa mata bollit pudada in béciu ◊ si putates vene vinnennates! Etimo ltn. putare Traduzioni Francese émonder Inglese to prune Spagnolo podar Italiano potare Tedesco beschneiden, stutzen.

scirràda , nf Definizione su scirrai Sinonimi e contrari ispampinadura, scirradura Etimo srd. Traduzioni Francese épamprage, écimage, étêtage Inglese stripping Spagnolo desmoche Italiano spampanata, cimata Tedesco Abblatten, Stutzen.

scirrài , vrb: iscirrare Definizione segare is puntas de sa bide, de sa cosa chi creschet in is cresuras, e àteru: nau de sa bide in ierru, bogare in croba, segàreche is pértigas chi no si lassant po bogare frutu o fàere linna Sinonimi e contrari isbitare, ischirrare, iscoromedhai, ispampinare, ispatare, scimai Modi di dire csn: scirrai s'ollu = sceberai o chirriare s'ozu dae s'abbagrasta; s. sa porta = iscancarare sa zanna Frasi in austu si scirrat sa bíngia ◊ tocat a scirrai sa cresuri ca est pighendi tropu logu 2. portat su bistiri scirrau, po fai biri ca est créscia 3. mi dh'aberis, cussa genna, o bolis a ndi dha scirrai?! Etimo srd. Traduzioni Francese épamprer, écimer, éclaircir Inglese to strip of its leaves (a vine), to prune Spagnolo despampanar Italiano spampanare, cimare, sfoltire Tedesco abblatten, stutzen, lichten.

sdalài , vrb: idalai* Definizione segare o ispuntare s'ala, is alas, fèrrere a s'ala o, foedhandho de matas, segare naes de partes de fora, atesu de su truncu; nau de gente, immarrire meda, pònnere o tènnere calecunu dolore chi no lassat camminare o trebballare, istrupiare male Sinonimi e contrari iderrigari Frasi apu sdalau sa mata e fortzis dhi at fatu mali 2. seu sdalau: no nci dha fatzu prus a mi movi de s'istanchesa! Traduzioni Francese couper, rogner les ailes Inglese to clip Spagnolo alicortar Italiano tarpare Tedesco stutzen, beschneiden.

«« Cerca di nuovo