acarrognài , vrb Definizione
fàere a carogna, nau prus che àteru de fémina chi istat bruta, chi si abbitat cun ómines o àteru
Sinonimi e contrari
acadhotzai,
acadrangiai,
allodrigai,
insodrigai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
devenir vache
Inglese
to rot
Spagnolo
envilecerse
Italiano
incarognire
Tedesco
zum Aas werden.
anneciàre , vrb: neciare* Definizione
pònnere nècias, magàngias, fàere guastu, pònnere neghe
Sinonimi e contrari
ammaciae,
nesicare
Traduzioni
Francese
abîmer,
détériorer,
ronger
Inglese
to rot
Spagnolo
estropear
Italiano
magagnare,
cariare
Tedesco
verderben,
angreifen.
bruvurínu , nm Definizione
pruinedhu; genia de maladia, mufa niedha chi ponet a su trigu
Sinonimi e contrari
fodhebíssina,
fogubíssimu,
fungubíssimu,
furcone,
gurtizone
Terminologia scientifica
mld, Tilletia caries
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
carie du blé
Inglese
rot
Spagnolo
carbón hediondo
Italiano
càrie del grano
Tedesco
Kornfäule.
corrúmpere , vrb: currúmpere,
currúmpiri Definizione
guastare, nau mescamente de su cumportamentu, de is ideas de unu, ma fintzes de cosas de papare
Sinonimi e contrari
coeciare,
ingolofiare
/
marcitai
2.
s'arangixedhu chi apu postu suta de ispíritu est currumpendusí ◊ su binu si est corrúmpiu
Traduzioni
Francese
corrompre
Inglese
to corrupt,
to rot
Spagnolo
corromper
Italiano
corrómpere,
guastarsi
Tedesco
verderben.
frazicàre , vrb: frazigare Definizione
su essire pudrigau, fràzigu, nau de unas cantu cosas lassadas a tropu tempus; foedhandho cun arrennegu, abbarrare, istare a tropu e sentza de motivu sentza de fàere nudha candho unu serbit puru, o fintzes iscúdere de mala manera, apodhare iscudendho
Sinonimi e contrari
abburdèschere,
apudrigare,
guastai
Frasi
sa mela l'at chérfida arribbare ma si est frazigada ◊ si pioet candho su fenu est prontu, lu fràzigat totu ◊ cussa est un'ispina mala a frazigare
2.
ti che ses frazigadu tota die in su tzilleri, ca tantu no ndhe tenias cosas de fàghere!…◊ pro cussu e pro cussu, menzus fràzigadi in domo!
3.
sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade
4.
si lu torras a tocare ti fràzico a su muru: ti l'imparo eo a ti pònnere chin sos piús minores!
Cognomi e Proverbi
prb:
abba currente no fràzigat bentre
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pourrir
Inglese
to rot
Spagnolo
podrir
Italiano
infracidire
Tedesco
faulen.
marcitài , vrb: martzidare,
martzitare Definizione
fàere a sàngia, fàere sàngia, matéria, nau de freaduras, trincos e partes malàidas; nau de su casu, fàere, ammodhigare / pps. marcitau; cdh. malcitatu
Sinonimi e contrari
ammagagnare,
maltzire,
prudicare
Frasi
as a martzidare intro de sa losa ◊ comente poto martzidare in letu, si est die de maju festosa e lúghida?! ◊ sica ti podes restare, o sas fozas des lassare o in breve ti martzitas
2.
su saltaredhu ponit in su casu martzu fintzas a candu est marcitau in totu
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
pourrir
Inglese
to rot
Spagnolo
marchitar
Italiano
marcire
Tedesco
vereitern.
nenciadúra , nf Definizione
su èssere guastu, su portare male, guastu / n. de dentes, de ossos
Sinonimi e contrari
frazigamentu,
manciadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
carie
Inglese
caries,
rot
Spagnolo
caries
Italiano
càrie
Tedesco
Karies.
ticài , vrb Definizione
nau de frutuàriu, fàere marcu, manciare, guastare, nau de gente ingòllere maladia; a logos nau de s'orrobba, pèrdere colore
Sinonimi e contrari
demare,
inticae,
maciare
| ctr.
sanai
/
ilbiadire
2.
s'olia ocannu si est totu ticada ◊ si pigais una mata bona, fintzas su frutu suu at a èssi bonu: si pigais una mata ticada fintzas su frutu suu at a èssi ticau (Ev.)◊ cussu apustis de annus emigrau ndi fut torrau a bidha cun cara mala e mesu ticau
Traduzioni
Francese
se remplir de vers
Inglese
to rot
Spagnolo
agusanarse
Italiano
bacare
Tedesco
anbohren.