acarrognài , vrb Definitzione
fàere a carogna, nau prus che àteru de fémina chi istat bruta, chi si abbitat cun ómines o àteru
Sinònimos e contràrios
acadhotzai,
acadrangiai,
allodrigai,
insodrigai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devenir vache
Ingresu
to rot
Ispagnolu
envilecerse
Italianu
incarognire
Tedescu
zum Aas werden.
anneciàre , vrb: neciare* Definitzione
pònnere nècias, magàngias, fàere guastu, pònnere neghe
Sinònimos e contràrios
ammaciae,
nesicare
Tradutziones
Frantzesu
abîmer,
détériorer,
ronger
Ingresu
to rot
Ispagnolu
estropear
Italianu
magagnare,
cariare
Tedescu
verderben,
angreifen.
bruvurínu , nm Definitzione
pruinedhu; genia de maladia, mufa niedha chi ponet a su trigu
Sinònimos e contràrios
fodhebíssina,
fogubíssimu,
fungubíssimu,
furcone,
gurtizone
Terminologia iscientìfica
mld, Tilletia caries
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
carie du blé
Ingresu
rot
Ispagnolu
carbón hediondo
Italianu
càrie del grano
Tedescu
Kornfäule.
corrúmpere , vrb: currúmpere,
currúmpiri Definitzione
guastare, nau mescamente de su cumportamentu, de is ideas de unu, ma fintzes de cosas de papare
Sinònimos e contràrios
coeciare,
ingolofiare
/
marcitai
2.
s'arangixedhu chi apu postu suta de ispíritu est currumpendusí ◊ su binu si est corrúmpiu
Tradutziones
Frantzesu
corrompre
Ingresu
to corrupt,
to rot
Ispagnolu
corromper
Italianu
corrómpere,
guastarsi
Tedescu
verderben.
frazicàre , vrb: frazigare Definitzione
su essire pudrigau, fràzigu, nau de unas cantu cosas lassadas a tropu tempus; foedhandho cun arrennegu, abbarrare, istare a tropu e sentza de motivu sentza de fàere nudha candho unu serbit puru, o fintzes iscúdere de mala manera, apodhare iscudendho
Sinònimos e contràrios
abburdèschere,
apudrigare,
guastai
Frases
sa mela l'at chérfida arribbare ma si est frazigada ◊ si pioet candho su fenu est prontu, lu fràzigat totu ◊ cussa est un'ispina mala a frazigare
2.
ti che ses frazigadu tota die in su tzilleri, ca tantu no ndhe tenias cosas de fàghere!…◊ pro cussu e pro cussu, menzus fràzigadi in domo!
3.
sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade
4.
si lu torras a tocare ti fràzico a su muru: ti l'imparo eo a ti pònnere chin sos piús minores!
Sambenados e Provèrbios
prb:
abba currente no fràzigat bentre
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pourrir
Ingresu
to rot
Ispagnolu
podrir
Italianu
infracidire
Tedescu
faulen.
marcitài , vrb: martzidare,
martzitare Definitzione
fàere a sàngia, fàere sàngia, matéria, nau de freaduras, trincos e partes malàidas; nau de su casu, fàere, ammodhigare / pps. marcitau; cdh. malcitatu
Sinònimos e contràrios
ammagagnare,
maltzire,
prudicare
Frases
as a martzidare intro de sa losa ◊ comente poto martzidare in letu, si est die de maju festosa e lúghida?! ◊ sica ti podes restare, o sas fozas des lassare o in breve ti martzitas
2.
su saltaredhu ponit in su casu martzu fintzas a candu est marcitau in totu
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
pourrir
Ingresu
to rot
Ispagnolu
marchitar
Italianu
marcire
Tedescu
vereitern.
nenciadúra , nf Definitzione
su èssere guastu, su portare male, guastu / n. de dentes, de ossos
Sinònimos e contràrios
frazigamentu,
manciadura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
carie
Ingresu
caries,
rot
Ispagnolu
caries
Italianu
càrie
Tedescu
Karies.
ticài , vrb Definitzione
nau de frutuàriu, fàere marcu, manciare, guastare, nau de gente ingòllere maladia; a logos nau de s'orrobba, pèrdere colore
Sinònimos e contràrios
demare,
inticae,
maciare
| ctr.
sanai
/
ilbiadire
2.
s'olia ocannu si est totu ticada ◊ si pigais una mata bona, fintzas su frutu suu at a èssi bonu: si pigais una mata ticada fintzas su frutu suu at a èssi ticau (Ev.)◊ cussu apustis de annus emigrau ndi fut torrau a bidha cun cara mala e mesu ticau
Tradutziones
Frantzesu
se remplir de vers
Ingresu
to rot
Ispagnolu
agusanarse
Italianu
bacare
Tedescu
anbohren.