allacanàe, allacanài , vrb: allacanare,
allecanai Definizione
si narat foedhandho de gente, animales e matas chi funt cédios, lecos, chentza fortza po mancamentu de abba, po immarritzone, o àteru, de erbas e matas chi si che fúrriant o incrubant candho faet bentu forte; trebballare cun afannu, a cantu si dha podet fàere, tribbulare meda, fintzes torrare àlidu a pelea e a sa lestra, assupandho
Sinonimi e contrari
acalamai,
addormicare,
allebigiare,
allechiai,
ammustiai,
caugai,
ifrachire,
inflachèssiri,
irdebbilitare
/
fritire,
muciare
/
acaogare,
afandhare,
afauciae,
assupai,
sufratare
Frasi
su sicori allàcanat erbas e floris ◊ seu totu allacanau de sa basca
2.
aia iscavadu sa domo allacanendhe e mi so mortu de manu mia ◊ t'ismermu e ti allàcanu! ◊ ànima e corpus mi at allacanadu lassèndhemi tristu e isconsoladu (S.Baldino)
3.
a brincos che la ponzeit in bidha, a limba fora allacanendhe che cane de catza (G.Addis)◊ sos canes fint isterrujados in s'umbra, allacanendhe a limba a fora
Traduzioni
Francese
languir,
affaiblir
Inglese
to languish,
to weaken
Spagnolo
debilitarse
Italiano
languire,
infiacchire
Tedesco
schmachten,
ermatten.
calamài , vrb: acalamai,
calamiai,
calemai,
callamai,
caramai Definizione
calàresi de su sicore, po mancamentu de abba, de fortzas
Sinonimi e contrari
acalabiare,
allartzanai,
allebigiare,
allizare,
irdebbilitare
/
ammaculiare,
apirchizonare
Modi di dire
csn:
unu frori caramau, calamiau, follas callamadas = tzédidu, tzédidas de su sicore; c. s'atza = dòrchere, pèrdere s'ata (in suspu, sa capatzidade de s'impònnere, de faedhare)
Frasi
s'est calemada sa mata
2.
gopai Giuanni, bosu gei seis de bon'arratza e no si calamat s'atza che gortedhu arruinau! ◊ seu caramada: no tengu balia de nudha, cun cussu pentzamentu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se flétrir,
affaiblir,
se faner
Inglese
to dry up,
to wither,
to weaken
Spagnolo
marchitarse
Italiano
appassire,
infiacchire
Tedesco
ermatten,
welken.
ifrachíre , vrb: infrachiri,
inflachiri,
irfrachire Definizione
fàere o essire fracu, débbile, lenu, de pagu fortza, pigare a frachesa; leare sa conca, fàere sa conca a brodu
Sinonimi e contrari
afrachiai,
flachèssiri,
indebbilitai,
inflachèssiri
/
atambainare,
scilibriri
Frasi
issu at deretadu a s’ifrachire e sa fortza sua si ch’est istirida ◊ sa fémina si fiat infrachia e aturàt crocada
2.
custu arrexonamentu mi est infrachendi sa conca, ita dannu! ◊ zughet sos bratzos ifrachidos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
débiliter
Inglese
to enfeeble,
to weaken
Spagnolo
debilitar
Italiano
debilitare
Tedesco
schwächen.
illauníre , vrb Definizione
fàere débbile, chentza fortza
Sinonimi e contrari
ifrachire,
indebbilitare,
irdebbilitai,
ispoderire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
affaiblir
Inglese
to weaken
Spagnolo
debilitar
Italiano
svigorire
Tedesco
schwächen.
indebbilitài, indebbilitàre , vrb Definizione
fàere a debbilesa, fàere débbile
Sinonimi e contrari
acalamai,
ifrachire,
spoderai
/
irdebbilitai
Frasi
de is cropus pigaus fut istétia indebbilitada sa crabetura
Traduzioni
Francese
affaiblir,
débiliter
Inglese
to weaken
Spagnolo
debilitar
Italiano
indebolire,
debilitare
Tedesco
schwächen.
irdebbilitài , vrb: irdebbilitare Definizione
fàere a debbilesa, fàere débbile; nau de cosas, ifinigare, fàere prus pagu de agguantu
Sinonimi e contrari
acalamai,
ifrachire,
illaunire,
indebbilitai,
infrachessi,
isteniai
| ctr.
afortire
Frasi
si t'irdebbilitas est peus: sacu irbóidu no abarrat istantàrgiu ◊ sa gana at irdebbilitau sos ànimos prus fortes
2.
si che ndhe li sighis a segare meda, de linna, l'irdebbilitas e no rezet prus, custa cosa!
Traduzioni
Francese
débiliter,
affaiblir
Inglese
to weaken
Spagnolo
debilitar
Italiano
debilitare,
indebolire
Tedesco
schwächen.
irmeudhàe, irmeudhàre , vrb: irmidudhare,
irmiodhai,
smoedhari Definizione
bogare o pèrdere su meudhu, pèrdere sa fortza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enlever la moelle,
épuiser
Inglese
to weaken,
to take the marrow out
Spagnolo
desmeollar,
debilitar
Italiano
smidollare
Tedesco
das Mark herausnehmen aus,
entkräften.
sfinigài , vrb: ifiniare*,
scinigai Definizione
fàere prus fine, prus débbile, bènnere mancu de sa debbilesa
Sinonimi e contrari
afinai,
afinicare,
assilingare,
assutighilare,
infinigae,
insutiligai,
irrussare,
isgumentare
/
ammustèlchere
| ctr.
ingrussai
2.
sentza de papai, si ant a sfinigai in caminu poita benint de aillargu ◊ iat a ai bófiu itzerriai a boxi manna po dhi fai iscí ca cuss'amori dhi sfinigàt s'ànima, ma no podiat fai nudha ◊ sfinigada de su prantu, iat pigau sonnu
Traduzioni
Francese
s'amincir,
affaiblir,
épuiser
Inglese
to wear out,
to make thin,
to weaken
Spagnolo
adelgazar,
agotar
Italiano
assottigliare,
indebolire,
sfinire
Tedesco
feiner machen,
schwächen,
erschöpfen.