cagadía , nf: cogodia Definizione
fodhe, frutu aortitzu de sa pruna, chi no ammadurat s'ossu e chi no dhu sèberat de sa prupa: abbarrat coment'e teghighedha, buida in mesu, ladita, modhe, in colore tra birde e biancu, bona a papare, de sabore marigosu, e apustis si sicat deunudotu
Sinonimi e contrari
tacatia
2.
s'amistade issoro ch'est finida in cogodia e no si sunt mancu piús faedhados!
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fruit rabougri de la ronce
Inglese
withered fruit of the plum tree
Spagnolo
fruto apestado del endrino
Italiano
frutto imbozzacchito del pruno
Tedesco
eingeschrumpfter Frucht des Pflaumenbaums.
coinàrgia , nf: coinaxa Definizione
s'úrtimu frutuàriu o cosa chi si ndhe pinnigat de campu, de s'ortu: su frutu de agoa
Sinonimi e contrari
coàina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fruit tardif,
dernier
Inglese
last fruit
Spagnolo
tardano
Italiano
último frutto
Tedesco
letzte Frucht.
frútu , nm Definizione
su chi is matas sèberant de su frore e cumprint ammadurandhodhu, fintzes su fedu nou de una carena animale; s’arresurtau, su chi si ndhe tenet de unu trebballu / min. frutixedhu
Sinonimi e contrari
frútora
Modi di dire
csn:
frutu mortu = in cuntratos de pastoriu, totu su chi si podet cussiderare frutu foras su bestiàmine biu (peta, lana, late, e gai); a frutu parte = parte de su frutu, de sos balanzos: zenia de cuntratu de pastoriu, de massajia; frutos de mare: cóciula, arritzonis, buconis, indàtili, cotzas; su frutu est intrendhe in fàghere = est lompindhe; cojaisí a f. pendenti = a isposa príngia, a pipiu incarrerau
Frasi
de su frutu si connoscit sa mata ◊ sos ventos ant secatu e frazicatu frutos e ramos ◊ beneditu est su frutu de is intrànnias tuas, Gesu ◊ seus comet’e una mata e sa língua chi fuedhaus est su frutu chi portaus apicau sèmpiri ◊ biveus de us frutus de sa terra
2.
triballu meda, ma frutu pagu! ◊ sos frutos de sa terra e de sas bamas, totu at fatu pro zente istraniera!
3.
si at picau unu cariasarju a frutu parte ◊ li aiant dau una gama manna de berbeches a frutu parte e sos pàsculos a mesapare
Cognomi e Proverbi
smb:
Fruttu
Etimo
ltn.
fructus
Traduzioni
Francese
fruit
Inglese
fruit
Spagnolo
fruto
Italiano
frutto
Tedesco
Frucht,
Ergebnis,
Frucht.
ghilidòne , nm: ghilisone,
ghilisoni Definizione
sa melighedha chi faet su lidone
Sinonimi e contrari
alidone,
meladidone,
memeledhu,
mendhilicotu,
pègora 1
Frasi
medas pillochedhus si faint aciapai in su lobu bichendu ghilisonis o bremis o seminedhus (G.Moi)◊ dónnia dí portàt is crabas a pàsciri acantu podiant papai ghilisone
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
arbouse
Inglese
arbutus berry
Spagnolo
madroño
Italiano
corbézzola
Tedesco
Frucht des Erdbeerbaumes.
meladidòne , nf, nm: melalidone,
melalione,
melaulidone,
meluchidone,
meludidone,
melulidone,
meraridoni,
merarioni,
merulidone,
meurioni Definizione
sa mela, melighedha, de su lidone, e fintzes sa mata etotu / inchesu che su meladidone (nau de ccn)= cun sa cara orrúbia che fogu
Sinonimi e contrari
alidone,
baca 1,
billella 2,
bilisone,
chelleisone,
ghilidone,
lasarione,
lisone,
memeledhu,
mendhilicotu
Frasi
portat is trempas arrúbias che unu merarioni ◊ sa pitzinna est chin sa cara ruja che meladidone
2.
fit inamoradu de s'ària de su monte, de sos buscos de meluchidone e de iscoba
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
arbouse
Inglese
arbutus berry
Spagnolo
madroño
Italiano
àlbatra,
corbézzola
Tedesco
Frucht des Erdbeerbaumes.