carràlzu , nm: carrarju,
carrarzu,
carraxu,
carrazu Definizione
fossu chi si faet in terra po orrostire unu pegus intreu imbodhigau in murta, carragiau e fatu su fogu in pitzu: coi un'animali a carraxu; logu inue si chistit petza in friscu, cuadórgiu de cosa furada; cosas betadas a muntone, boghes betadas apare, isterratzu fuliau; cosa chi serbit a carragiare
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
bullíssiu,
chichígliu,
chimentu,
derreore,
digorju,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu,
trinellu
/
isterratzu
/
carragliatura
Modi di dire
csn:
fai una cosa a carraxu = male, chentza régula; carrazu de pannos = muntone, cabidhada de pannos
Frasi
aiant furadu una baca, l'aiant fata a peta e cuada in su carrarzu, in sa tuva de unu beterone élighe ◊ in d-una conchedha aiat sistemau su carrarju ca in intro bi aiat una perca funguda e frisca ◊ depiat picare unu ladus de peta dae su carrarju chi teniat in sas bírghines ◊ sa limba sua paret peta de carrarzu!
2.
at nadu unu carralzu de fàulas ◊ dhoi fiat unu carraxu de genti ◊ pro aparizare su terrinu peseint unu muru e fateint una cora chi bi betaiant totu su carrarzu pro la pienare
3.
custus funt bellus isceti a fai carraxu, a tzérrius e a sàrtidus
4.
est iscriendi a carraxu ◊ est unu carralzu de domos lampadas ◊ custu logu est totu a carraxu: circai de dh'allichidiri!
5.
si sunt drommidos sentza carralzu, in fora, mancu una tupa e ne unu barracu ◊ a monte no si dhue podet erribbari ca sa ní fait carràrgiu
Etimo
ltn.
carnariu(m)
Traduzioni
Francese
tollé
Inglese
place to cook or store meat,
din
Spagnolo
foso en el suelo para cocer la carne
Italiano
carnàio,
putifèrio,
bailamme,
gazzarra
Tedesco
Fleischkammer,
Krawall.
codinàrzu , nm: cudinarju,
cudinarzu,
cutinàgliu Definizione
logu de codina, inue si bogat codina
Sinonimi e contrari
rocàgliu
Frasi
in cussos cudinarzos de terra sútile in maju sos orzos sont zai cambiandhe colore
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain caillouteux
Inglese
stony ground
Spagnolo
suelo pedregoso
Italiano
terréno sassóso,
di arenària
Tedesco
steiniger Boden.
ifundhàre , vrb: ilfunnare,
irfundhare,
isfundai,
isfundhare,
sfundai Definizione
segare, bogare o abbasciare su fundhu de unu trastu; segare matas de fundhu (cantu prus in bàsciu, fintzes a paris de terra), bogare de arraighinas
Sinonimi e contrari
issundhare,
sciundorai
Frasi
no poto pònnere passu chi no s'isfundhat su terrinu in pes ◊ si ti seis in sa cradea su pesu tou l'irfundhat ◊ si li lompet a faladas de pè l'irfundhat su paneri!
2.
élighes, chercos, totu ant isfundhadu: su monte chei su campu est resultadu (B.R.Carbone)◊ sa binza betza isfundhandhela! ◊ sas arvuritas si ndhe isfundhant dai s'arzola e si che achedhant in sulcos ◊ su bentu paret chi ndhe isfundhet sos chercos ◊ custa figu si no dat frutu ifundhandhela!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défoncer
Inglese
to break the bottom of,
to mow
Spagnolo
desfondar,
cortar a ras del suelo
Italiano
sfondare,
tagliare raso tèrra
Tedesco
den Boden ausschlagen.
isterricorjàre , vrb: isterrigolzare,
isterrigorzare Definizione
su si pònnere coment'e crocaos o fuliaos in terra, ma nau prus che àteru cun fortza, cun tzacu, cun arrennegu
Sinonimi e contrari
aterrai
/
imbrossinare,
isterricrare,
isterrighinare,
isterrinai,
isterrorzare,
istragorzare,
sterrionai
Frasi
pesadindhe ca t'imbrutas: mugosu, sempre isterrigorzendhe in terra t'istas! ◊ si iscrafiaiant sa sue in bentre, sa béstia s'isterrigorzaiat in terra
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'étendre par terre
Inglese
to lie down
Spagnolo
tumbarse,
echarse al suelo
Italiano
distèndersi per tèrra
Tedesco
sich niederlegen.
paméntu , nm: apomentu,
pomentu Definizione
tretu in terra, mescamente aintru de is domos, fatu bene in paris e tostau, prus che àteru a cimentu o arregiolas (o fintzes a tàulas)/ pomentu a sa mosàica = iscacadu; pamentu a terra mazada = de terra impastada e abbatigada a mazu; bogari pisci in p. = cosa chi própriu no faet, cricare iscusas de malu pagadore, chircare resone chentza ndh'àere pro no dare resone a s'àteru
Sinonimi e contrari
fomentu,
pabimentu,
pisu 4
Frasi
sos Israelitas, candho ant vistu falandhe su focu e sa glória de su Segnore, si sunt acucados chin sa cara a terra in su pamentu e ant adoradu ◊ est fatu a matoni su pamentu ◊ poita su pamentu est isciustu? ◊ sa pinneta noa fit una domo deghile, manna che a sa de sas bidhas, chin su pamentu a tauladu ◊ funt intradas is pudhas e ant imbrutau totu su pomentu!
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
ltn.
paumentum
Traduzioni
Francese
sol,
plancher,
carrelage,
dallage
Inglese
floor
Spagnolo
pavimento,
suelo
Italiano
paviménto
Tedesco
Fußboden.
pàntama , nf Definizione
su primu pígiu de sa terra totu arraighinas de s'erba a bisura de pedhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gazon
Inglese
grass mantle
Spagnolo
capa superior del suelo
Italiano
cótica (erbosa)
Tedesco
Grasnarbe.
tróulu , nm Definizione
su troulare, su andhare orrumbulandho / èssere a t. de risu = arriri a rúmbulus, aici meda de no si aguantai istrantaxus
Sinonimi e contrari
arrúmbiu,
bórinu,
bórtule,
carrúmbulu,
córriu,
lúdhuru,
ródhule,
rúmbulu,
torulonzu
Frasi
est a tróulu a tróulu che crastu falanne de sa roca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
roulement
Inglese
rolling
Spagnolo
el rodar en el suelo
Italiano
rotolaménto
Tedesco
Fortrollen.