combutàre , vrb: compidai,
compidare,
compudai,
compudare,
cumbitare 1,
cumbutare,
cumpidare,
cumpudai,
cumpudare,
cumpudari,
cumpurai Definizione
andhare a bíere comente unu, o una cosa o unu logu est o istat; cricare o tocare a bíere ite unu portat, ite dhue at in d-unu logu o istrégiu o móbbile serrau
Sinonimi e contrari
bubusare,
corrovai,
farrogai,
fodichinare
/
imbisitare
/
isprorare
Modi di dire
csn:
compidare su malàidu, sos betzos, su bestiàmine = andhare a bídere comente istant, comente sunt; compidare a s'ortu, a binza, a su cunzadu = andhare a bídere comente sunt, ite bi at, comente est sa cosa; compidare sas pudhas si criant = proare a bídere (tocare!) si zughent ou apunt'a fàghere; èssere, o istare, a cómpida e dassa = a s'abbàida abbàida, castiendi fatuvatu; cumbutare a minutu = compidare totu, apuntinu, donzi cosighedha, chirchendhe
Frasi
cheret compidadu a campu a bídere si su laore est bonu ◊ su babbu la picaiat sèmpere a cumbutare in campagna (A.Pau)◊ cómpida si apo serradu totu in domo! ◊ Bustianu si at fatu unu ziru pro compudare su locu, si podiat aberguare carchi cosa ◊ so torrandhe de cumbitare s'ortu ◊ andho a cumpidare sa busciaca de su mamutzone… sa meurra dhue iat fatu su niu!
2.
dhoi est tres oras su maresciallu cumpurendi in sa domu! ◊ eris sero bi fit totu sa zustíssia compudàndhelis su locu ◊ at intrau genti a furai a domu e mi ant cumpudau totu su logu ◊ s'èssere umanu est che un'abbissu: nisciunu in se matessi si est permissu de cumpudare finamenta a fundhu ◊ su dutore ti cómpidat totu inue ti dolet
3.
cómpidadi in busaca, in su portafollu, a bídere si zughes dinari! ◊ mi so totu compidadu ma no zuto nudha ◊ si est compidadu in dossu ca li pariat de zúghere cosa andhendhe ◊ onzunu si cúmbutat sas butzacas e collint su tantu de li prenare su serbatoju de sa binzina
4.
americanus e russus cun bellas navis ispatzialis cumpudendi funt is pianetas
5.
in sa robba no bi apo ne teracu e ne pastore: fato a cómpida e dassa deo etotu
Etimo
ltn.
*compitare
Traduzioni
Francese
fouiller,
visiter,
explorer
Inglese
to explore,
to search (in)
Spagnolo
fisgar,
registrar,
revisar
Italiano
frugare,
perquisire,
visitare,
ispezionare,
esplorare,
controllare
Tedesco
kramen,
durchsuchen,
untersuchen,
kontrollieren.
isuzigàre , vrb Definizione
cricare, fàere pregontas, foedhare po bòllere ischire ccn. cosa de is àteros
Sinonimi e contrari
dimandhare,
ispreculare,
isuguzare,
precontare,
speculitai
Frasi
l'isúzigo bene, lu bato a su sou e, mih!, chi narat chie bi aiat in s'irrobbamentu!
Traduzioni
Francese
examiner avec attention
Inglese
to examine very well
Spagnolo
fisgar,
escudriñar
Italiano
esaminare ben bène
Tedesco
gründlich untersuchen.
speculài , vrb: ispreculare*,
spegulai,
spiculliai,
spricuai,
spriculai Definizione
cricare de ischire, de bíere, istudiare, fàere dimandhas meda po bòllere averguare calecuna cosa
Sinonimi e contrari
dimandhare,
imbistigare,
ispricuedhai,
istigare,
isuzigare,
precontare,
speculitai
Frasi
dhus at inténdius batallendu e at cumpréndiu ca dhu boliant spiculliai ◊ arregolliat is notítzias chi spriculiàt in fàbbrica ◊ is carabbineris ant cumentzau a spriculai po isciri chini at fatu su dannu
2.
si bòciat chini bolit, nosu totus impari sigheus a spriculai (F.Cocco)
3.
de su carru nd'est arrutu unu pipiedhu chi si fiat incarau tropu po spegulai s'istràngiu
Traduzioni
Francese
spéculer,
enquêter
Inglese
to speculate
Spagnolo
investigar,
averiguar
Italiano
speculare,
investigare
Tedesco
untersuchen.
speculitài, speculitzài , vrb: spreculiai,
spreculitai,
sprecullitai,
spriculitai,
spricullitai Definizione
abbaidare, cricare, iscumbatare, istudiare bene cun atentzione is cosas, is chistiones; fàere 'in chiliru' a unu faendhodhi unu muntone de dimandhas, bolendho ischire totu
Sinonimi e contrari
chircare,
dimandhare,
irfrodhocare,
ispelciulare,
ispreculare,
ispricuedhai,
isuzigare,
precontare,
scrocollai,
speculai,
sfustiligai
Frasi
s'arangiolu at spreculiau su movimentu de espis e musconis
2.
spricullitadhu, a biri si arrennescis a sciri calincuna cosa! ◊ dhu spricullitàt de aundi fiat, si fiat cojau, si teniat fillus, e cantus, e unu muntoni de cosas
Etimo
spn.
especular
Traduzioni
Francese
enquêter
Inglese
to inquire
Spagnolo
indagar
Italiano
indagare,
sottopórre a numeróse domande
Tedesco
untersuchen.