abéju , nm Sinonimi e contrari
berinizu,
grima,
lollória,
violu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
obsession,
idée fixe
Inglese
obsession,
fixed idea
Spagnolo
manía,
obsesión
Italiano
ossessióne,
idèa fissa
Tedesco
Obsession.
avrinzàda , nf Definizione
genia de idea, de cosa chi si arregodat cun dificurtade, pagu / bènnere s'a. = fai un'acucada, bènnere carchi idea macota
Sinonimi e contrari
bijione
Frasi
no mi l'ammento bene: ndhe apo coment'e un'avrinzada
2.
li est bénnida s'avrinzada
Traduzioni
Francese
souvenir fugace
Inglese
fleeting memory
Spagnolo
recuerdo lejano
Italiano
pàllida idèa,
ricòrdo sfuggévole
Tedesco
blasse Ahnung,
flüchtige Erinnerung.
berinízu , nm Definizione
idea mala a essire de conca
Sinonimi e contrari
abeju,
berrinzu,
grima,
lollória,
violu
Frasi
l'ant leadu a corpos ma no che li est essidu su berinizu de bi torrare a proare!
Traduzioni
Francese
idée fixe
Inglese
obsessed idea
Spagnolo
obsesión
Italiano
idèa fissa
Tedesco
Zwangsvorstellung,
fixe Idee.
bidhídhiri , nm Definizione
idea maca, istrambeca, badhine
Sinonimi e contrari
adhídhiu,
bibbirriu,
billèlleres,
birbillitzu,
bremmigorru,
crichivellu,
muschinada,
píspara,
treca,
tzelevriada,
tzintzirilliu,
viúscula,
zibbírriu
Frasi
ti ndhe benit, a tie, de bidhídhiris a conca!…◊ no ti sunt passados ancora sos bidhídhiris?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
idée bizarre
Inglese
odd idea
Spagnolo
idea peregrina,
extravagante
Italiano
idèa bizzarra
Tedesco
wunderliche Idee.
cascabédhu, cascabéllu , nm: cascavèglia,
cascavégliu,
cascavellu Definizione
idea badhinosa, pistighíngiu, pentzamentu malu; nau de unu, chi dh'ant orróschiu o chi at orróschiu; a logos, genia de sonàgia pitichedhedha / ghetare cascavégliu a unu = ficare ódiu, tírria, menospretziai
Sinonimi e contrari
bidhídhiri,
bigirria,
erredha,
férnia,
fumacera,
irriolu,
iscrapitzada,
meleda,
zibbírriu
/
ischiglitu
Modi di dire
csn:
bogai (o bogaisindi) is cascavellus de conca = fàghere lassare (o lassare) sas ideas macas, sos machines; lassai su cascavellu, o is cascavellus; ghetai cascavellu a ccn. = leare a regelu
Frasi
e no nci dh'essit su cascavégliu de conca! ◊ podides irmazinare su cascavellu chi mi at postu candho mi at allegadu de "sos àteros astros"! (A.Deplano)◊ issu at ghetau cascavellu a is barracellus e a is canis ◊ bogai su mediori e is cascavèglias!
Etimo
ctl.
cascavell
Traduzioni
Francese
fantaisie,
idée fixe
Inglese
fancy,
oddness
Spagnolo
capricho,
antojo
Italiano
caprìccio,
bizzarrìa,
idèa fissa
Tedesco
Laune,
fixe Idee.
gríma , nf Definizione
cosa chi s'istat sèmpere pentzandho, chi si giughet in conca a sa sighia
Sinonimi e contrari
abeju,
berinizu,
violu
Frasi
no mi ch'essint mai dae grima, ca sas anzones meressint sentidas! ◊ sa grima issoro fit de fàghere sa cosa sa die de mesaustu
Traduzioni
Francese
marotte,
dada
Inglese
fixed idea
Spagnolo
manía,
idea fija
Italiano
idèa fissa
Tedesco
Zwangsvorstellung,
fixe Idee.
ibbortàre , vrb: ilvoltare,
ilvortare,
irbortae,
irbortai,
irbortare,
irvortare,
irvostare,
irvotare,
isboltare,
isbortare,
isvoltare,
isvostare,
ivoltare Definizione
dare borta, cambiare bandha de un’andhóngiu, nau in su sensu de fàere una furriada, cambiare o fàere cambiare idea, decisione, cunditziones; giare istrobbu, fàere pèrdere tempus
Sinonimi e contrari
istorrai,
istransire
/
conchinare
/
furriai,
tramudai
| ctr.
cumbínchede
Frasi
cun promissas de pònnere indústrias sont ilvoltendhe sa zente dae campagna ◊ fit cojuendhe cun d-una bella giòvana ma sos parentes l'ant isboltadu ◊ innanti at detzisu e apustis si est isboltadu ◊ sa morte ebbia mi podet isboltare de mi cojare cun tegus! ◊ mi iais nau ca beniais ma bosi seis irbortaos ◊ su pitzinnu si est irvortatu e at cambiau in malu ◊ unu carabbineri at irvortau unu dellitu ◊ nche li fit incassatu in conca d'essire a bannitare e nessune fit reséssitu a l'irvortare
2.
cussos chi leant a isvilu sos líbberos oe o cras s'isvoltant a àinos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
détourner,
dissuader
Inglese
to dissuade,
to change one's mind
Spagnolo
cambiar de idea,
disuadir
Italiano
cambiare idèa,
distògliere,
dissuadére
Tedesco
abbringen,
ablenken,
abraten.
idèa , nf: bidea,
idei,
irea,
irei Definizione
pentzada o pentzamentu, cosa chi si pentzat, fintzes una genia de determinu o decisione po calecuna cosa, su chi si pentzat o chi si credet de calecuna chistione, su chi si pentzat de fàere (a/c.: prus de una borta si podet agatare iscritu o intèndhere bidea ca, deasi comente sa /b/ a bortas benit bene a che dha trantzire in cuménciu de foedhu, a bortas arrechedit a dha pònnere in foedhos chi però no cumènciant cun custu sonu, e a bortas si faet fintzes chentza bisóngiu perunu)
Sinonimi e contrari
credéntzia 1,
indenna,
pensamentu
Modi di dire
csn:
zúghere idea, èssere in s'idea de, pònnere s'idea a fàghere una cosa = cherrer fàghere, pessare de fàghere una cosa; fàghere cosa de i. sua = chentza chi bi lu cumandhet neune, solu ca cumprendhet e cheret; dàresi a s'i. mala = ponnirisí a fai mali; cambiare i. = istorraisí, irbortàresi; tzacaresiche un'i. in conca = incaschetare; bogaindi s'i. a unu de ccn. cosa = fàghere passare s'idea; un'idea (nadu pro unu tantu) = pagu pagu, un'aizu
Frasi
mi nat s'idea ca is bagadias ti at a tocai de dhas lassai assébiu! ◊ ello it'est s'idea, chi ses ponindhe sa tiaza in sa mesa?! ◊ nau dh'iat s'idea de si bogai un'arrogu de narboni po dh'arai a trigu ◊ cherzo ischire it'est s'idea chi ti portat custa sera! (G.Budroni)◊ no ndh'at idea de si cojuare, no! ◊ no bi aia pensadu, ma de candho mi ndh'ant faedhadu apo cumintzadu a bi pònnere s'idea
2.
candho unu faghet sa cosa de idea sua mancu de sa pelea faghet contu! ◊ lis intonat chistiones fintzas chi benint in s'idea sua ◊ candho li passat s'idea za si at a frimmare! ◊ mancu a ndhe li nàrrere a fàghere gai: tantu za est in cuss'idea!…◊ it'est chi at in idea?! ◊ a is duus giòvunus ant circau de ndi dhis bogai s'idea de sa coja ◊ idea manna teneis, oi, poita a su chi apu cumpréndiu seis preparendi unu grandu festinu!◊ iscusa, ma po immoi non seu in cuss'idea!◊ sunt totu in s'idea de fàghere dinari!
3.
si mi dao a s'idea mala, fato istochendhe e ponzendhe a un'ala!
4.
po cambiai e po s'istorrai nci bollit nudha, un'irea!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
idée,
conviction
Inglese
idea
Spagnolo
idea
Italiano
idèa,
convinzióne,
intènto
Tedesco
Idee,
Ansicht,
Absicht.
istorrài, istorràre , vrb: storrai Definizione
torrare o fàere torrare agoa, torrare a pentzare a una decisione pigada o idea e decídere de àtera manera, cambiare idea, cambiare abbitúdine, bogare de cabu a calecuna cosa fintzes decídia; fintzes menguare, torrare a prus pagu / picioca istorrada = fidantzada chi si est lassada cun su fidantzadu
Sinonimi e contrari
ibbortare,
ilfurriare,
stolli,
tonchinare
| ctr.
cumbínchede
Frasi
su bentu aiat istorradu sas naves de su viàgiu insoro ◊ andhamus candho cherimus, no nos at a istorrare s'ite de fàchere! ◊ sos coros istorrant de dolore ◊ che fia in sa de sorre mia pro ndhe l'istorrare de fàghere cussa lassapia a sa crésia (G.Ruju)
2.
bòcali de capu, mira chi babbu at resone de no lu chèrrere e de t'istorrare! ◊ tue no as a istorrare de is paràulas chi as ispesu!
3.
a bias tocat de istorrare sa fiama torrèndhela a iscaldire a fogu lentu pro li acontzare sa tèmpera ◊ su frumi in s’istadi istorrat a coreta
Cognomi e Proverbi
prb:
mellus a s'istorrai de s'àcua pagu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dissuader,
changer d'avis
Inglese
to dissuade,
to change one's mind
Spagnolo
disuadir,
cambiar de idea
Italiano
dissuadére,
ripensare,
recèdere,
cambiare idèa
Tedesco
abbringen,
seine Meinung ändern.
storrài , vrb: istorrai* Definizione
torrare o fàere torrare agoa, su si torrare a pentzare e decídere de àtera manera, cambiare idea, segare un'acórdiu, bogare de càbudu a calecuna cosa fintzes decídia / isposus storraus = fidantzados chi si sunt lassados ca no si cherent prus; storrai sa brenti = irromasire
Sinonimi e contrari
disviare,
ilfurriare,
ilviare,
ispònnere,
istòdhere
Frasi
at fatu su mòri storra storra cun sa màchina ca no podiat furriai ◊ mellus a si storrai de is àcuas bàscias chi no de is altas ◊ sa mulleri ndi at storrau su maridu tontu de messai ca su trigu fiat a mesu ingranidura ◊ storrandi is brebeis candu nci sàrtiant foras de is làcanas!
2.
no mi storru de su fuedhu ◊ àcua de fragus no mi ndi ghetu: no mi storrit sa fémina, puru!…◊ dh'emu posta a menti timendi chi s'incràs no si storressit ◊ gravellu miu, timu chi no ti storris! ◊ custus fiant tant'annus isposus epuru si funt storraus ◊ Perdu s'est storrau de Gesús candu una serbidora dh'at connotu
Traduzioni
Francese
dissuader,
changer d'avis,
rétracter
Inglese
to dissuade,
to change one's mind,
to take back
Spagnolo
disuadir,
cambiar de idea
Italiano
dissuadére,
distògliere,
ripensare,
cambiare idèa,
ritrattare
Tedesco
abraten,
abbringen,
seine Meinung ändern,
widerrufen.