abberguàre , vrb: avelguare,
avereguare,
averiguai,
averguare,
averugare,
avilguare,
avreguai,
avreguare,
avreguari,
veriguare Definizione
leare oru de calecuna cosa, bènnere o arrennèscere a dh'ischire; abbaidare a bíere comente est una cosa o si est abberu; fintzes abbaidare in su sensu de bòllere e tandho fintzes annestrare, educare, avertire
Sinonimi e contrari
abbadiai,
annotare,
assaborire,
bídere,
ischire
/
assegurai
/
abbèrtere
Modi di dire
csn:
averégua! = càstia!, annota!; averugare a terra = chircare su rispàrmiu in donzi cosighedha
Frasi
apo abberguau chi oje depet favedhare Fulanu ◊ lu mutimus a zistru pro no bos abberguare de chie semus nendhe ◊ disigiàt chi nemus dh'avreguessit ma si fut iscípiu su própiu ◊ neridimí, bonómini, nd'at avreguau de unu piciochedhu chi?…◊ abbérgua si est abberu chi cussu azudat! ◊ tandho est chi mi so acultziadu e l'apo in costas averiguada (B.Serra)
2.
iscamabamus sos crapitos candho abberguabamus chi che fint istitaos ◊ esso pro averiguare custa boghe chi apo intesu ◊ intendhendhe sos canes, si fit iscampiau pro abberguare ◊ abbérgua sa cosa dae cad'ala! ◊ so andhandhe pro abberguare ca nachi est ruta sorre mea ◊ mi acúltzio pro avilguare si su riu ndh'est essidu ◊ avereguada dae acultzu, sa fémina mustraiat totu sos annos chi gighiat ◊ bidia a babbu chin mamma averughèndhesi a culatzos de oxu (S.Saba)
3.
a su pitzinnu li lassant picare su martedhu averguànneli de istare atentu a no s'istropiare ◊ los aiant averguatos de non colare in cue ◊ sa mama fit de cussas chi averguaiat sos fizos a su travàgliu e a su rispetu
4.
Mannedha bi averugaiat a terra, no fit mani abberta meda!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
vérifier
Inglese
to verify
Spagnolo
averiguar
Italiano
verificare,
accertare,
controllare,
appurare
Tedesco
prüfen.
imbistigàre , vrb Definizione
fàere pregontas cricandho de ischire cosa, foedhare po bòllere ischire de is àteros / avb. a s’imbístiga imbístiga = a fortza de pregontai
Sinonimi e contrari
chilcare,
dimandhare,
irfrodhocare,
iscocolai,
isseare,
istigare,
isuzigonare,
precontare,
speculitai
Frasi
imbistighendhe za si benit a ischire, sa cosa ◊ cheret imbistigadu a bídere si si ndhe agatat, a cómporu, de ozu ◊ sas finantzas istaiant imbistighendhe a bídere si fit abberu chi nois aimus màchina
2.
a s'imbístiga imbístiga za che so dadu a subra e za l'apo àpidu su chi fia chirchendhe
Traduzioni
Francese
enquêter,
demander
Inglese
to investigate
Spagnolo
investigar,
averiguar
Italiano
investigare,
chièdere
Tedesco
erforschen,
fragen.
perificài, perificàre , vrb: berificare,
perivicare Definizione
leare oru, provare a bíere si su chi s'ischit o si narat torrat cun sa beridade, si una cosa est abberu, o comente est una cosa o chistione
Sinonimi e contrari
abberguare,
assaborire,
bídere,
iscumbatare
Frasi
mi li so acurtziadu pro perivicare si fit abberu isse
Traduzioni
Francese
vérifier
Inglese
to check
Spagnolo
verificar,
comprobar,
averiguar
Italiano
verificare
Tedesco
prüfen.
speculài , vrb: ispreculare*,
spegulai,
spiculliai,
spricuai,
spriculai Definizione
cricare de ischire, de bíere, istudiare, fàere dimandhas meda po bòllere averguare calecuna cosa
Sinonimi e contrari
dimandhare,
imbistigare,
ispricuedhai,
istigare,
isuzigare,
precontare,
speculitai
Frasi
dhus at inténdius batallendu e at cumpréndiu ca dhu boliant spiculliai ◊ arregolliat is notítzias chi spriculiàt in fàbbrica ◊ is carabbineris ant cumentzau a spriculai po isciri chini at fatu su dannu
2.
si bòciat chini bolit, nosu totus impari sigheus a spriculai (F.Cocco)
3.
de su carru nd'est arrutu unu pipiedhu chi si fiat incarau tropu po spegulai s'istràngiu
Traduzioni
Francese
spéculer,
enquêter
Inglese
to speculate
Spagnolo
investigar,
averiguar
Italiano
speculare,
investigare
Tedesco
untersuchen.