bruvurínu , nm Definizione
pruinedhu; genia de maladia, mufa niedha chi ponet a su trigu
Sinonimi e contrari
fodhebíssina,
fogubíssimu,
fungubíssimu,
furcone,
gurtizone
Terminologia scientifica
mld, Tilletia caries
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
carie du blé
Inglese
rot
Spagnolo
carbón hediondo
Italiano
càrie del grano
Tedesco
Kornfäule.
fiacósu 1, fiagósu , agt: fracosu,
fragosu Definizione
chi dhi andhat fragu, chi tenet arrancu (fintzes chi dhi essit fragu malu, pudésciu)/ ozu fracosu = contomosu
Sinonimi e contrari
annuscau,
fragadinu,
fragósigu,
fragulosu,
nuscosu,
olidu,
olorosu
/
cdh. fiacosu
/
fiagadore,
fiaghinu
/
contomosu
Frasi
zughiat unu cantu de casu fiagosu e bermigadu ◊ cussu est fiore bellu, ma no fiagosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
odorant
Inglese
fragrant
Spagnolo
hediondo
Italiano
odoróso
Tedesco
riechend (übel).
giòlba , nf: giolva,
giorba,
giorva,
zorba Definizione
faba giolva o silícua cràbina, genia de linna, púdida (dhi narant fintzes linna pudéscia), chi faet una tega manna
Sinonimi e contrari
fazorba,
silícua,
tilibba
Frasi
est rànchidu che giolva ◊ ue naschiat giolva curret mele, ue fint ulpes giogant sos anzones (P.Casu)◊ sa giorva gàrrigat sa tega ◊ candho as a bídere su cadhu ferradu pighendhe in sa pianta che moninca, candho innestant sa giolva a mandarinu diventas cantadore che Gavinu! (Còntene)
Terminologia scientifica
mt, anagyris foetida
Traduzioni
Francese
anagyre,
cytise
Inglese
laburnum
Spagnolo
hediondo
Italiano
anagìride,
laburno
Tedesco
Stinkstrauch.
marrupiòni , nm Definizione
marrúbiu niedhu o burdu
Terminologia scientifica
rba, Ballota nigra
Traduzioni
Francese
marrube
Inglese
black horehound
Spagnolo
marrubio negro,
m. bastardo,
m. hediondo
Italiano
marròbio néro
Tedesco
Schwarznessel.
pudéschiu , pps, agt: pudéscidu,
pudésciu (pu-dé-sci-u)
pudéssiu Definizione
de pudèschere; chi faet o lassat andhare fragu malu (ma fintzes nau po guastu, malàidu, o a disprétziu po cosa chi no praghet, no est bona)
Sinonimi e contrari
púdidu,
putincu,
putzosu
/
guastu
/
contomosu
| ctr.
fragadinu
Modi di dire
csn:
ollu pudésciu = contomosu; buca pudéscia = chi li essit fragu malu; pudésciu a bentu = púdidu a tzutzu, de si leare su fragu malu de atesu
2.
dh'apu arrósciu acoment'e sa petza pudéscia! ◊ est pudéssiu che mariane in iberru ◊ at trumbullau abbas de tropu tempus firmas e pudéschias ◊ seis pudéscius coment'e su cani mortu ◊ ohi, no arregordu nudha: portu sa conca puréscia! ◊ sa figu ocannu est totu puréscia
3.
ses semper chin custu lampu de lussos pudéssios!
Traduzioni
Francese
puant,
fétide
Inglese
stinking
Spagnolo
hediondo,
fétido
Italiano
puzzolènte,
fètido
Tedesco
stinkig,
übelriechend.
púdidu , agt: púdigu,
púdiu,
púriru,
pútitu Definizione
chi est pudeschendho, chi est faendho fragu légiu; nau de ómine o de fémina, chi funt malos, bagasseris
Sinonimi e contrari
pudéschiu
Modi di dire
csn:
púdidu a tzutzu = pudésciu a bentu; cane p. = su dimóniu
Frasi
cussu pische est púdidu, guastu ◊ púdigas abbas màrghinant s'ammentu
2.
cussu est unu púdidu, cussa una púdida ◊ bi che supriat zente meta carràndheche malàdios e trumentatos dae ispíritos pútitos
Etimo
ltn.
putidus
Traduzioni
Francese
puant,
putride
Inglese
stinking
Spagnolo
hediondo
Italiano
puzzolènte,
pùtrido
Tedesco
stinkig,
faul.
tilíbba , nf: silibba*,
tilimba,
tilipa,
tzilimba Definizione
genia de mata manna chi faet coment'e frutu una tega longa; àtera genia de mata (ma abbarrat prus a tupa), sa silícua cràbina, púdida, chi faet una tega puru; tega de fae / tilimba furistera = silícua a frori arrúbiu o àrburi de Giudas
Sinonimi e contrari
carrubba 1,
silícua
/
fazorba,
giolba
/
teca
Terminologia scientifica
mtm, Ceratonia siliqua, mt, Anagyris foetida
Traduzioni
Francese
caroubier
Inglese
carob
Spagnolo
algarrobo,
hediondo
Italiano
carrubo
Tedesco
Johannisbrotbaum.