cólimu , agt: cólumu,
cúlumu Definizione
chi est a oros, prenu prenu, nau de istrègios o misuras; cosa a meda / avb. a cólimu = a oros, prenu prenu de no bi càbere àteru: nadu de mesura podet èssere prena a cucurru (diferente de a oros, a rasu)
Sinonimi e contrari
acucuradu,
pienu
/
muntone
Frasi
a sos proite dubbiosa isetat una risposta cóluma de sustàntzia ◊ su mundhu est cólumu de peleas
2.
sas lúscias las ant pienadas a cólumu ◊ su trenu passat sempre a cólumu de zente ◊ s'arveghe zughet sas titas a cólumu de late
3.
sufrit unu cúlumu ispaventosu de males
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
plein
Inglese
full
Spagnolo
colmo
Italiano
cólmo
Tedesco
voll.
cucúrru , nm Definizione
su tanti de sa cosa (segundhu sa cosa) chi si ponet prus arta de is oros, in s'istrégiu o fintzes in sa mesura: fintzes aciunta, cosa in prus / prenu a c. = acucurau (in cobertantza, arrósciu)
Sinonimi e contrari
acúcuru,
cúcuru,
cúmbulu 1
Frasi
no li ponzas su cucurru, a sa córbula, ca mi perdes su trigu in caminu!
2.
sa cantilena finichela, ca como che so bell'e a cucurru!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
comble
Inglese
full
Spagnolo
colmo
Italiano
cólmo
Tedesco
vollgefüllt,
Überschuß.
piénu , pps, agt, nm: plenu,
prenu Definizione
de pienare e de plèniri, cun totu is matessi significaos; chi aintru no dhue at logu ca est totu ocupau, chi no dhue cabet àteru (ma a bortas nau fintzes in su sensu de meda, es. cussu móbbile est prenu de brúere, fróbbilu!; est su logu prenu de musca, sa linna betza prena de frommiga)
Sinonimi e contrari
cenu,
prenadu
/
cólimu
/
afiancu,
atatu,
mascadu,
satzau
/
càrrigu,
frunidu,
prignu,
semenadu
| ctr.
líchidu 1,
sbuidu,
tufudu
Modi di dire
csn:
p. a ponte a ponte (nadu de isterzu)= a cucurru, a meda, a istibbu, a issacu; prenu che ou (nadu de isterzu o de chie at manigadu)= prenu ’eretu, de no càbere prus nudha; terra prena a trigu, a órgiu, a fà, o àteru = chi bi ant semenadu trigu, orzu, fae, o àteru; plenu de doloris = chi est totu dólimas, chi li dolet in totu sa carena; prenu de chentu e unu male = malu meda (nadu de ccn.); fàghere su prenu = prenare deunudotu; leare, iscúdere a punzu prenu = cun su punzu afissu o serradu; su pienu de sa Luna = candho sa Luna est tundha tundha, si bidet totu intrea; leare in prenu (iscudindhe) = fèrrere bene, de fàghere totu s'efetu
Frasi
amus prenu s'ortu a fae ◊ cuss'isterzu l'apo prenu deo ◊ ndhe apo prenu su logu, at prenu sa broca ◊ sa piata s'ibboideit coment'etotu si fit piena ◊ de custas lendhas ndhe ant prenu su logu
2.
sa die fit piena a ponte a ponte de càntigos, ballos, brincos, giogos e risos ◊ fit pienu de dépidos cun sa butega ◊ portat is manus prenas de ungas mannas ◊ su monte nostru fit prenu de onzi linna ◊ apu agatau cust'ampudha prena: is atras funt buidas ◊ sa note fit galu tépia e prena de istedhos
3.
fit arendhe e at lassadu s'aradu intro de su sulcu, in su pienu ◊ in su prenu no bi depet colare bestiàmine ca faghet dannu ◊ cussus animalis faint dannu in is terras prenas a trigu!
4.
cussos sunt tirriosos e prenos de pretesas ◊ fit unu trighínnia bellu, prenu, primariu, cumpridu ◊ fostei est sempri impressiu, sempri prenu de cosa de fai… (A.Garau)
Cognomi e Proverbi
prb:
sa brenti prena non creit a sa sbúida
Etimo
ltn.
plenus
Traduzioni
Francese
plein,
rempli,
encombré
Inglese
full,
hight,
filled
Spagnolo
lleno,
colmado,
repleto
Italiano
pièno,
cólmo,
sàturo,
brulicante,
infestato
Tedesco
voll,
erfüllt.